۴ نکته درباره پوشش تلویزیونی مسابقات جام جهانی ۲۰۱۸

۱-چرخه نخبگی گزارشگران

چینش گزارشگران جام امسال نسبتاً خوب بود و می توان گفت چرخه نخبگی در این زمینه به شکل قابل قبولی رعایت شد. گزارشگرانی که عموماً روی اعصاب مخاطب بودند و با گزارش های متفاوتشان سطح بازی را هم تنزل می دادند، از چرخه حذف شدند. جوان های مستعدی به این چرخه اضافه شدند که بازی به بازی اشتباهاتشان را تصحیح می کردند.

مهم تر از همه این که بزرگ ترها هم به خودشان آمدند؛ چرا که این چرخه باعث شده بود همه حساب کار دستشان بیاید و بفهمند که اگر بد باشند، به حاشیه خواهند رفت. بدین ترتیب خیابانی در بهترین فرم گزارشگری خودش در سال های اخیر در جام جهانی ۲۰۱۸ حاضر شد، عادل موفق شد در بازی ایران و مراکش یک گزارش واقعا ملی، کم اغراق و دلچسب ارائه کند؛ دقت کنید کسی که سال ۲۰۰۶ جمله «خداحافظ برانکو» را بر زبان آورده بود، در بازی با مراکش و پس از آن که سردار آزمون موقعیتی را از دست داد، بیشتر می گفت «ما موقعیت را از دست دادیم» . پیمان یوسفی هم گزارش های گرم تر و کم اشتباه تری ارائه می داد و از فضای تعبیرات شاهنامه ای و تعابیر جدی اش فاصله گرفته بود تا بازی با پرتغال را برای مردم دلچسب تر کند.

۲-تماشاگر تلفن به دست و گردشگر سلفی بگیر

صداوسیما در خریدن حق پخش کامل بازی ها انصافا سنگ تمام گذاشت و تمامی رقابت ها را به بهترین نحو پخش کرد. اما مشکل پوشش مسابقات، گزارشگران میدانی و گزارشگران مسابقات بودند. محمدحسین میثاقی از برنامه «بیست هجده» و مجتبی پوربخش از برنامه «فصل داغ فوتبال» به عنوان گزارشگران میدانی راهی روسیه شده بودند که البته چیزی جز یک تماشاگر ساده نبودند. صرفا به این دلیل که مسئولان سازمان مراحل قانونی لازم برای دریافت آی دی کارت و اعزام رسمی این دو خبرنگار را به نتیجه نرسانده بودند، میثاقی و پوربخش صرفا تماشاگران و گردشگران روسیه بودند. میثاقی معمولا با یک هندزفری و در حالی که معمولا نفر بغل دستی، که ممکن بود هر فردی با هر شخصیتی از هر قاره ای باشد، ناگهان وسط گزارشش فریاد می کشید، صرفا یک تماشاچی شناخته شده بود که حتی انتقال صدا و تصویرش هم اغلب با مشکل مواجه می شد. پوربخش هم ترجیح می داد بیشتر به سطح شهر، اطراف ورزشگاه ها، هتل های بازیکنان و فروشگاه رسمی لوازم ورزشی فیفا سر بزند. این وضعیت باعث شد دو گزارشگر ما در مجموع این مسابقات نتوانند با بازیکنان و مربیان مصاحبه کنند و عموما به توصیف حال وهوای شهر و ورزشگاه ها می پرداختند و با هواداران تیم ها صحبت می کردند. بدتر این که ما می توانستیم مثل خیلی از کشورهای دیگر جایگاه گزارشگری در کنار زمین داشته باشیم تا گزارشگر ملی مان در روالی طبیعی، برود سر جای خودش بنشیند و از بهترین جایگاه ممکن، بازی های تیم ملی کشورمان را گزارش کند.

۳-مزدک باشخصیت

هیچ کس درست نفهمید چرا این جام جهانی با غیبت مزدک میرزایی آغاز شد. میرزایی یکی از بهترین گزارشگران سال های اخیر تلویزیون ایران است که می توان گفت گزارش هایش به ندرت اعصاب مخاطب را خرد می کند. او از عبارات ساده استفاده و کیفیت استانداردی را در عرصه گزارشگری ارائه می کند. اما هرچه از شروع جام گذشت،از  این گزارشگر همچنان خبری نبود و هیچ کس هم دلیلش را نمی دانست. بازار شایعات راه افتاده بود؛ برخی تهیه کنندگی خیابانی و فردوسی پور در دو برنامه را باعث قهر مزدک اظهار می کردند و برخی هم حتی تاکید بیش از حد او روی بی اخلاق بودن راموس را هنگام درگیری منجر به مصدومیت محمد صلاح در دیدار فینال لیگ قهرمانان اروپا و موجی که در فضای مجازی علیه او -به عنوان یک لیورپولی- ایجاد شد، دلیل این دوری می دانستند. مزدک باید سکوت می کرد و انصافا این کار را با همان شخصیتی که از او انتظار داشتیم، به خوبی انجام داد و از مراحل حذفی به جام برگشت و دیدار فینال را هم گزارش کرد. مسئولان شبکه اما بهتر بود توضیحی در این باره می دادند تا از شایعات جلوگیری شود.

۴-برنامه سازی ناموفق

چهار سال قبل برنامه «بیست چهارده»، برای پوشش مسابقات جام جهانی ۲۰۱۴، تولید شد و به شدت مورد توجه مردم قرار گرفت. این بار هم انتظار می رفت برنامه «بیست هجده» خیلی بهتر از آن باشد؛ اما هنوز «بیست هجده» روی آنتن نرفته بود که شبکه ورزش با برنامه «فصل داغ فوتبال» با اجرای جواد خیابانی، کار خودش را با همان الگوی «بیست چهارده» آغاز کرد که شامل معرفی تیم ها، کشورها و بخش های روتینی بود که در فضای تلویزیونی ایران معمولا با عادل فردوسی پور شناخته می شوند. شروع برنامه «بیست هجده» اما اصلاً نشانی از یک برنامه شاخص نداشت؛ همان کارشناسان روتین و همیشگی، میان برنامه هایی که صرفاً شکل ارائه شان متفاوت تر شده بود -مثلاً معرفی کشور را یک بازیگر معروف می خواند-، نمایش های اینفوگرافیک، تحلیل هایی به مراتب خسته کننده تر از تحلیل های «نود» و به سبک سنتی و... مجموعاً نتوانست توقعات را برآورده کند.

این دو برنامه در ادامه کاملاً به موازی کاری افتادند؛ «بیست هجده» میثاقی را برای گزارش میدانی فرستاد و «فصل داغ فوتبال» پوربخش را. ملی پوشان هم که به کشور برگشته بودند، بین این دو برنامه دست به دست می شدند و عموماً حرف های مشابهی می زدند.