حذف فردوسی پور و برنامه ۹۰، اگر تا چند روز پیش تنها شایعه و حدس و گمان بود، با پخش نشدن این برنامه در هفته جاری رنگ و بوی واقعیت به خود گرفته است! یک هفته پس از اعلام پایان همکاری مهران مدیری با صداوسیما، ظواهر امر از پایان همکاری عادل فردوسی پور و رسانه ملی بعد از حدود ۲۰ سال حکایت دارد. دو شنبه شب روابط عمومی شبکه ۳ صدا و سیما اعلام کرد که برنامه ۹۰ به دلیل رفتار غیرحرفه‌ای تهیه کننده و مجری آن پخش نمی‌شود. در بیانیه تند و کم سابقه شبکه سه آمده است که رفتار عادل فردوسی‌پور در پی توقف پخش این برنامه بعد از بازی انگلیس و اسپانیا غیرحرفه‌ای بوده و فردوسی‌پور بر خلاف ابلاغ گروه ورزش به رفتار خارج از عرف خود ادامه داده است. وب سایت نود نیز خبر پخش نشدن این برنامه را منتشر کرد، اما در آن خبر به متن بیانیه شبکه سه اشاره‌ای نشده بود. برنامه ۹۰ حذف میشود و برنامه‌های عاری از محتوایی مثل «برنده باش» که هر روز به شمار انتقادات آن افزوده میشود، بیشتر و بیشتر میشود!
عادل فردوسی پور که از محبوبیت خاصی برخوردار است کنار گذاشته میشود و امثال گلزارها و گودرزی‌ها و تفتی‌ها بر صندلی مجری گری تکیه می‌زنند و نتیجه این میشود که خیلی چیزها سر جای خودش نیست! نه هنرمند، نه مجری و نه بازیگر! اما سوال این است که آیا مدیران شبکه‌های مختلف به این موضوع فکر کرده‌اند که این آش شله‌قلمکاری که درست میشود چه تاثیری بر مخاطب دارد؟
خودزنی صدا و سیما؟
در این بین شایعاتی مبنی بر اختلافات فردوسی پور و مدیر جوان شبکه سه منتشر میشود، خیلی‌ها هم معتقدند که فردوسی پور قرار بود در برنامه این هفته به موضوع کلاه برداری از فوتبالیست‌های ایرانی در گرجستان بپردازد و به همین دلیل از پخش برنامه جلوگیری کردند! اما این طور که معلوم است واقعیت ماجرا از قرار چیز دیگری است! مسئله این است که وقتی حمید گودرزی و محمد رضا گلزار می‌توانند سلبریتی‌های مجری نما باشند دیگر جایی برای امثال عادل فردوسی پور با دانش و تخصصش باقی نمی‌ماند! ما تنها کشوری هستیم که دشمنان برای ما ۲۸۰ شبکه فارسی‌زبان رایگان درست کرده‌اند که همه چیز هم پخش می‌کند؛ از فوتبال گرفته تا سریال‌های پر زرق و برق کره‌ای و ترکیه‌ای تا حتی دستور آشپزی! در این شرایط که رسانه ملی برنامه‌های پربیننده محدودی دارد به یکباره یکی از پر بیننده ترین برنامه‌ها حذف میشود! خیلی‌ها این حرکت صدا و سیما را که در ابتدا با حذف مهران مدیری و پس از آن هم حذف عادل فردوسی پور همراه بود یک خود زنی می‌دانند اما هنوز هم مشخص نیست که در سیاست‌های داخلی رسانه ملی بر کدام پاشنه می‌چرخد!
دوشنبه شب‌ها زود می‌خوابیم
«برنامه ۹۰ و فردوسی‌پور تعطیل شد؟! پس دوشنبه شب‌ها زود می‌خوابیم!» شاید در نگاه اول این جمله نگاه طنز آلود یک کاربر فضای مجازی به حذف برنامه ۹۰ به شمار بیاید اما وقتی کمی عمیق تر به موضوع نگاه می‌کنید فاجعه‌ای پشت آن پنهان است! این اعتراض ساده نشان دهنده این است که نه تنها برنامه دیگری نمی‌تواند جایگزین برنامه ۹۰ باشد و اگر جایگزین هم شود آن بیننده و بازخورد کافی را نخواهد داشت، بلکه حتی اگر این برنامه با مجری گری شخص دیگری هم پخش شود باز هم باز خورد مناسب را از آن دریافت نمی‌کنید! همین اتفاقات اخیر سوژه طنز خیلی‌ها در فضای مجازی شده است! طنزی که بیشتر از اینکه خنده‌دار به نظر برسد جنبه اعتراض به خود گرفته است! جایگزینی گلزار به جای عادل یکی از همین طنزهاست که بیشتر از جنبه طنز نوعی اعتراض محسوب میشود! اعتراض به آش شله قلمکاری که مدیران رسانه ملی برای مخاطبین درست کرده‌اند!
محمدرضا گلزار مجری خوبی نیست
« توفیق نیافتن برنامه برنده باش به این دلیل است که از محمدرضا گلزار در جای خود استفاده نشده، آقای گلزار مجری خوبی نیست، هنرپیشه خوبی است؛ بنابراین وقتی از ایشان به عنوان مجری استفاده می‌کنیم هم برنامه اشکال پیدا می‌کند و هم ویژگی‌های هنری آقای گلزار زیر سوال می‌رود. » اینها سخنان محمد حسین صوفی، دبیر شورای نظارت بر سازمان صداوسیما است، سخنانی گوهربار که از اشتباهات مدیران رسانه‌ای شبکه‌های تلویزیونی حکایت دارد! فردوسی پور اما مجری خوبی است و این موضوع را طی ۲۰ سال گذشته بارها و بارها ثابت کرده است، پس چطور میشود که او را از کاری که در آن تخصص دارد برکنار می‌کنند و دلایل واهی را برای این اقدامات خود در نظر می‌گیرند؟ مدیرانی که گلزار را مجری می‌کنند چرا و چگونه از مجری گری حرفه‌ای امثال فردوسی پور چشم پوشی می‌کنند؟
اعتماد سازی؛ یکی از اصول رسانه‌های دیداری و شنیداری
صدیقه ببران، کارشناس رسانه در این باره می‌گوید: «در بخش رسانه‌ها و به خصوص در حوزه صدا و سیما که طی سال‌های اخیر با اضافه شدن رسانه‌های خارج از کشور، در بازار رقابتی بسیار شدیدی قرار گرفته، اصل مهم جذب مخاطب بیشتر، کسب اعتبار منبع بالاتر و اعتماد سازی بیشتر مدنظر قرار گرفته شده است. قطعا در بحث رسانه‌های ایرانی به خصوص رسانه‌های دیداری - شنیداری که در کشور ما منحصر به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است، این امر یکی از اصول ارتقای حوزه رسانه به جهت توسعه است. در این بین نیاز سنجی مخاطب در رسانه ملی مورد توجه قرار گرفته و اتفاقی که طی سال‌های اخیر رخ داده این است که تلاش‌های زیادی در جهت جذب مخاطب صورت گرفته و مدیران شبکه به این موضوع رسیده‌اند که قطعا مخاطبین، حوزه‌های سرگرمی، فیلم، سریال و برنامه‌های مردم پسند متعددی که پخش میشود را بیشتر می‌پسندند و این می‌تواند به میزان اعتماد سازی رسانه ملی اضافه کند.»
تلاش‌ها یا کافی نیست یا صحیح نیست!
او در ادامه افزود: «اما تلاش‌هایی که تاکنون در این خصوص صورت گرفته یا کافی نبوده و یا این که بخشی از این تلاش‌ها صحیح نبوده است! برای مثال یکی از برنامه‌هایی که از نظر مردم جذاب است برنامه سرگرمی و مسابقات است، در حال حاضر تلویزیون از مدل‌های مختلفی از این مسابقات استفاده می‌کند و در این بین هم از برخی مدل‌های خارجی اقتباس می‌کند! یکی از کار‌هایی که در حوزه مسابقات انجام میشود استفاده از سلبریتی‌های مختلف به عنوان مجری برای جذب بیننده بیشتر است، البته میزان اقبال به این نوع مسابقات در یک زمانی مناسب بود و آن هم وقتی بود که محتوای مسابقه و البته سلبریتی انتخاب شده مناسب و متناسب با ذائقه مردم بود، اما در حال حاضر می‌بینیم که میزان استقبال مردم از مسابقات جدید زیاد نیست! با رصد چند تا از این برنامه‌ها متوجه می‌شویم که آنها نه از لحاظ محتوایی و نه از لحاظ مجری موفق نبودند. چون در این برنامه‌ها سلبریتی‌های انتخاب شده در این حوزه جذاب نیستند! مثلا ممکن است سلبریتی بازیگر خوبی باشد اما الزاما مجری خوبی نیست! قطعا مسابقه سرگرمی حوزه خوبی برای جذب مخاطب است اما با ابداعات جدید نه با تقلید! آن هم تقلید نصفه و نیمه‌ای که جواب لازم را هم نمی‌گیرد!»
برندسازی مجری تلویزیون
ببران در ادامه توضیح داد: «از طرف دیگر در سراسر دنیا، یکی از دلایلی که برنامه‌ای در رادیو و تلویزیون گل می‌کند این است که برای آن برنامه برند سازی انجام شده است، یعنی مجری و حسن‌های برند برای برنامه‌ای در نظر گرفته شود و آن برند خودش به حوزه برنامه‌ای که پخش میشود ارزش افزوده می‌بخشد! در کشور ما هم در برخی موارد این اتفاق رخ داده است، برای مثال آقای فردوسی پور که برنامه ۹۰ را اجرا می‌کردند و یا قبل از ایشان آقای مرحوم شفیع که برنامه ورزش و مردم را اجرا می‌کردند. یکی از ویژگی‌های این برنامه‌ها ماندگاری آنها بود و محتوا و مجری گری مجری برنامه نیز از دیگر دلایلی بود که این برنامه‌ها محبوب شد، علت ماندگاری این برنامه‌ها این بود که در آنها ابداعات جدیدی اتفاق می‌افتاد برای مثال آقای فردوسی پور ابداعات جدیدی در برنامه ۹۰ داشت و برنامه متفاوتی را اجرا می‌کرد. چند سال پیش که هنوز مردم با تلفن همراه و فضای مجازی ارتباط آنچنانی بر قرار نکرده بودند برنامه ۹۰ عادل فردوسی پور کاملا مخاطب محور بود و از اس ام اس برای بر قراری ارتباط با مخاطب استفاده می‌کرد! حالا بعد از این همه سال که به نظر می‌رسد برخی برنامه‌ها برنامه موفقی بوده‌اند، شاهدیم که این برنامه‌ها کمرنگ می‌شوند یا به هر دلیلی به حاشیه رانده می‌شوند!»
اعتماد مردم کاهش می‌یابد
وی تصریح کرد:« مدیران رسانه ملی باید جایگزین بهتری برای این برنامه‌ها پیدا می‌کردند که بعد آنها را حذف کنند چون وقتی جایگزینی برای آنها ندارند جای خالی این برنامه‌ها منجر میشود که میزان اعتماد مردم کاهش یابد، با این عملکرد بالطبع میزان رغبت و همچنین استفاده مخاطب از آن شبکه‌ها کاهش می‌یابد. هر چقدر که این میزان کاهش یابد در مقابل آن به میزان رجوع مردم به سایر شبکه‌های خارج از کشور افزوده میشود و این موضوع یکی از معضلاتی است که خطر شدیدی را به همراه دارد. در خیلی از موارد این معضل قابل جبران نخواهد بود و ما مخاطبانمان را از دست می‌دهیم و میزان اعتبار منبع ما کاهش می‌یابد.»
- 73
- 5
