هدف از رژیم غذایی برای دیابتی ها (+ نمونه رژیم غذایی)

منظور از رژیم غذایی برای دیابتی‌ها، ایجاد یک رابطه متعادل بین مواد مغذی متفاوت است

رژیم غذایی برای دیابتی ها

برای پیشگیری از دیابت، عوامل مهمی باید مدنظر قرار گیرید که از آن ها می توان به داشتن رژیم لاغری و غذایی دیابت درست و انجام ورزش اشاره کرد. درواقع غذاها نقش بسزایی در کنترل یا درمان قند خون دارد. از این رو کاهش وزن میتواند دیابت نوع ۲ را مهار کند. حتی اگر شخص ۵ درصد از وزن خود را کاهش دهد؛ در کنترل دیابت، تأثیر بسیاری دارد. بنابراین، افراد دیابتی، به برنامه غذایی مناسبی برای کنترل این بیماری نیاز دارند.

هدف از رژیم غذایی برای دیابتی ها

هدف اصلی از رژیم درمانی در بیماران دیابتی اینست که به صورت متعادل از مواد غذایی استفاده کنند. اصولاً كارشناسان و متخصصان تغذیه به دلایل خاصی رژیم غذایی مناسبی را برای افراد دیابتی تهیه می کنند که این دلایل عبارتند از:

- رژیم غذایی برای دیابتی ها به این منظور تعيين میشود که قند خونشان به سطح طبیعی برسد.

- سطح چربی های خون افراد دیابتی با داشتن رژیم غذایی در حد طبیعی حفظ میشود.

- مشكلات خاص بیماران دیابتی به خاطر رژیم غذایی مناسب کاهش می یابد.

- به دست آوردن و حفظ وزن ایده‌ال از اهداف تعیین رژیم غذایی برای افراد دیابتی به شمار می رود.

- افراد دیابتی با داشتن رژیم غذایی می توانند به میزان لازم، مواد مغذی را به بدنشان برسانند.

- هدف از رژیم غذایی برای دیابتی ها اینست که چنین افرادی برای انجام فعالیت هایشان، انرژی موردنیاز بدن خود را تأمین کنند.

- از اهداف تعیین رژیم غذایی برای افراد دیابتی می توان به جلوگیری از بروز عوارض و مشكلات ناشی از دیابت اشاره کرد.

اهمیت کم کردن وزن

داشتن اضافه وزن، خطر ابتلا به دیابت را به شدت افزایش می دهد ولی همه چربی های بدن بطور یکسانی تولید نشده اند. درصورتی احتمال ابتلا به دیابت، افزایش می یابد که در ناحیه اطراف شکم، اضافه وزن شما متمرکز شود. رژیم غذایی برای لاغری باعث میشود که این چربی ها آب شود و از بین برود. خطر ابتلا به دیابت درصورت داشتن یکی از شرایط زیر، افزایش پیدا می کند:

>> خانم هایی که سایز دور کمرشان، ۹۰ سانتیمتر یا بیشتر باشد.

>> آقایانی که سایز دور کمرشان ۱۰۰ سانتیمتر یا بیشتر باشد.

راه هایی برای کاهش چربی های ناسالم و افزودن چربی های سالم

> برای کاهش چربی های ناسالم باید در غذاهایتان از موادی همچون تخم مرغ، گوشت مرغ های غیر صنعتی( بومی یا چریدن ازاد)، ماهی و مواد پروتئینی گیاهی استفاده کنید.

> تنقلاتی از قبیل مغزها و دانه ها را جایگزین چیپس و تردک کنید.

> از مصرف گوشت های فراوری شده، غذاهای بسته‌بندي و غذاهای بیرون از خانه که حاوی چربی های اشباع شده است؛ بپرهیزید.

> به جای این که مواد غذایی را سرخ کنید؛ توصیه میشود که آنرا بپزید، کباب کنید یا در کمی روغن داغ تفت دهید.

> درصورت مصرف گوشت قرمز ، بهتر است که گوشت هایی را تهیه کنید که ارگانیک هستند یا گوشت دام هایی که در علفزارها چریده اند.

> شما باید یک ظرف سالاد اختصاصی برای ریختن روغن بر روی آن داشته باشید.

> حتماً از روغن زیتون بر روی سالاد، سبزی های طبخ شده و ظرف پاستای خود استفاده کنید.

> علاوه بر مصرف شیر تمام چرب، تا جای ممکن سعی کنید پنیر، کره و ماستی را تهیه کنید که از شیر ارگانیک یا خام، درست شده اند.

> خوردن آووکادو به منظور کاهش چربی های ناسالم، راهکار مفیدی به شمار می رود.

رژیم غذایی برای انواع دیابتی ها

- رژیم غذایی برای دیابتی نوع یک:

کار لوزالمعده در حالت عادی اینست که انسولین بدن شما را باتوجه به میزان فعالیت بدنی شما و غذایی که می خورید؛ تنظیم می کند. از آنجایی که این فرآیند در دیابت نوع ۱ از کار افتاده است، شما موظفید که خودتان آن را تنظیم کنید. تزریق انسولین و فعالیت فیزیکی بعنوان یک قاعده کلی، باعث کاهش قندخون و بالعکس خوردن غذا موجب افزایش قند خون میشود. در واقع شما می خواهید در برنامه ریزی غذایی در دیابت نوع یک میان این ۳ عامل، تعادل ایجاد کنید تا بتوانید تا حد امکان از این راه، قند خونتان را در حد طبیعی نگه دارید. مثلاً شما پیش از انجام فعالیت ورزشی میتوانید مقداری غذای حاوی کربوهیدرات را برای جلوگیری از کاهش قندخون ، مصرف کنید و یا مقدار انسولین تزریقی خود را کاهش دهید.

یک رژیم غذایی سالم برای دیابتی ها باعث میشود تا موفق به کنترل قند خون خود شود

همچنین میتوانید غذای بیشتری را درصورت تمایل بخورید( مثلاً در مهمانی ها) و برای پیشگیری از بالا رفتن قند خونتان، مقدار انسولین خود را افزایش دهید. فراموش نکنید که تنها با اندازه گیری منظم قندخون می توان موارد فوق را تنظیم کرد.

- رژیم غذایی برای دیابتی نوع دو:

لوزالمعده در دیابت نوع دو یا قادر به ترشح انسولین به میزان کافی نیست و یا انسولین ترشح شده قادر به انجام اعمال خود در بدن به درستی نیست. انسولین خون در حالت طبیعی در مرحله اول بمنظور کنترل قندخون بعد از غذا به مقدار زیادی بالا می رود ولی پس از آن کاهش پیدا می کند و در یک حد متعادل ثابت میشود تا در بین وعده های غذا، غلظت پایه انسولین حفظ شود.

ترشح انسولین در دیابت نوع دو مرحله اول به شدت نامنظم می شود. بنابراین ممکن است شما بعضی از غذاها به خصوص غذاهای حاوی کربوهیدرات را کم تر مصرف کنید. بهترین راه برای اگاهی از این که قندخون شما با مصرف کدام غذاها بالا می رود ، اینست که ۲- ۱ ساعت پس از مصرف غذا، قند خون خود را اندازه گیری کنید. بطور کلی از اهداف رژیم غذایی مناسب در دیابت نوع ۲ می توان به کاهش وزن و پایین آوردن قند، کم کردن مقدار کالری مصرفی روزانه، چربی و فشار خون در صورت وجود، اشاره کرد. داشتن فعالیت ورزشی مرتب در رسیدن به اهداف بالا نیز کمک بسیار زیادی می کند.

نمونه برنامه غذایی هفتگی برای دیابتی ها

بیماران دیابتی، مجاز به مصرف بعضی از گروه‌های غذایی می باشند تا علاوه بر تامین انرژی موردنیاز بدن، مواد مغذی مورد نیازشان را هم دریافت کنند که از این گروه می توان نان و غلات، میوه ها، سبزیجات، گوشت و حبوبات و لبنیات را نام برد.

رژیم غذایی بیماران مبتلا به دیابت به اینصورتست که باید علاوه بر ۳ وعده غذای اصلی، ۲ تا ۳ میان وعده نیز داشته باشد. اگر در ساعات مشخصی وعده های غذایی را مصرف کنید؛ در این صورت اشتها و قند خون شما کنترل میشود. اگر وعده های غذایی، حذف شود؛ علاوه بر گرسنگی، افت قند خون و تغییر خلق و خو را برای بیماران تزریق کننده ی انسولین بهمراه دارد. به طور مثال یکی از برنامه های غذایی مفید برای دریافت ۱۲۰۰ تا ۱۶۰۰ کالری در هرروز عبارتست از:

* صبحانه:

در وعده ی صبحانه باید ۱/۲ فنجان غلات گندم خرد شده با یک فنجان ۱ درصد شیر کم چرب، یک نان گندم کامل( ۱ برش متوسط) با ۲ قاشق چای خوری مربا، قهوه بدون شکر و یک قطعه میوه مصرف شود.

* ناهار:

شخص در وعده ی ناهار این برنامه غذایی، مجاز به مصرف ساندویچ گوشت گاو با نان گندم و کاهو، گوجه فرنگی، پنیر کم چرب و سس مایونز( به مقدار کمک)، سیب متوسط تفت داده شده می باشد.

* شام:

مواد غذایی که شخص می تواند در وعده ی شام میل کند؛ شامل ماهی قزل آلا، سیب زمینی کوچک پخته، ۱/۲ قاشق چای خوری روغن نباتی، ۱/۲ فنجان لوبیا سبز، ۱/۲ فنجان هویج، چای سرد شیرین نشده و شیر است.

* خوراک مختصر:

خوراک مختصر این برنامه ی غذایی نظیر ۲/۲ فنجان ذرت بو داده با ۱ یا ۱/۲ قاشق چای خوری مارگارین می باشد.

توصیه هایی برای رژیم غذایی افراد دیابتی

برنامه غذایی خاصی برای افراد دیابتی ارائه نشده است. درواقع برای داشتن بهترین رژیم غذایی باید مواردی همچون دغدغه های سلامتی خود، اهداف کاهش وزن و ترجیح شخصی شما را مدنظر قرار دهید. برای تمامی افراد اعم از دیابتی و غیر دیابتی، رعایت توصیه های زیر نیاز است:

* افراد با داشتن یک برنامه غذایی و رعایت آن، بهتر میتوانند وزنشان را کاهش دهند. درواقع براساس نتایج یک تحقیق جدید، افراد دارای برنامه غذایی روزانه در مقایسه با افراد فاقد برنامه غذایی، دو برابر بیشتر، وزن کم کنند.

* اگر از رژیم غذایی حاوی فیبر مصرف کنید؛ قندخون شما کنترل میشود.

* رژیم غذایی مناسب برای افراد دیابتی باید دارای میوه ها، غلات کامل، سبزیجات، حبوبات و شیر کم چرب باشد. نوشیدنی های قندی( از جمله آب میوه ) برای افراد دیابتی ممنوع شده است. میزان مصرف کربوهیدرات در بهترین حالت، تعيين نشده است. با این حال، کنترل میزان کربوهیدرات مصرفی برای افراد دیابتی به منظور تنظیم سطح قندخون ودر صورت لزوم انسولین، بسیار مفید است.

* داشتن یک رژیم غذایی کم چربی (از چربی های اشباع شده و ترانس و کلسترول) باتوجه به افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته مغزی در اثر دیابت، امری الزامی است تا از این طریق سطح کلسترول و عوارض عروقی را کاهش دهد.

* انواع رژیم های غذایی برای افراد دیابتی، مناسب است که از این رژیم ها می توان به کم چرب، کم کربوهیدرات، مدیترانه ای، گیاهخواری اشاره کرد. شما باید با پزشک خود، پیش از شروع هر رژیم غذایی دارای محدودیت شدید( مانند رژیم بسیار کم کربوهیدرات یا “کتو”) صحبت کنید. پیروی از برخی از رژیم های غذایی باتوجه به شرایط شما، مناسب نیست.

رژیم غذایی برای دیابتی ها نقش مهمی در کاهش روند پیشرفت بیماری دارد

* با کمک یک متخصص تغذیه می توانید میزان پروتئین رژیمتان را تعيين کنید. درواقع بهترین راه دریافت پروتئین، کاهش مصرف گوشت قرمز و مصرف موادی مانند گوشت های بدون چربی، ماهی، تخم مرغ، حبوبات، سویا و آجیل می باشد.

* نوع چربی مصرف شده ، اهمیت بیشتری نسبت به میزان چربی کل دارد. بهتر است بجای چربی های اشباع و ترانس از چربی های اشباع نشده ی موجود در ماهی، روغن زیتون و مغزها استفاده کنید.

* تعداد کالری یا کربوهیدرات محصولات “بدون قند” یا “بدون چربی” معمولاً کم نیست. شما ملزم به خواندن دقیق برچسب های تغذیه ای و مقایسه ی آن با سایر محصولات مشابه هستید تا بهترین تعادل را باتوجه به آن در میزان کالری، کربوهیدرات، چربی و فیبر دریافت کنید.

* کالری یا کربوهیدرات کافی در بعضی از غذاهای فاقد شکر، مانند ژلاتین فاقد شکر و آدامس های بدون قند وجود ندارند و به عنوان یک غذای آزاد به شمار می روند. غذاهایی با کم تر از ۲۰ کالری و ۵ گرم کربوهیدرات می تواند بعنوان یک ماده غذایی آزاد باشد، چون اثری بر وزن بدن ندارد یا به تنظیم داروی شما نیازی ندارد.

* شما باید بطور ثابت، میزان جذب کالری خود را حفظ کنید.

دیابت و ورزش

ورزش کردن باعث میشود که به وزن دلخواه خود برسید و اهمیت خاصی در پائین نگه داشتن وزن دارد. همچنین براساس تحقیقات، ورزش منظم حتی درصورتی که تصمیم کاهش وزن نداشته باشید، میتواند موجب بهبود حساسیت بدن در مقابل هورمون انسولین شود. شما برای ورزش کردن، حتماً نباید در باشگاه ورزشی، عضو فعالی شوید یا رژیم های غذایی سخت ورزشکاران را داشته باشید. برای شروع ورزش، ساده ترین راهها اینست که به مدت ۳۰ دقیقه در طول هفته پنج بار یا بیشتر، پیاده روی کنید. همچنین میتوانید با انجام ورزش هایی مثل شنا، دوچرخه سواری که موجب تعریق میشود؛ شروع به تنفس شدیدتر کنید. در داخل خانه ی خود نیز می توانید این فعالیت ها را انجام دهید.

دیابت و الكل

اگر مقدار متوسط الکل( حداکثر یک وعده در روز برای خانم‌ها یا دو وعده در روز برای آقایان) را بهمراه غذا بنوشید؛ تأثیری در سطح قندخون ندارد. مصرف الکل باعث افزایش ناچیز قند خون و در نتیجه کاهش سطح گلوکز خون، پس از چند ساعت میشود. ارزش غذایی کالری حاصل از الکل، کم است و باعث افزایش وزن میشود( یا کاهش وزن را دشوار کند). درصورت مصرف داروهای خوراکی دیابت، تا زمان نوشیدن الکل در حد متوسط و همراه با غذا، نیازی نیست که دارو را تنظیم کنید.

رژیم غذایی برای دیابتی ها باید حاوی ۳ وعده غذای اصلی و ۲ تا ۳ میان وعده باشد

گردآوری: بخش سلامت سرپوش