علت رشد دندان عقل چیست؟ 

نشستن روی صندلی مشهور و پراسترس دندانپزشکی‌ها و سپردن خود به دست آن‌ها برای خلاص شدن از دندان عقل به نوعی آداب و رسم تبدیل شده است. این شاید به معنی رسیدن به سن پختگی و گذر از دوران نوجوانی به جوانی باشد. اما تخلیه‌ی دندان عقل آنقدر‌ها هم که ممکن است برخی فکر کنند ضروری نیست.

طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۷ انجام شده و در مجله‌ی آمریکایی سلامت عمومی به چاپ رسیده است حداقل دو سوم از عمل‌های تخلیه‌ی دندان عقل غیرضروریست و این مقدار به هیچ وجه ناچیز نیست. در ضمن این مطالعه نشان میدهد که برداشت دندان عقل ممکن است منجر به افزایش استفاده از مواد مخدر شود!

البته در مواردی انجام این عمل لازم است؛ مثلا اگر دندانی که به تازگی ریشه زده باشد زیر لثه حبس شود یا به اصطلاح گیر بیوفتد یا در جهت دندان‌های دیگر رشد کند، میتواند باعث عفونت، ایجاد تومور، فرسایش دندان و دردی دائمی شود و این عمل غیر قابل اجتناب مینماید. اما با فرض اینکه دندان شما دقیقا در محلی که باید رشد کند، عموما هیچ مشکلی ایجاد نمیکند و البته اگر مشکلی نیز ایجاد کند میتوان به سادگی و سر فرصت آن را برداشت و تخلیه کرد.

شاید از خود پرسیده باشید اصلا چرا دندان عقل داریم یا اینکه دندان عقل به چه کارمان می‌آید؟ برای پاسخ دادن به این سوال باید تکامل انسان را بررسی کرد. دندان‌های عقل قبل از کشف آتش توسط انسان و یادگیری طبخ غذا بسیار بسیار مورد استفاده قرار میگرفته‌اند. در آن دوران اگر قرار بر این بود که از گوشت خام، آجیل‌ها و ریشه‌ی گیاهان استفاده کنید تعداد دندان‌های آسیاب دهان شما کفاف خوب جویدن غذا را نمیدادند.

اینکه دندان‌های عقل پس از رسیدن به سن بلوغ شروع به رشد میکنند به این علت است که اگر طی گذر زمان دندان‌های خود را از دست دادید در صورت نیاز بتوانید از دندان‌های عقلتان استفاده کنید. داشتن یک دست دندان آماده که در عقب فک شما قرار گرفته باشند خود امتیازیست که تکامل برایتان فراهم اورده است. در همین حال ما انسان‌ها کم کم شروع به خوردن غذا‌های نرم‌تر کردیم و به آن‌ها رو آوردیم و کم کم بهتر و بیشتر از دندانهایمان مراقبت کردیم در نتیجه کنون دیگر به کمک این دندان‌ها نیاز نداریم.

در اینجا این سوال پیش می‌آید که اگر از این پس به دندان‌های عقل نیاز نداریم چرا رشدشان طی تکاملی دوباره به خودی خود متوقف نمیشود؟ در ابتدا باید گفت که این دندان‌ها در ۳۵ درصد از جمعیت دنیا اصلا شکل نمیگیرند و مشکلی از این بابت ندارند. در مورد ۶۵ درصد دیگر، اما تکامل مشکل ساز شده است؛ حتی اگر قصدش حل کردن مشکلی بوده باشد که دیگر وجود ندارد.

فک انسان از زمان کشف آتش و عدم استفاده از دندان‌های عقل هنگام اطعام کوچکتر یا به عبارتی جمع‌تر شده است، اما متاسفانه ژن‌هایی که اندازه‌ی فک را تعیین میکنند با ژن‌هایی که تعداد دندان‌ها را مشخص میکنند متفاوتند. در نتیجه فک‌های جمع‌تر ما باید بستر ۳۲ عدد دندان باشند و، اما از آنجایی که دندان‌های عقل دیرتر از همه رشد میکنند به نحوی در کنار این ۳۲ دندان جا خوش میکنند و اغلب باعث ایجاد درد میشوند.

سجاد جوهردلوری