توضیح وزارت بهداشت درباره بیماری قارچ سیاه و افراد در معرض خطر آن

دکتر بهزاد امیری در گفت وگو با ایسنا، درباره بیماری قارچ سیاه، اظهار‌کرد: عامل این بیماری یک قارچ تحت عنوان موکورمایکوزیس است و علت نامگذاری قارچ سیاه این است که در مخاط بینی باعث تغییر رنگ و آسیب بافت می شود که در نهایت منجر به ایجاد رنگ سیاه در مخاط بینی و سینوس ها می شود.

او با تأکید بر اینکه بیماری قارچ سیاه بیماری جدیدی نیست، اظهار‌کرد: این بیماری از سال های بسیار دور وجود داشته است. این قارچ معمولا درون خاک و توده های پوسیده گیاهان و بافت مرده برخی از حیوانات وجود دارد و از طریق استنشاق (تنفس) و یا تماس پوستی در مواقعی که پوست آسیب دیده باشد، انتقال می یابد؛ ولی بيش ترین راه انتقال از طریق تنفس است.

امیری افزود: این قارچ همواره در محیط زندگی انسان وجود دارد اما اگر سیستم ایمنی بدن انسان سالم باشد میتواند از ایجاد بیماری توسط این قارچ در بدن جلوگیری کند؛ یعنی علی رغم اینکه این قارچ از طریق تنفس وارد بدن می شود اما در انسان هایی با سیستم ایمنی سالم بیماری بوجود نمی آید. بیماری قارچ سیاه یک عفونت فرصت طلب در بین بیمارانی است که به هر علت دچار نقص سیستم ایمنی بدن (Système immunitaire) می شوند.

او گفت: این بیماری بیشتر در بیماران مبتلا به دیابت کنترل نشده دیده می شود. بیماری دیابت به دلایل مختلف میتواند سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن شود. از دیگر افرادی که در معرض خطر قارچ سیاه قرار دارند مبتلایان به سرطان یا بیماری های بدخیمی هستند که در آنها هم سیستم ایمنی بدن تضعیف شده است. افرادی که تحت پیوند مغز استخوان یا پیوند عضو قرار می گیرند نیز در معرض خطر ابتلا به قارچ سیاه هستند زیرا در بیمارانی پیوندی برای پيش‌گيري از دفع عضو پیوند شده (از سوی بدن فرد گیرنده پیوند)، داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی تجویز می گردد، به همین دلیل این افراد مستعد ابتلا به عفونت های فرصت طلب برای بروز عفونت هایی از جمله قارچ سیاه هستند. بنابراین بیماری عفونت با قارچ سیاه صرفا در بیمارانی که به هر علت دچار تضعیف سیستم ایمنی بدن میشوند رویت می شود.

رییس گروه مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت، گفت: از سوی دیگر افرادی که دچار سو تغذیه شدید هستند و کسانی که طولانی مدت از داروهای استروئیدی و کورتون ها استفاده می کنند نیز در معرض خطر ابتلا به عفونت قارچ سیاه قرار دارند. در حال حاضر یکی از داروهایی که در فرم های شدید کووید۱۹ مورد استفاده قرار می گیرد، کورتون ها هستند تا با استفاده از آنها از التهاب و طوفان سیتوکینی که در بدن رخ می دهد جلوگیری کنند؛ تجویز دُوز بالای کورتون باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود. در افرادی که بیماری دیابت (Diabetes) دارند و به علت ابتلا به فرم شدید کووید۱۹ تحت درمان با کورتون قرار می گیرند بیشتر از سایر بیماران مستعد ابتلا به عفونت با قارچ سیاه هستند. همچنین مبتلایان به HIV، معتادین تزریقی و کسانی که دچار سوختگی شدید شدند نیز در خطر ابتلا به قارچ سیاه قرار دارند.

وی ادامه داد: این قارچ قرار نیست برای همه افراد سبب بیماری شود و تنها کسانی را هدف قرار می دهد که سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند. همچنین گروه دیگری که امکان دارد به بیماری مبتلا شوند کسانی هستند که در اثر حوادث طبیعی نظیر طوفان، زلزله و یا سیل و یا حوادث ساخته دست بشر نظیر جنگ و یا انفجار دچار آسیب شدید پوست و بافت نرم بدن می شوند. در اثر آسیب به لایه محافظتی پوست، هاگ های قارچ به بافت آسیب دیده نفوذ می کند و امکان ابتلا به فرم پوستی بیماری فراهم می شود.

امیری درباره علت بروز قارچ سیاه در هندوستان، توضیح داد: علاوه بر شیوع بسیار بالای کرونا در این کشور باید بدانیم جمعیت زيادي از آن ها از سوء تغذیه هم رنج می برند و کسانی که به قارچ سیاه مبتلا شدند آنهایی بودند که مبتلا به دیابت بودند و در عین حال دچار کرونا هم شدند و تحت درمان با استروئید و کورتون ها قرار گرفتند و علاوه بر آن اکثر این افراد دچار سوء تغذیه هم بودند.

او در ادامه با تأکید بر اینکه عفونت قارچ سیاه قابلیت سرایت از انسان به انسان را ندارد، اظهار‌کرد: شایع ترین راه انتقال استنشاق هاگ های قارچ است که در خاک یا گیاهان در حال پوسیدگی قرار دارد و راه دوم انتقال از طریق تماس پوستی با قارچ است.

وی افزود:قارچ سیاه بیشتر سبب درگیری در مخاط بینی ، سینوس ها، کره چشم، ریه ها و مغز می شود. اگر فردی دچار عفونت قارچ سیاه شود باید داروی ضد قارچ قوی به صورت تزریق داخل رگ دریافت کند و همچنین بافت های مرده و سیاه شده توسط جراح از بدن خارج شود.

امیری درباره میزان مبتلایان به قارچ سیاه پس از شیوع کرونا در کشور، اظهار‌کرد: بروز قارچ سیاه به دنبال ابتلا به کرونا شایع نبوده است. این در حالیست که در سال های گذشته (پیش از بروز کووید ۱۹ در جهان) در بیماران مبتلا به دیابت ابتلا به قارچ سیاه مشاهده می شده است. خوشبختانه دارو و درمان قارچ سیاه در کشور وجود دارد و اگر بموقع شناسایی شود امکان بهبودی مبتلایان وجود دارد.

وی ادامه داد: توصیه ما به مبتلایان دیابت و سایر گروه‌های در معرض خطر قارچ سیاه این است که در محل های پر گرد و غبار نظیر اماکنی که در حال تخریب ساختمانی و ساخت و ساز هستند تردد نکنند تا مبادا هاگ های قارچ از طریق تنفس وارد بدنشان شود و اگر مجبور به حضور در چنین مکان هایی هستند از ماسک استفاده کنند. در مواردی که احتمال ابتلای پوستی وجود دارد نیز به افراد در معرض خطر توصیه می کنیم از کارهای ساختمانی، باغبانی، خاکبرداری، نظافت و جاروب خودداری کنند و اگر ناگزیر به انجام این فعالیت ها هستند از وسایل حفاظت فردی مناسب استفاده کنند.