ازدواج و اقدام به بارداری در سنین بالا مشكل بزرگی در باروری است

با بالا رفتن سن ازدواج و نیز به تاخیر افتادن تصمیم به فرزندآوری، به‌ویژه به‌خاطر مهیا نبودن شرایط اقتصادی، توصیه برای بچه‌دار شدن شاید از نگاه بسیاری از افراد مجرد یا متاهل بی‌معنی و دور از منطق به‌نظر برسد. اما واقعیت این است كه آخرین بررسی‌ها نشان داده نرخ شیوع ناباروری در كل كشور ۲/۲۰ درصد است كه با میانگین جهانی كه ۱۲ تا ۱۵ درصد است فاصله زیادی دارد و همین بررسی‌ها نشان می‌دهد دو تا سه میلیون زوج نابارور در كشور وجود دارد. این آمار تایید می‌كند ازدواج یا اقدام به بارداری در سنین بالا مشكل بزرگی در باروری است. بهترین سال‌های باروری یك زن بعد از ۲۰سالگی، به خصوص از ۲۵ تا ۳۵ سالگی است. دكتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با جام‌جم از اهمیت و ضرورت توجه به سن باروری در خانم‌ها می‌گوید.

شكی نیست  كه بارداری در خانمی اتفاق می‌افتد كه از نظر روحی و جسمی سالم باشد. بنابراین هرچیزی كه با سلامت روحی و جسمی یك زن در تضاد باشد باعث كاهش باروری وی خواهد شد و حتی در صورت باردار شدن، حاملگی خوبی نخواهد داشت و فرزندی كه متولد می‌شود از نظر روحی و جسمی در وضعیت خوبی نخواهد بود. در ظاهر به نظر می‌رسد برای این‌كه بارداری صورت بگیرد فقط حضور یك اسپرم سالم و قابلیت نفوذ آن به تخمك، لوله‌های سالم برای گرفتن تخمك آزاد شده و رحم سالم برای لانه گزینی جنین لازم است.

 سن بارداری چرا مهم است؟

مهم‌ترین عامل موثر در فرزند‌آوری یك زوج، سن زن است. چرا كه برای ایجاد یك جنین خوب باید تخمك، كیفیت خوبی داشته باشد. اسپرم اگر كمی هم اشكال داشته باشد در حضور یك تخمك با كیفیت عالی اشكالاتش اصلاح می‌شود و حاملگی موفق، دور از انتظار نیست. اهمیت سن زنان در باروری به حدی است كه باید به همه دختران جوان این موضوع را یاد‌آوری و به‌طور مدام تاكید كرد . بهترین سال‌های باروری یك زن بعد از ۲۰ سالگی، به‌خصوص از ۲۵ تا ۳۵ سالگی است. گرچه تا ۴۰ سالگی هنوز امید زیادی برای بارداری خودبه‌خود و موفقیت‌آمیز وجود دارد، اما از ۳۷ تا  ۳۸ سالگی به بعد قابلیت باروری یك‌زن با شیب تندی رو به افول می‌گذارد و بعد از ۴۰ و به‌خصوص ۴۲ سالگی این میزان با سرعت بیشتری كاهش می‌یابد. این البته ناقض امكان باروری در سنین بالا نیست، اما تاكید می‌كنم كه میزان موفقیت باروری كم می‌شود؛ یعنی هرچه سن زنان بالاتر می‌رود تعداد افرادی كه می‌توانند به بارداری موفقیت‌آمیز دست پیدا كنند كم می‌شود، اما تا قبل از یائسه شدن زنان این احتمال هرگز صفر نمی‌شود.

شكست باروری با بیماری‌های زنانه

علاوه بر افزایش سن كه باعث كاهش كیفیت تخمك‌ها می‌شود بیماری‌هایی هم كه در زنان و مردان باعث كاهش باروری می‌شود، معمولا در طول زمان تشدید می‌شود و قابلیت باروری را بیشتر كاهش می‌دهد. اندومتریوز در راس این بیماری‌‌هاست‌؛ بیماری‌ای كه به‌دلیل حضور سلول‌های اندومتر (لایه داخلی پوشاننده رحم) در جایی غیر از محل اصلی (داخل حفره رحم) و در مكان‌های خارج از حفره رحم مثل داخل فضای لگن و روی سایر اعضا مثل تخمدان‌ها ایجاد می‌شود . بی‌شك هرچه زودتر خانم مبتلا به این بیماری، اقدام به بارداری كند شانس باردار شدن  -حتی به صورت خودبه‌خودی - بیشتر است. چرا كه با گذشت زمان هم بیماری تشدید شده و هم ذخایر تخمك و هم كیفیت آنها كاهش می‌یابد. در بیماری تخمدان پلی‌كیستیك كه بین مردم به تنبلی تخمدان معروف است نیز وضعیت به همین شكل است؛ یعنی هرچه زمان می‌گذرد معمولا بیماری تشدید شده و كیفیت تخمك‌ها هم كمتر می‌شود و احتمال ناباروری افزایش می‌یابد.

قبل از اقدام به بارداری ...

زنان قبل از اقدام به بارداری از نظر سلامت عمومی باید بررسی شوند. فاكتورهای روحی روانی و استرس‌ها باید در آنان كاهش یابد و در صورت نیاز با یك مشاور روان‌شناس مشورت كنند.

مردان هم از مصرف مواد دخانی پرهیز كنند و حتما وزنشان را به حالت ایده‌آل برسانند. حتی مطالعات اخیر بر طبیعی بودن وزن مردان و مصرف مولتی ویتامین‌های خاص برای بهبود كیفیت اسپرم از سه ماه قبل از اقدام به بارداری تاكید دارند.