ژاپن: واکسن آلزایمر را ساختیم

دانشمندان ژاپنی، واکسنی ابداع کرده اند که شاید بتواند تاثیر بیماری آلزایمر را کاهش دهد یا از آن جلوگیری کند.

به گزارش ایسنا به نقل از کرونیکل لایو، دانشمندان دانشکده پزشکی «دانشگاه جونتندو» (Juntendo University)، واکسن جدیدی ابداع کرده اند که پروتئین موسوم به «گلیکوپروتئین مرتبط با پیری» (SAGP) را هدف قرار می دهد. این پروتئین در شایع ترین علت زوال عقل نقش دارد. واکسن روی موش ها آزمایش شد و توانست به از بین بردن سلول های سمی در موش های مبتلا به این بیماری کمک کند. دانشمندان گفتند که موش ها پس از تزریق واکسن، پلاک های آمیلوئید و التهاب کمتری در بافت مغز خود داشتند. همچنین، آن ها بهبودی را در رفتار و آگاهی نشان دادند.

پژوهشگران امیدوارند این واکسن (vaccine) بتواند سلول های مغزی ملتهب مرتبط با آلزایمر را که شایع ترین بیماری زوال عقل است، هدف قرار دهد و نویدبخش درمان زوال عقل باشد.

این واکسن جدید هنوز روی انسان آزمایش نشده است.

دکتر «چیه لون هسیائو» (Chieh- Lun Hsiao) پژوهشگر ارشد این پروژه گفت:بیماری آلزایمر اکنون ۵۰ تا ۷۰ درصد از بیماران مبتلا به زوال عقل در سراسر جهان را به خود اختصاص می دهد. آزمایش واکسن جدید ما که روی موش ها انجام شده است ، یک راه بالقوه را برای جلوگیری از این بیماری یا درمان آن نشان می دهد.

او ادامه داد: چالش آینده ما، دستیابی به نتایج مشابه در انسان خواهد بود. اگر این واکسن بتواند در انسان نیز موفق باشد، گام بزرگی برای به تاخیر انداختن پیشروی بیماری یا حتی پيش‌گيري از آن خواهد بود.

پژوهشگران، یک مدل موش مبتلا به بیماری آلزایمر ایجاد کردند که از مغز انسان تقلید می کند و به شبیه سازی آسیب شناسی بیماری آلزایمر (Alzheimer's disease) ناشی از آمیلوئید بتا می پردازد. افرادی که در مراحل پاياني آلزایمر قرار دارند، معمولا دچار اضطراب نمی شوند و این امر باعث می شود که کمتر در مورد شرایط اطراف خود آگاه باشند.

دکتر هسیائو گفت: موش هایی که واکسن را دریافت کردند اضطراب داشتند؛ به این معنی که محتاط تر بودند و آگاهی بیشتری در مورد شرایط اطراف خود داشتند. این نشان دهنده کاهش یافتن بیماری و همچنین، کاهش یافتن چندین نشانگر زیستی التهابی بیماری آلزایمر است. یک آزمایش رفتاری که روی موش های شش ماهه انجام شد نیز نشان داد موش هایی که واکسن SAGP را دریافت کرده اند ، نسبت به موش هایی که واکسن دارونما را دریافت کرده اند ، به طور قابل توجهی بهتر به محیط خود واکنش نشان می دهند.

موش های واکسینه شده با SAGP تمایل داشتند مانند موش های عادی و سالم رفتار کنند و آگاهی بیشتری نسبت به محیط اطراف خود نشان دادند. پروتئین SAGP بسیار نزدیک به سلول های مغزی میکروگلیا است که در دفاع ایمنی سیستم عصبی مرکزی نقش دارند. دکتر هسیائو توضیح داد که میکروگلیا به پاکسازی پلاک های مضر تشکیل شده توسط پروتئین ها کمک می کند ولی از سوی دیگر، می تواند باعث التهاب مغزی شود، به نورون ها آسیب برساند و زوال شناختی را بدتر کند.

این می تواند یکی از دلایل ایجاد بیماری آلزایمر باشد. در بیماری آلزایمر، انباشته شدن پروتئینهای مغز به نام پپتیدهای آمیلوئید بتا و به هم چسبیدن آن ها، پلاک هایی را تشکیل می دهد که بین نورون ها جمع می شوند و عملکرد سلول را مختل می کنند.

دکتر هسیائو گفت:پژوهش های پیشین که با استفاده از واکسن های متفاوت برای درمان بیماری آلزایمر موش ها انجام شده اند، در کاهش رسوبات پلاک آمیلوئید و عوامل التهاب موفقیت آمیز بوده اند اما آنچه پژوهش ما را متفاوت می کند، این است که واکسن SAGP نیز رفتار این موش ها را برای بهتر شدن تغییر می دهد.

به گفته دانشمندان، پژوهش های پیشین نشان می دهند که مقدار پروتئین SAGP در میکروگلیا بسیار بالا است. این بدان معناست که این سلول ها برای هدف گیری در بیماری آلزایمر بسیار مهم هستند.

هسیائو افزود:با حذف میکروگلیاهایی که در حالت فعال هستند، امکان دارد التهاب مغز نیز کنترل شود. یک واکسن می تواند میکروگلیای فعال شده را هدف قرار دهد، سلول های سمی را حذف کند و نهایتا به ترمیم نقص های رفتاری ناشی از بیماری آلزایمر بپردازد.

یافته های اولیه این پژوهش، در «نشست های علمی علوم پایه قلب وعروق» (BCVS Scientific Sessions) در بوستون ارائه شد.