راهکار جدید برای مبارزه با بیماری سل کشف شد

به گزارش ایسنا و به نقل از تک اکسپلوریست، بیماری سل بیماری عفونی شایع خطرناکی است که در بسياري از موارد سبب مرگ اشخاص می شود. این بیماری توسط گونه های مختلف مایکوباکتریا، بطور معمول مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می شود. سل بطور معمول به شش ها حمله می کند اما بر قسمت های دیگر بدن نیز میتواند تأثیرگذار باشد. هنگامی که افرادی که عفونت سلی فعال دارند سرفه، عطسه، یا آب دهان خود را از طریق هوا منتقل می کنند سل از طریق هوا پخش می شود. در بین کشورهایی که افراد آنها به بیماری سل مبتلا می شوند ، کشور هند بيش ترین آمار اشخاص مبتلا به این بیماری و تلفات ناشی از این بیماری را دارد.

در جستجوی داروهای ضد سل این استراتژی شناسایی اهداف مولکولی است که نقش مهمی در تنظیم سوخت وساز"مایکوباکتریوم توبرکلوزیس" ( پاتوژن ایجاد کننده سل) دارد." سنتاز مالات" (Malate synthase) آنزیمی در پاتوژن مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است که رشد در داخل بدن میزبان که به آن" پایداری مایکوباکتریایی" می گویند، از اهمیت بسياري برخوردار است.

آنزیم ذکر شده یکی از دو آنزیم مسیری به اسم "مسیر گلیوکسیلات" (glyoxylate pathway) است که برای زنده ماندن باکتری ها و تداوم آن در درون بدن میزبان مایحتاج است. با توجه به اینکه در پستانداران وجود ندارد، این یک هدف جذاب برای داروهای ضد سل است، بدین ترتیب هر دارویی که این آنزیم را مورد هدف قرار دهد بسیار خاص خواهد بود. آنزیم ذکر شده همینطور در دیواره سلولی پاتوژن موجود هست بدین ترتیب آنرا در دسته" متصل ها"( adhesins) قرار می دهند.

در مطالعه اخیر، محققان "مؤسسه فناوری و علوم سلامت انتقالی" (Translational Health Science and Technology Institute) فریدآباد هند با همکاري تمام موسسات علوم پزشکی هندوستان، دهلی نو و" مؤسسه فناوری ایندور هند" (Indian Institute of Technology, Indore) موفق به شناسایی پنلی از آپتامرهای ادی.ان.ای تک رشته ای که مختص مورد هدف قرار دادن مایکوباکتریوم توبرکلوزیس سنتاز مالات هستند، شدند.

آپتامر به نوکلئیک اسیدهای تک رشته (DNA تک رشته یا RNA) یا الیگوپپتیدهایی که قادر به اتصال به یک هدف بطور اختصاصی با تمایل بالا هستند، اطلاق می شود. اهداف آپتامرها بسیار وسیع است و از مولکول های کوچک تا ماکرومولکول ها و حتی سلول ها (سلول های پروکاریوت و یوکاریوت) را شامل می شوند. در این مطالعه هدف آپتامرها، آنزیم سنتاز مالات بود.

شناسایی آپتامرها توسط فرآیندی به اسم "سلکس" (SELEX) که سبب افزایش نسبت آپتامرهایی که بطور خاص به هدف متصل میشوند، انجام میشود.

آپتامرهای مشخص شده توسط این تیم نه تنها فعالیت آنزیمی سنتاز مالات را مهار می کنند، بلکه وارد شدن مایکوباکتریوم ها به سلول های بدن میزبان را نیز مسدود می کنند. پژوهشگران همینطور توانستند اثبات کنند که میتوان توسط این راه برای شناسایی "مننژیت سل" (tuberculous meningitis) در افراد نیز استفاده نمود. مننژیت سل کشنده ترین نوع سل است که سیستم عصبی مرکزی اشخاص را مورد هدف قرار می دهد.

مننژیت التهاب پرده های محافظی می باشد که مغز و نخاع را پوشانده اند و بطور مشترک مننژ یا شامه گان نامیده می شوند. این التهاب امکان دارد عامل ویروسی، باکتریایی، یا سایر ریزاندامگان داشته باشد. مننژیت میتواند به علت نزدیکی التهاب به مغز و نخاع، زندگی مریض را به خطر اندازد بدین ترتیب این شرایط را تحت عنوان فوریت پزشکی دسته بندی می کنند.

این مطالعه با همکاری پروفسور" نرا شارما" (Neera Sharma) از"بیمارستان دکتر رام منوهر لال در دهلی"(  Dr. Ram Manohar Lal Hospital, Delhi) انجام شد. دکتر کومار شارما نویسنده ارشد این مطالعه از مؤسسه فن آوری و علوم سلامت انتقالی خاطرنشان کرد: یافته های این مطالعه بسیار دلگرم کننده است برای این که مولکول آپتامر ( MS- ۱۰Trunc از پنل آپتامرهای مشخص شده) میتواند هم بعنوان یک معرف درمانی و هم بعنوان یک ابزار تشخیصی عمل کند. برای نشان دادن پتانسیل درمانی این کشف، ما در نظر داریم این آپتامرها را در موش ها آزمایش کنیم تا ببینیم آیا می توانیم از مبتلا به سل در موش ها جلوگیری کنیم یا خیر.

یافته های این مطالعه در مجله" Molecular Therapy – Nucleic Acids" منتشر شد.