از حرکت درمانی برای معالجه و درمان بعضی از بیماری ها و ناراحتی ها استفاده می شودحرکت درمانی
یکی از راه‌های مؤثر برای درمان بعضی از اختلالات و بیماریها، حرکت درمانی یا ورزش درمانی می باشد. بسیاری از اشخاص بدون اینکه بدانند تمرین درمانی یا ورزش درمانی را به روش های مختلف تجربه کرده اند به طور مثال هنگامی که حرکات کششی را پس از ورزش کردن انجام می دهید در واقع برای جلوگیری از انقباض عضلات یک نوع تمرین درمانی انجام داده اید. این تمرین و بسیاری از تمرینات دیگر که گاها در خانه یا جاهای دیگر انجام میشوند همگی زیر مجموعه ورزش درمانی یا تمرین درمانی فیزیوتراپی می باشند.
ورزش درمانی به تمرینات ورزشی مخصوص و برنامه ریزی شده ای گفته می شود که برای بازگرداندن نواحی اسیب دیده انجام می گیرد. بعبارتی دیگر به مجموعه ای از حرکات و نرمش های ورزشی که جهت بهبود وضعیت تعادل بدن و هماهنگ نمودن حرکات آن بکار میرود ، حرکت درمانی می گویند. این نوع تمرین برای مدیریت کردن وضعیت های اسكلتی و عضلانی روشی فوق العاده مؤثر به شمار می رود. همینطور ثابت شده است که یکی از مؤثرترین راه هایی که میتوانید از درد و آسیب جلوگیری کنید، ورزش های فیزیوتراپی می باشد. در بافتهای واریسی درد و تورمی وجود دارد که با کمک حرکت درمانی میتواید آن را کاهش دهید.
انواع حرکت درمانی
* حرکت درمانی فعال:
به حرکاتی که توسط انقباض عضلات خود فرد بدون نیاز به تجهیزات و نیروی خارجی انجام می شود، حرکت درمانی فعال میگویند.
* حرکت درمانی غیرفعال:
برعکس حرکات فعال در این نوع حرکت درمانی با کمک فرد دیگری حرکات انجام می شود. معمولاً افرادی که توانایی و قدرت کافی دارند، حرکت درمانی برای افزایش قدرت و استقامت( هایپرتروفی عضلانی) توصیه می شود، ولی افرادی که معلولیت دارند و نمیتوانند حرکات را به تنهایی انجام دهند به کمک شخص دیگری میتوانند حرکات غیر فعال، را انجام دهند.
حرکت درمانی برای چه کسانی توصیه می شود؟
حرکت درمانی برای تمامی اشخاص حتی افراد سالم نیز توصیه می شود. حرکت درمانی فواید متعددی دارد، از این جهت میتواند بر روان افراد نیز تأثير مثبتی بگذارد. افرادی که معلولیت حرکتی، بیماری های استخوانی و مفصلی، آسیب نخاعی وام اس، پارکینسون، سکته مغزی ، فتق دیسک، کمر درد، آرتروز، شکستگی و… دارند، میتوانند حرکات مداوم و هماهنگ عضلات خود را انجام دهند و مجدداً توانایی انجام بیشتر کارها را بدست آورند. حرکت درمانی روش های مختلفی دارد.
در حرکت درمانی عموما با دو نوع حرکت فعال و غیر فعال سر و کار داریمیکی از بهترین نوع حرکت درمانی، حرکت درمانی در آب می باشد. به دلیل این که وقتی شما در درون آب قرار میگیرید بدن در حالت بی وزن قرار می گیرد و هیچ یک از استخوان ها و مفاصل تحت فشار قرار نمی گیرند، به همین علت انجام حرکات در آب راحت تر از انجام آن ها در خشکی میباشد و دیگر به سایر بافت ها واستخوان ها فشار زیادی وارد نمی شود.
مراحل یک دوره حرکت درمانی
زمانی که مصدوم شده اید، انجام تمریناتی که بطور مشخص عضلات اطراف مفاصل آسیب دیده و مجاور آنرا تقویت می کند، اجباری است. خوشبختانه حرکت درمانی نسبتاً آسان است و پس از این که توسط متخصص آموزش داده شدند میتوانید با خیال راحت این تمرینات را در خانه انجام دهید. جهت تشخیص این که در برنامه ی تمرینی شما چه مواردی باید گنجانده شود، فیزیوتراپ موارد زیر را انجام می دهد:
در مراحل حرکت درمانی یک بررسی کامل از توانایی های فیزیکی فرد از طریق بررسی تاریخچه ی پزشکی و معاینه فیزیکی وی انجام میشود. آنگاه فیزیوتراپ از دانش خود برای تنظیم یک برنامه ی مراقبت درمانی استفاده می کند که این برنامه شامل یک برنامه ی ورزشی پیش رونده ی آرام متناسب با نیازهای هر فرد، می باشد. فیزیوتراپ میزان پیشرفت را کنترل می کند، در انجام بعضی از حرکات فیزیکی کمک می نماید و بطور مداوم برنامه را باتوجه به بهبود وضعیت بیمار تغییر می دهد.
هدف حرکت درمانی
کمک به بدن جهت کاهش درد و التهاب و همچنین بازگشت بیمار به شرایط نرمال از نخستین و مهم ترین هدف حرکت درمانی به شمار می رود. پس از این که به چنین هدفی رسیدید، برنامه ی ورزشی در به دست اوردن مجدد دامنه ی حرکتی، بازیابی و حفظ نیرو، استقامت، انعطاف پذیری، پایداری و تعادل و بهبود جریان خون، توازن و ارامش تمرکز دارد. هدف نهایی برنامه ی ورزش درمانی عبارت است از:
- دستیابی به سطح بهینه ی حرکت بدون علائم در طی فعالیت های فیزیکی ساده و پیچیده
- بهبود و بازیابی عملکرد جسمی
- جلوگیری از عدم قابلیت حرکت
- بهبود توانایی های عملکردی مریض
- پیشگیری و کاهش اختلال و ناتوانی
- بهبود وضعیت سلامتی کلی، تناسب اندام و حس شادابی
انجام تکنیک ها و روش های مختلف حرکت درمانی موجب تغییرات در بافت های بدن میشودانواع روش های حرکت درمانی
حرکت درمانی انواع مختلفی دارد که هر یک از این روش های درمانی روی یک ویژگی خاص تمرکز دارند. فیزیوتراپیست ها طبق مشکل و آسیب بیمار امکان دارد برای درمان بیماری یک یا چند روش ورزش درمانی را بکار بگیرند. بر اساس هدف تمرین، ورزش درمانی ها به انواع بسیاری طبقه بندی میشوند که عبارتند از:
> ورزش های دامنه ی حرکتی:
هدف از این نوع حرکت درمانی حفظ و افزایش دامنه ی حرکت و تکنیک های حرکات مفصل و کشش بافت نرم می باشد. برای این که بتوانید هر مفصل را به اندازه دامنه ی کامل حرکتی خود، حرکت دهید، این تمرینات را انجام دهید. ورزش های دامنه ی حرکتی سه نوع مختلف دارند که شامل فعال، غیر فعال و فعال کمکی می باشند.
> تمرین های کششی:
برای بهبود انعطاف پذیری بدن این دسته از ورزش های فیزیوتراپی توصیه شده است. هدف این نوع حرکت درمانی اینست که برای افزایش انعطاف پذیری به عضله موردنظر فشار وارد کنیم. برای این که از این ورزش به نتیجه موثری برسید باید تمامی قسمت هایی که با عضله آسیب دیده ارتباط دارد، هماهنگ باشید. به طور مثال چنانچه شما می خواهید حرکات کششی پا انجام دهید نباید کمرتان تحت فشار قرار بگیرد. یکی از نکات مهم که باید به آن توجه کنید حرکات کششی تنفس مناسب است. اگر دم و بازدم خوب و اصولی داشته باشید برای کمک به آرامش عضله و به حداقل رساندن مقاومت مفید است. دقت شود که تعداد دفعات انجام حرکات کششی باید کم ولی مدت زمان آنها اندکی طولانی باشد.
> ورزش های عملکردی یا تقویتی عضلات:
ورزش های فیزیوتراپی بر روی دو نوع عضله که شامل عضلات حرکتی و عضلات استوار کننده است، انجام می شوند. عضلات استوار کننده در اعماق بدن قرار دارند و اغلب طول کوتاهتری دارند که از آن ها می توان به عضلات سر شانه، دو سر بازو، دو سر ران و غیره اشاره کرد. این عضلات شاکله اصلی بدن را تشکیل می دهند. وظیفه عضلات حرکتی که یکی از روشهای حرکت درمانی است، ایجاد حرکات بزرگ است.
عضلات به سطح بدن نزدیکتر بوده و نسبت به عضلات استوار کننده طولانی‌تر هستند. برای این که دائم این عضلات در حرکت هستند تمایل زیادی به خستگی دارند. این برنامه های جسمی مثل تمرینات مقاومتی و استقامتی موجب افزایش قدرت، توان و استقامت عضله می شوند. این نوع حرکت درمانی بطور کلی در سه نوع ایزوتونیک، ایزومتریک و ایزوکینتیک وجود داشته و معمولاً با مقاومت سنگین و تکرار کم تر انجام می گیرند. نمونه هایی از آن ها تمرین با توپ طبی، بلند کردن دمبل و دستگاه های سایبکس( Cybex) و بیودکس( Biodex) می باشد.
با حرکت درمانی می توان بعضی از مهارت های از دست رفته را دوباره کسب نمود> تمرین های کاربردی:
گاهی بیمار در حین انجام حرکات روزمره خود دچار مشکل میشود. فیزیوتراپیست در این حالت تمرینات ساده ای را به بیمار میدهد تا با این نوع حرکت درمانی موجب اصلاح اختلالات حرکتی مریض شود.
> تمرین های تمرکزی:
این نوع حرکت درمانی سبب میشود مرکز ثقل فرد جهت بهبود وضعیت قرارگیری بدن و اصلاح وضعیت ناصحیح بدن بهبود یابد. مقصود از انجام این تمرین ها اینست که بیمار بتواند از عضلات خویش به خوبی و هماهنگ استفاده کند. از فواید تمرینات مرکزی می توان به صحیح راه رفتن، به دست اوردن تعادل، هماهنگی دست ها، هماهنگی انگشت ها و ... اشاره کرد. تمرینات این روش درمانی شامل کشیدن یک شکل خاص با پاها، دست ها یا هر عضو آسیب دیده دیگر، می باشد.
> تمرینات استقامتی:
تمرین های استقامتی که یکی از روشهای حرکت درمانی بشمار میرود سبب افزایش تنفس و ضربان قلب شده و در نتیجه سلامت ریه ها و قلب بهبود پیدا میکند. علاوه‌براین ، انجام تمرینات استقامتی میتواند باعث بهبود تناسب اندام شود. از نمونه های این نوع تمرین درمانی می توان به پیاده روی ، دوچرخه سواری، دویدن و غیره اشاره کرد.
> تمرینات ریلکس کننده:
تمرینات ریلکسیشن علاوه بر کاهش اضطراب، به بدن و ذهن کمک می کند تا استرس ها و فشارهای روزانه کاهش یابد. موزیک، غوطه وری در وان حمام یا پیاده روی در پارک برای برخی از مردم یک ترفند محسوب می شود در حالیکه انجام این نوع حرکت درمانی برای بعضی دیگر از افراد آسان نیست. چنانچه شما برای یاد گرفتن ریلکسیشن احساس می کنید که به کمک احتیاج دارید میتوانید در کلاس های مدیتیشن و ریلکسیشن حضور یابید.
حرکت درمانی موجب به کار گیری حداکثر عضلات و اندام های سالم شخص می شودمزایای حرکت درمانی
حرکت درمانی سبب میشود گردش جریان خون افزایش یابد که در نتیجه این امر باعث افزایش متابولیسم و تسریع روند بهبود بافت ها می شود. ورزش درمانی فواید فراوانی دارد که ما در اینجا به بعضی از آنها اشاره می کنیم:
- بافت های عضلانی با حرکت درمانی تقویت می شوند.
- حرکت درمانی سبب تقویت و افزایش یک پارچگی بافت های بدن می شود.
- در صورتیکه فعالیت های حرکت درمانی را انجام دهید تعادل بدنی شما بهبود می یابد.
- حرکت درمانی باعث میشود آتروفی کاهش یابد.
- حرکت درمانی سبب بهبود واکنش ها و استقامت عضلات میشود.
- حرکت درمانی باعث کاهش احساس ضعف و خستگی میشود.
- عملکرد مفصل ها با حرکت درمانی بهبود می یابد.
- از فواید حرکت درمانی می توان به افزایش سایز و تقویت بافت های عضلانی و استحکام کششی اشاره کرد.
حرکت درمانی موجب هماهنگی بین سیستم عصبی و عضلانی می شودگردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 16
- 5
