خبراختصاصي رويترز در مورد تحويل دادن طرح استراتژي كلان امريكا در قبال ايران در حالي منتشر شد كه اظهارات نيكي هيلي، نماينده امريكا در سازمان ملل به عنوان يكي از ايران ستيزترين چهره‌هاي حاضر در كابينه ترامپ در چندروز اخير سروصداي بسياري به راه انداخت. نيكي هيلي با بيان اينكه ترامپ مي‌تواند پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را تاييد نكند و توپ را در زمين كنگره براي تصميم‌گيري درباره تحريم‌ها بيندازد در حقيقت همه را نگران بازي خطرناكي كرد كه احتمال دارد دولت امريكا در سايه ترامپ در قبال ايران اتخاذ كند. باربارا اسلاوين، تحليلگر ارشد مسائل سياست خارجي در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره ميزان خطرناك بودن اين اظهارات و اينكه آيا اين موضع‌گيري‌ها مي‌تواند در ميدان عمل برجام را تهديد كند، مي‌گويد:
به نظر من نيكي هيلي از جانب شخص خود و نه از جانب كاخ سفيد يا وزارت امور خارجه امريكا سخن مي‌گويد. درك من از شرايط اين است كه ساختار امنيت ملي امريكا خواهان تداوم اجراي برنامه جامع اقدام مشترك هستند. البته كه تصميم‌گيري نهايي در اين باره به رييس‌جمهور ترامپ مربوط است. باربارا اسلاوين در پاسخ به اين سوال «اعتماد» كه سناريوي شنيده شده از سوي نيكي هيلي درباره عدم تاييد پايبندي ايران به توافق هسته‌اي از سوي دولت ترامپ و فرستادن توپ به زمين كنگره تا چه اندازه مي‌تواند در ميدان واقعيت اجرايي باشد و حيات توافق هسته‌اي را تهديد كند، مي‌گويد:
اين ايده‌اي است كه هيلي آن را مطرح كرده و البته كه توسط نئومحافظه‌كاران در واشنگتن ترويج مي‌شود. تصميم‌گيري در اين باره به رييس‌جمهور ترامپ بستگي دارد. هرچند كه اين سناريو به شكل فني ناقض برجام نيست اما مي‌تواند توافق را زير سوال ببرد و شك و ترديدهاي جديدي را نسبت به پايبندي امريكا به برجام ايجاد كند. نمي‌توانم شانس توسل امريكا به اين سياست را پيش‌بيني كنم اما حس من اين است كه ترامپ در مسير اجراي اين سناريو گام برنخواهد داشت. وي اخيرا با راي مثبت دو حزب در كنگره در مقوله تمديد سقف بدهي دولت و بودجه مورد نياز براي مقابله با تبعات توفان برگ برنده قابل توجهي را به اسم خود سند زده است و فرستادن توپ توافق هسته‌اي به زمين كنگره نيز مي‌تواند بسيار پرحاشيه باشد.
اسلاوين كه در حوزه سياست‌هاي ايراني دولت‌هاي متعدد در امريكا مقاله‌هاي بسياري را در رسانه‌هاي متفاوت بين‌المللي نوشته است در پاسخ به اين سوال كه با توجه به مشكلات داخلي امريكا و بحران‌هاي مهم‌تر بين‌المللي مانند پرونده هسته‌اي كره شمالي، تا چه اندازه ممكن است كه كنگره در صورت عدم تاييد پايبندي ايران به برجام از سوي دولت، تحريم‌هاي هسته‌اي را بازگردانده و عملا توافق را زيرپا بگذارد؟ با اشاره به مسووليت‌هاي متنوع و مهم‌تر ديگري كه كنگره بايد به آن رسيدگي كند، مي‌گويد: هرچند كه كنگره از تحميل تحريم‌هاي غيرهسته‌اي برايران استقبال مي‌كند اما من فكر مي‌كنم كه فضا به سمت حفظ توافق هسته‌اي توسط امريكا تا زماني كه ايران به آن پايبند بماند،
پيش رفته است. كارشناس شوراي آتلانتيك در پاسخ به اين سوال كه دليل اصلي اصرار ترامپ بر تخريب توافق هسته‌اي جدا از تلاش براي تحقق وعده‌هاي انتخاباتي‌اش در اين مورد چيست ؟ آيا فكر مي‌كنيد كه ترامپ به دنبال امتياز‌گيري از ايران در ساير پرونده‌ها مانند سوريه، عراق يا يمن است ؟ مي‌گويد: بسياري در داخل امريكا نه‌تنها ترامپ، نگران اين هستند كه پس از انقضاي تاريخ توافق هسته‌اي و برداشته شدن محدوديت‌ها چه اتفاقي رخ خواهد داد. استدلال آنها اين است كه ايران پس از اين تاريخ در شرايط مساعدي براي توسعه تسليحات اتمي است.
شايد ترامپ به دنبال مذاكره مجدد درباره تمديد زمان اين توافق يا اضافه كردن محدوديت‌هايي بر برنامه موشكي ايران است. البته من هيچ استراتژي مشخص و مبرهني براي توسل ترامپ به اين سناريو نمي‌بينم. ما كه خواهان تداوم اجراي برجام هستيم مي‌گوييم كه بهترين راه براي مذاكره جديد، پايبندي كامل به توافق موجود است. مساله كليدي ديگر براي ايران آزادي امريكايي‌هايي است كه در اين كشور بازداشت شده‌اند. آزادي پدر و پسر نمازي مي‌تواند برگ برنده مهمي براي ترامپ باشد و به مثبت كردن فضا پيرامون ايران در واشنگتن هم كمك كند.
ايران همچنين بايد از برخورد با ناوهاي امريكايي در خليج فارس حذر كند. مي‌توان با ترسيم خطوط داغ ميان سيستم‌هاي ناوبري دو كشور از چنين تصادف‌هاي خطرناكي اجتناب ورزيد. اين كارشناس ارشد امريكايي در پاسخ به اين سوال «اعتماد» كه برخي از منابع امريكايي مانند بلومبرگ مي‌گويند كه ترامپ به دنبال بازگشايي مذاكرات هسته‌اي و اصلاح بندهايي از توافق يا اضافه كردن ضميمه‌هايي به آن است. اين در حالي است كه جدا از ايران، متحدان اروپايي ترامپ هم با اين مساله مخالف هستند.
در چنين شرايطي فكر مي‌كنيد تبعات اصرار بر اين سناريو چيست و آيا روسيه، چين و اتحاديه اروپا مي‌توانند مانع از اين امر شوند؟گفت: فكر نمي‌كنم تحقق چنين سناريويي چندان ممكن و محتمل باشد. اين مساله بسيار مهم است كه اروپايي‌ها به خصوص تاكيد كرده‌اند كه مخالف مذاكره مجدد درباره برجام هستند اما در مورد گفت‌وگو پيرامون توافق ديگري در سال‌هاي پاياني توافق هسته‌اي موجود گارد بسته‌اي ندارند. باربارا اسلاوين در پاسخ به اين سوال كه دونالد ترامپ تلاش مي‌كند با عدم مشخص كردن موضع خود در قبال برجام، فضاي ابهام پيرامون ايران را حفظ كند.
اين فضا سرمايه‌گذاران و موسسه‌هاي بانكي و مالي بزرگ و متوسط را از كار با ايران بر حذر مي‌دارد. در چنين فضايي فكر مي‌كنيد چرا ايران بايد همچنان در چنين توافقي باقي بماند؟ مي‌گويد: اين مساله درست است كه تحريم‌هاي باقي مانده امريكا به انضمام موضع‌گيري‌هاي تندي كه دولت ترامپ اتخاذ مي‌كند بسياري از سرمايه‌گذاران را از كار با ايران برحذر مي‌دارد؛ اما در اين زمينه امريكا تنها مقصر موجود در صحنه نيست. ايران بايد اصلاحات اقتصادي و شفاف‌سازي‌هاي مالي بيشتري را براي اطمينان دادن به سرمايه‌گذاران پيش ببرد تا آنها را از امنيت سرمايه‌گذاري در ايران مطمئن سازد. باقي ماندن ايران در توافق هسته‌اي به نفع اين كشور است و به جهان نيز نشان مي‌دهد كه ايران به توافقنامه‌هاي بين‌المللي احترام مي‌گذارد.
- 9
- 1
