در سینا گروههای تکفیری ، جهادی و اخوانی درقالب عشیره ها وقبیله های متعددی در منطقه بگونه ای بهم امیخته وبا ترکیبی از الگوی زندگی و بافت عشیره ای وقبیله ای زندگی وحاکمیت داشته اند ومساجد وپایگاه مذهبی انها نیز بین این قبایل که عمدتا عشایر و مجموعه های فکری مسلح بوده که همزمان هم سنی اند وهم صوفی اند واین حالت و رفتار بطورکلی درتمامی مصر مستولی است یعنی بلحاظ شریعت پیروی از اهل تسنن داشته وبلحاظ رفتار ومنش فردی نیز برخی از اعراف تصوف را به ارث برده اند وبطور اسمی متصوف قلمداد میشوند همین قاعده در خصوص تصوف شریف که جمعیت گسترده ای را درمصر بهمراه دارند حاکم بوده است ، بنابراین این موضوع که انگیزه اصلی دعوا ومنازعه بین داعش و تصوف است دقیق نبوده وساخت یک پردازش هدفمند است.
- درسینا یک جریان خونخواهی بین گروههای جهادی و جماعت اسلامی واخوانی منتج از تفکر عقیدتی (شیوخ گروههای بینانگذار همچون سیدقطب )که از انقلاب ۲۰۱۱ نضج گرفته واز قبل از کودتای السیسی ژوئیه ۲۰۱۳ علیه مرسی وجود داشت که بعضا در قالب وباانگیزه های ظواهر دینی وبرخی اوقات با انگیزه سیاسی ضد اسرائیلی عجین شده که نتیجه ان حمله به توریستهای خارجی ویا حمله به اسرائیلیها را قبل از سقوط مبارک شکل می داد و همین رویکرد بعد از کودتا السیسی نیز بویژه با قتل عام وکشتاربیش ازیک هزار نفر اخوانیها در مسجد اربعه عدویه در سال ۲۰۱۳ این خون وخونخواهی به شکل عشیره ای و بعضا سازمانی خوشه ای با افکار مجموعه های جهاداسلامی وجماعت اسلامی ترکیبی و بصورت منفصل وبطور زنجیره ای بین معارضین و نیروهای امنیتی و نظامی مصر در مناطق سینا و جیزه وصعید ریشه داونید وبگونه شده است که ما این حمله گروه های مسلح علیه پایگاههای پلیس وامینتی مصر را در مناطق مزبور بطور نوبه ای با سقف کشتاربیش از بیست نفربه بالاازطرفین منازعه شاهد بوده ایم واین روند بدون توقف وبطور چرخشی بین انها ادامه دارد.
- بطور کلی جریان تصوف در مصر همراه ومتعاطف با دولت قلمداد شده ومیشود و لیکن بعلت اینکه جریان خشونت وفشار ناشی از رویکردهای خشن نیروهای امینتی مصر علیه تمامی گرایش ها واقشار وابسته به اخوان وتکفیری معارض السیسی تشدید شده حلقه های خودجوش خونخواهی و اصطحکاک بین این طرفین، ریشه بسیار قوی دربافت سیاسی مصردارد و لذا این مجموعه ها صرفا درچهارچوب قاعده ثار وخونخواهی مبادرت به حمله به مراکز جذب نیرووطرفداران دولت ونیروهای نظامی وامینتی مصر بصورت بدون تفکیک بین مردم و نیروی نظامی واینکه تر وخشک راباهم می سوزانند ، جریان داشته واین رخدادها ادامه خواهد داشت (اینک یک نسخه از جریان سلفی و تکفیر درمصر وجوددارد که حامی و همراه دولت السیسی که درقالب حزب النورفعالیت دارد).
- بنابراین تبیین وتفسیر رخدادهای اخیر مصر کاری سخت و پیچیده وچند مجهولی و چند وجهی دارد ضمن اینکه چنانچه داعش معروف با عنوان دولت اسلامی درعراق وشام این عملیاتهارا درمصر انجام داده بود مسئولیت انهارا سریعا بعهده می گرفت و هیچ ابایی نیزاز اعلام ان نداشت .
- موضوع دیگر اینکه ایافرضیه دست داشتن دولت مصر برای ناامن کردن زمین خود به بهانه سرکوب معارضین خودو بطور مثال اخوانی ها، دست به کشتارزدن انها چقدر وارد است ویا ایا فرضیه دیگر اینکه اسرائیل ویا امریکا ویا یک کشورعربی برای ناامن کردن سینا ومصر بمنظور ادامه سیطره خود برانجا دست به این رخدادها می زند نیز قرائن معقول و مستدل ومستندی برای اثبات این فرضیه وجودندارد چراکه دولت مصر و متحدان راهبردی او ( امریکا واسرائیل و سه کشور عربی ) با چه اهداف وفائده کردی می بایست متحدین خودرا دچار تنش وناامنی کنند بویژه این امر عمدتا می تواند درحال حاضر موجب اسیب رسانی به ائتلاف چهارکشورعربی ویا ائتلاف غیراشکاراسرائیل و مصروعربستان که درمقابل خود با قطر و ترکیه و گاها جمهوری اسلامی ایران ، در شرایطی بسیار نامتوازنی بلحاظ میزان تاثیرگذاری واقعی برمعادلات منطقه ای قراردارند و این امر یعنی خودزنی ها ،که عملا بجزءنتایج معکوس ،چیزدیگری برای انها ندارد ، بنابراین فرضیه های مطروحه دراین بخش ،بنظرمیرسد ازاستحکام کافی ولازم برخوردار نمی باشد .
- البته این امر که تعدادی از عناصر داعش ودیگر معارضین متنوع که عدد اتباع مصریهای ان نیز بین تمامی گروه های معارضین و داعشی در عراق و افغانستان وسوریه زیادبوده به مصر بازگشته وبه تشکیلات معارضین موجود در مناطق مختلف شامل سینا وصعید وجیزه پیوسته باشند و انها نیز درچهارچوب همان قاعده ثار خواهی به مساجدی که نیروهای امینتی ونظامی برای نمازجمعه حضوردارند حمله کرده باشند نیز وارد می باشد وبنابراین حلقه های اصلی و زنجیره وار جریان معارضه خونین را می بایست بطور واقعی در جنگ خونین بین دولت السیسی با اخوان جستجو وریشه یابی کرد و تا موقعی که راه حل معقول و سنجیده برای این چرخه خونین تسلسل وار و پاسخ گلوله باگلوله پیدانشود جریان حملات متقابل بین طرفین متنازعه با شدت و حدت و با فراز وفرود ادامه خواهد یافت و راه حل نهائی ان نیز یافتن چاره جویی واقع بینانه نسبت به پرکردن شکاف عمیق بین ارتش و نیروهای امنیتی و اخوان ویک فرمول مصالحه شرافتمندانه بین طرفین نزاع بطور عام بوده و می باشد.
- متاسفانه نوع منازعه بین گروههای مسلح مصر با ارتش و نیروهای امینتی ، بشدت از قاعده متعارف منازعه معقول خارج شده است و بشکلی دهشناکی مردم مظلوم وبیگناه مصرو بدنه ارتش ونیرهای امنیتی مصر را درقالب حلقه مشت اهنین طرفین متنازعه فراگرفته است و موجب شده در واقع مردم درمیان این منازعه غیر عقلایی بنوعی ترو خشک در این اتش فروزان، سوخته شوند که کشتار بیش از ۳۰۵ نفر از نمازگذاران مظلوم در مسجد الروضه العریش تنها نمونه ای از ان نبوده است بلکه حملات کور به مناطق ومراکز همدیگر از جمله کلیساها و مساجد ومقرات و پاسگاه ها وپایگاههای وایستگاههای ایست وبازرسی که سربازان بیگناه که ازبین مردم برای گذارندن دوره خدمت به صفوف ارتش پیوسته اند ازجمله این رخدادهای ناگوار است ،وراه برون رفت ازان رجوع به عقلانیت ،وگرنه تنها مستفید ان اسرائیل است وبس .
اکبر قاسمی
- 19
- 5
