چرا وضعیت ورزشگاه‌های ایران برای میزبانی از مسابقات بین‌المللی تحقیرآمیز است؟

به گزارش رویداد۲۴، هفت ماه و نیم پیش، هلی‌کوپتر حمید سجادی وزیر ورزش و جوانان سقوط کرد اما وزیر نه استعفا کرد و نه آنطور که بعضی اطرافیان او می‌گویند توانایی کار در وزارتخانه را داشت! این حضور عجیب و غریب ادامه داشت و سرانجام حدود دو ماه قبل از وزارت ورزش استعفا کرد و رئیسی بعد از یک و نیم ماه، کیومرث هاشمی را به عنوان وزیر ورزش به مجلس معرفی کرد. همین نحوه اداره وزارت ورزش و تاخیر دوماهه برای معرفی وزیر نشان می‌داد وزارت ورزش و جوانان چقدر برای دولت اهمیت داشت!

چند روز بعد از میزبانی پرسپولیس از النصر و نمایش وضعیت افتضاح ورزشگاه آزادی، یک اتفاق دیگر هم افتاد. رئیسی در دیدار با برخی ورزشکاران گفت «ما صرفا به دنبال کلنگ‌زنی پروژه تازه ورزشی نیستیم هرچند لازم است یک مجموعه ورزشی در همین تهران وجود داشته باشد که در شأن جایگاه ورزش ایران باشد و میزبان مهمانان خارجی ما شود. من به شکل‌گیری چنین مجموعه ورزشی در تهران هرچند هزینه فراوان هم داشته باشد تاکید دارم و با آن موافقم. این کار را آقای کیومرث هاشمی و آقای منظور پیگیری کنند. ضرورت دارد که چنین مجموعه ورزشی در تهران وجود داشته باشد. در کنار این کار باید کار پروژه‌های نیمه‌تمام ورزشی هم تکمیل شود.»

این وعده رئیس جمهور در حالی مطرح شده بود که در روز‌های گذشته انتشار تصاویر ورزشگاه آزادی در حال بازسازی همزمان با سفر ایران ستاره‌های فوتبال دنیا که در باشگاه‌های عربی بازی می‌کنند، بحث‌های فراوانی را میان مردم و شبکه‌های اجتماعی به راه انداخته است. حتی شوخی‌ها و طنزها از مرزهای کشور فراتر رفت و اکانت‌های رسمی شبکه‌های اجتماعی عربستانی و بازیکنان فوتبال هم با وضعیت بعد ورزشگاه آزادی شوخی کرده بودند.

مجری برنامه تلویزیون عربستان هم در خلال گزارش بازی پرسپولیس النصر در طعنه تحقیرآمیزی به وضعیت ورزشگاه اصلی ایران گفته بود: «استادیوم و کیفیت تصویر ایران را که می‌بینم یاد ۲۰، ۳۰ سال پیش می‌افتم. خداراشکر که عربستانیم.»

ساعاتی پیش خبر رسید که نیمار نیز در راه ایران است. خبر ورزشی نوشت «تیم الهلال با حضور نیمار جونیور راهی تهران خواهد شد و پرواز این تیم ریاض را به مقصد تهران ترک کرده است.» این یعنی همان مشکلات زیرساختی که زمان حضور رونالدو مطرح شد و کنایه آن را شنیدیم، بار دیگر قرار است شنیده شود.

وضعیت ورزشگاه‌های ایران

ایران سال‌هاست با مشکل ورزشگاه‌های بزرگ و متناسب با تیم‌های ورزشی روبروست و از معدود استادیوم‌هایی هم وجود دارد، استفاده نمی‌شود؛ از جمله استادیوم مشهد که احتمالا به خاطر حضور زنان در ورزشگاه‌ها، اجازه ندادند بازی پرسپولیس النصر آنجا برگزار شود. در حال حاضر چند ورزشگاه بزرگ فوتبال در ایران وجود دارد که مشهورترین آن‌ها ورزشگاه آزادی است که پیش از انقلاب برای میزبانی از مسابقات بازی‌های آسیایی ساخته شد.

شهر‌های اصفهان، تبریز، اهواز و کرمان، در سال‌های بعد از انقلاب صاحب ورزشگاه‌هایی شدند که توان برگزاری مسابقات داخلی را دارند و برخی از تیم‌های این شهر‌ها از داشتن ورزشگاه مناسب خیال‌شان راحت است؛ چنانچه سپاهان راحت‌تر از پرسپولیس و نساجی، برای میزبانی در مسابقات باشگاه‌های آسیا برنامه‌ریزی خواهد کرد اما بسیاری از شهر‌های ایران از داشتن یک ورزشگاه مناسب محروم هستند که مشکلات زیادی را برای تماشاگران و ورزشکاران ایجاد می‌کند و در صورت حضور در مسابقات بین‌المللی، این مشکلات بیشتر هم دیده می‌شود. آبادان، قزوین، انزلی، اراک، کرج و ... از جمله این شهر‌ها هستند.

در مقابل در بعضی شهر‌ها هم ورزشگاه‌های بزرگی ساخته شده که چند سال است تیمی در سطح اول فوتبال ایران ندارند. یکی از این ورزشگاه‌های بزرگ ایران، «ورزشگاه امام رضا» در مشهد است. این ورزشگاه ۲۴ هزار نفری نخستین ورزشگاه تمام‌مسقف ایران است. دو سال است مشهد حتی نماینده‌ای در لیگ برتر فوتبال ایران ندارد و فعلا هیچ بازی آنجا برگزار نمی‌شود؛ این یعنی میلیاردها تومان هزینه ورزشگاهی شده که فعلا درهای آن به روی ورزشکاران بسته است!

فروردین ۱۴۰۱ برخورد با زنانی که در این ورزشگاه قصد تماشای بازی ایران را داشتند، حواشی زیادی برای فوتبال ایران ایجاد کرد و بعید است در آینده نیز این ورزشگاه بتواند از تماشاگران زن پذیرایی کند. در حال حاضر برخی برنامه‌های فرهنگی مذهبی در این ورزشگاه برگزار می‌شود. همچنین چند سال قبل هم ورزشگاه ثامن الائمه در مشهد ساخته شده بود. ورزشگاه پارس شیراز هم شرایط مشابهی دارد و این شهر هم میزبان تیمی در لیگ برتر فوتبال ایران نیست.

سابقه ایران در میزبانی از مسابقات ورزشی

ایران سال‌هاست میزبان مسابقات مهم ورزشی نبوده است. ایران پیش از انقلاب ایران سابقه دو دوره میزبانی جام ملت‌های آسیا و یک دوره بازی‌های آسیایی را در کارنامه داشت، اما حالا هیچ امیدی به میزبانی مسابقاتی در این سطح ندارد. گرچه گاهی برای میزبانی جام ملت‌های آسیا نامزد می‌شود، اما در مسابقات چند رشته‌ای (المپیک، بازی‌های آسیایی و مواردی از این دست) حتی توان نامزدی میزبانی هم وجود ندارد.

در رشته والیبال و کشتی ایران یکی دو بار میزبان مسابقات مهم جهانی بوده، اما به خاطر مسئله حضور زنان در ورزشگاه و حق پخش، میزبانی ایران در این مسابقات هم ادامه‌دار نبوده است. از زمانی که مسابقات قهرمانی جهان کشتی زنان و مردان به صورت همزمان برگزار شده ایران حتی نامزد میزبانی این مسابقات نشده و در والیبال نیز ایران در کسب میزبانی مسابقات جهانی ناکام بوده است.

سابقه کشور‌های همسایه ایران در میزبانی مسابقات ورزشی

همزمان سه کشور قطر، عربستان و امارات میزبان مسابقات متعدد ورزشی می‌شوند. قطر چند ماه قبل میزبان جام جهانی بود. دوره قبلی جام ملت‌های آسیا در امارات بود و دوره بعدی قرار است در قطر برگزار شود در حالی که ده سال قبل هم قطر میزبان این مسابقات بود.

سال ۲۰۳۰ قطر میزبان بازی‌های آسیایی است و چهار سال بعد هم ریاض میزبان این مسابقات خواهد بود. استانبول و دوحه برای میزبانی المپیک و عربستان برای میزبانی جام جهانی برنامه‌ریزی انجام می‌دهند.

در سطوح پایین‌تر هم میزبانی کشور‌های همسایه بیشتر از ایران است. مثلا در حالی ایران قهرمان مسابقات والیبال جوانان جهان شد که این رویداد مهم در کشور بحرین برگزار شده بود. بحرین همچنین میزبان مسابقات قهرمانی وزنه‌برداری جهان در سال ۲۰۲۴ شده است. امارات در ۲۰۲۱ میزبان مسابقات قهرمانی باشگاه‌های جهان بود و در سال جاری نیز عربستان میزبان دور جدید این مسابقات خواهد بود. در کنار آن مسابقات فرمول یک و ده‌ها رویداد ورزشی دیگر در این کشور‌ها برگزار می‌شود.

آیا مشکل ورزشگاه‌ها فقط زیرساخت است؟

به نظر می‌رسد به جز فقدان زیرساخت مناسب، چه در زمینه ورزشگاه و چه در زمینه‌هایی مثل هتل و فرودگاه، مسائل دیگر هم در عدم میزبانی ایران موثر هستند. قوانین مرتبط با پوشش و محدودیت‌های ایجاد شده برای حجاب تماشاگران خارجی و داخلی و ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاه یکی از این مسائل است؛ چنانچه در آستانه بازی‌های آسیایی سپاهان و نساجی هنوز حضور تماشاگران زن در این مسابقات در هاله ابهام قرار دارد و دست‌کم هواداران زن تیم سپاهان هنوز موفق به دریافت بلیط مسابقه نشده‌اند. عدم رعایت حق پخش تلویزیونی و مسائل سیاسی هم در این امر در جای خود تاثیرگذار است.

با تمام این اوصاف خوب است بار دیگر وعده رئیسی را بازخوانی کنیم؛ رئیس جمهور گفته ورزشگاهی مدرن در شأن نام ایران باید ساخته شود. اما سوال این است: ورزشگاهی که رئیسی وعده ساخت آن را داده، مثل ورزشگاه امام رضای مشهد قرار است میزبان برنامه‌های مذهبی و اجتماعی باشد یا مثل ورزشگاه‌های کشور‌های همسایه، قرار است میزبان بزرگترین ورزشکاران جهان باشد؟