آزمایش خون جدید برای تشخیص آلزایمر

به گزارش ایسنا به نقل از مدیکال اکسپرس، دقت این آزمایش خون در مطالعه ای که تقریباً ۵۰۰ نفر از سراسر سه قاره در آن شرکت داشتند، مشخص شد و شواهدی مبنی بر آنکه این آزمایش باید بعنوان روشی برای غربالگری معمول مورد استفاده قرار بگیرد، ارائه شد.

"راندال جی. بیتمن" (Randall J. Bateman) نویسنده ارشد این مقاله می گوید:مطالعه ما نشان می دهد که آزمایش خون معیاری قوی برای تشخیص پلاک های آمیلوئید مرتبط با بیماری آلزایمر است و این آزمایش حتی در بیمارانی که هنوز زوال عقل را تجربه نکرده اند کارآمد است.

او ادامه داد: آزمایش خون کمک بزرگی به تحقیقات و تشخیص آلزایمر می کند و بطور قابل توجهی زمان و هزینه شناسایی بیماران برای انجام آزمایش های بالینی را کاهش می دهد و باعث توسعه گزینه های درمانی جدید می شود. با ظهور داروهای جدید، یک آزمایش خون میتواند مشخص کند که چه کسی از این درمان ها سود خواهد برد که شامل کسانی که در مراحل اولیه بیماری هستند نیز می شود.

این آزمایش خون که توسط بیتمن و همکارانش ایجاد شده است، به بررسی نسبت سطوح پروتئینهای آمیلوئید بتا Aβ۴۲ و Aβ۴۰ در خون می پردازد و نشان می دهد که آیا پلاک های آمیلوئید در مغز تجمع یافته اند یا خیر.

محققان مدتها است که به دنبال آزمایش خون ارزان قیمت و آسان برای تشخیص بیماری آلزایمر (Alzheimer's disease) بعنوان جایگزینی برای اسکن های گران قیمت مغز و پونکسیون نخاعی تهاجمی هستند.

پونکسیون نخاعی روشی است که در آن از مایع مغزی نخاعی نمونه برداری می شود.

ارزیابی بیماری با استفاده از اسکن مغزی برش نگاری با گسیل پوزیترون به اختصار پِت اسکن (PET) نیازمند اسکن رادیواکتیو مغز است که هزینه آن بطور متوسط ۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰ دلار است. آزمایش رایج دیگری که آمیلوئید بتا و پروتئین تاو را در مایع مغزی نخاعی بررسی می کند نیز ۱۰۰۰ دلار قیمت دارد و برای انجام آن باید با استفاده از یک سوزن از نخاع نمونه برداری شود که ممکن است بیماران تمایلی به انجام آن نداشته باشند.

این مطالعه تخمین می زند که غربالگری اولیه با آزمایش خون که قیمت آن ۵۰۰ دلار است میتواند هزینه و زمان رساندن بیماران به آزمایش های بالینی که در آن از پت اسکن استفاده می شود را به نصف کاهش دهد. غربالگری تنها با آزمایش خون در کمتر از شش ماه به انجام می رسد و هزینه ها را تا ۱۰ برابر یا بیشتر کاهش می دهد.

یک آزمایش تجاری براساس تحقیقات بیتمن در سال ۲۰۲۰ تحت برنامه "Clinical Laboratory Improvement Amendments" به اختصار CLIA مجوز دریافت کرد.

این برنامه توسط سازمان غذا و دارو آمریکا با مشارکت مرکز کنترل و پيش‌گيري از بیماریها و مراکز خدمات مدیکر و مدیکید (CMS) هدایت می شود.

نسخه تجاری این آزمایش که "Precivity AD" نام دارد توسط استارتاپ دانشگاه واشنگتن با نام "C۲N Diagnostics" که توسط بیتمن و همکارانش تأسیس شده است، به بازار عرضه شد.

تائیدیه"CLIA" این آزمایش را برای پزشکان آمريکا قابل دسترس می کند و قرار است اطلاعاتی فراهم کند که به ارزیابی پزشکی و مراقبت از بیمارانی که در حال حاضر علائم بیماری زوال شناختی را دارند، کمک کند. این آزمایش هنوز تحت پوشش اکثر بیمه های درمانی نیست.

مطالعه کنونی نشان می دهد که آزمایش خون بسیار دقیق است و حتی وقتی در آزمایشگاه های مختلف با دستورالعمل های متفاوت در سه قاره انجام می شود، دقت خود را حفظ می کند.

دانشمندان نمی دانستند که تفاوت های کوچک در نمونه گیری مانند ناشتا بودن یا نبودن بیمار یا نوع ماده ضدانعقاد خونی که در فرآیند پردازش خون استفاده می شود می تواند تاثیر زیادی بر دقت آزمایش بگذارد یا خیر؛ زیرا نتایج براساس تغییرات کوچک در سطوح پروتئین آمیلوئید بتا در خون به دست می آمدند. تفاوت هایی که باعث تداخل در اندازه‌گیری دقیق این آمیلوئیدهای بتا شود میتواند باعث ایجاد پاسخ منفی یا مثبت کاذب شود.

محققان برای تایید دقت این آزمایش، آن را بر نمونه خون افراد مختلف در ایالات متحده ، استرالیا و سوئد اعمال کردند و هر کدام دستورالعمل های متفاوتی برای پردازش خون و تصویربرداری مغز به کار گرفتند.

یافته های این مطالعه نشان می دهد که آزمایش خون Aβ۴۲/Aβ۴۰ با استفاده از یک روش طیف سنجی جرمی رسوب گذاری ایمنی با دقت بالا (high- precision immunoprecipitation mass spectrometry) که در دانشگاه واشنگتن توسعه یافته بود نتایجی با دقت بسیار بالا در هر دو گروهی که دارای اختلال شناختی بودند و گروهی که اختلال شناختی نداشتند، در هر سه مطالعه ایجاد می کند.

زمانی که سطوح آمیلوئید با یک عامل خطر اصلی دیگر در آلزایمر که وجود گونه ژنتیکی "APOE۴" است، ترکیب شد، دقت آزمایش خون در مقایسه با اسکن مغز ۸۸ درصد و در مقایسه با نمونه برداری از نخاع ۹۳ درصد بود.

بیتمن می گوید: این نتایج نشان می دهد که آزمایش خون می تواند برای شناسایی بیمارانی که دچار اختلال نیستند اما ممکن است در معرض خطر ابتلا به زوال عقل باشند مفید باشد و به آن ها فرصتی می دهد تا زودتر اقدام کنند. علاوه بر آن نتیجه منفی این آزمایش می تواند به پزشکان در حذف آلزایمر به عنوان یک تشخیص بالقوه در بیمارانی که اختلال آن ها ناشی از سایر مشکلات سلامتی و بیماری ها است، کمک کند.

این مطالعه در مجله Neurology منتشر شده است.