روز میلاد خورشیدروز میلاد خورشید چیست؟
آخرین شب آذر به عنوان بلندترین شب سال و آخرین روز از آذر به عنوان کوتاه ترین روز سال شناخته می شود. افرادی که پیرو آیین مهر روز هستند، معتقدند که روز اول دی روز تولد خورشید می باشد زیرا بعد از آن خورشید به صورت تدریجی در آسمان پیدا می شود، شب های کوتاه و روزها بلندتر می شوند.
از حدود ۳۷۵۰ سال پیش یعنی از سال ۱۷۳۸ پیش از میلاد، ایرانیان باستان روز اول دی را جشن می گرفتند و در یک بازه زمانی نیز، سال خود را با آغاز زمستان نو می کردند و به آن روز خورشید یا ماه خداوند می گفتند، بدین صورت به جای اینکه اول فروردین مصادف با نوروز باشد، اول دی ماه مصادف با نوروز بود.
روز باستانی میلاد خورشیدفلسفه انتخاب نام دی گان برای میلاد خورشید
از آنجایی که تقویم ایرانیان باستان به صورت اوستایی تعریف شده بود، با تقویم شمسی مقداری تفاوت داشت. در تقویم اوستایی هر سال دقیقا برابر با ۳۶۵ روز بود که شامل ۱۲ ماه و هر ماه ۳۰ روزه بود. در این صورت پنج روز آخر سال به هیچ ماهی متعلق نبود و فقط با اسم های خاصی شناخته می شدند. ایرانیان این پنج روز را با نام های خاصی می شناختند.
باید اشاره کرد علاوه بر این پنج روز، ایرانیان سایر روزهای ماه را نیز با نام خاصی می شناختند، در این بین برخی از روزهای ماه با سایر روزها همنام بودند. هر روزی که با نام ماه یکسان می شد، به جشن و پایکوبی می پرداختند. این ۱۲ روز به ترتیب زیر بودند:
- ۱۹ فروردین
- ۱۳ اردیبهشت
- ۶ خرداد
- ۱۳ تیر
- ۱۷ مرداد
- ۴ شهریور
- ۱۶ مهر
- ۱۰ آبان
- ۹ آذر
- ۲ بهمن
- ۵ اسفند
- روزهای ۳،۸، ۱۵ و ۲۳ دی ماه نیز جشن گرفته می شدند زیرا این سه روز از ماه دی بود.
با این تفسیر تعداد جشن های ماهیانه از ۱۲ روز به ۱۴ روز می رسید. نوع نامگذاری جشن ها به این صورت بود که نام ماه با پسوند گان آورده می شد، به عنوان مثال فروردگان، اردیبهشتگان، خردادگان و... این جشن های ماهانه یا دوازده گانه سال نیز نامیده می شدند که در روزگار ساسانیان و زمان پیش از آن با آداب، رسوم و تشریفات خاصی برگزار می شد.
فلسفه روز میلاد خورشیدآداب جشن دی‌گان در روز میلاد خورشید
دی یکی از صفات برجسته خداوند می باشد، به همین دلیل اولین روز از دی ماه اهمیت و جایگاه خاصی بین ایرانیان باستان دارد. از طرفی بین ایرانیان باستان هم باوجود اینکه همواره شب یلدا از جایگاه به خصوصی برخوردار بود، همواره مراسم های مخصوصی برای آن برگزار می شد.
همواره ترسی از شب وجود دارد که این ترس در بلندترین شب سال که ترس از ظلمتی بیشتر از همیشه و ترس از اینکه دیگر خورشید طلوع نکند وجود داشت. برای فراموشی این ترس، مردم خود را با اعمال و مراسم های شب یلدا مشغول می کردند بدین صورت که دور اقدام و دوستان خود جمع می شدند تا از ترس آنها کم شود.
از آنجایی که بلندترین شب سال تا صبح کنار عزیزان سپری می شد، صبح روز بعد آن (صبح روز یکم دی ماه) را «روز خور» یا «دی گان» می‌نامیدند و آن را تعطیل اعلام می‌کردند درنتیجه خستگی بیداری شب گذشته از بین می رفت.
در برخی از منابع آورده اند که روز اول دی ماه را روز خور، روز برابری، برادری و عدالت بشریت می دانستند. در این روز همه مردم چه شاه، چهه رعیت لباسی ساده تن می کردند تا همه یکسان بوده و برابر به نظر برسند. در این روز هیچ فردی حق دستور به دیگری را نداشت و هرکسی به کار خود و آنچه دوست داشت می پرداخت، نه آنکه بخواهد دستور کسی را اجرا کند. همچنین در این روز کارهایی مثل جنگ و خونریزی و شکار، حتی در حد کشتن یک مرغ یا گوسفند ممنوع بوده و به‌شدت از انجام آنها اجتناب می‌شده است.
آداب مربوط به روز میلاد خورشیدفلسفه واژه «دی»
دی صفتی است که از مصدر دا می آید که معنای دادن، ساختن و آفریدن می دهد و به معنای دادار و آفریدگار می باشد. در نامه های اوستایی به جای اینکه از کلمه اهورا مزدا استفاده کنند از واژه دا استفاده می شد.
اگر به نام باستانی هرکدام از ۳۰ روز ماه توجه کنید، مشاهده می‌کنید که روزهای هشتم، پانزدهم و بیست‌و‌سوم هر ماه به نام «دی» نامگذاری شده که برای تشخیص این روزها از یکدیگر، هر یک به نام روز بعد از خود خوانده می‌شد و نخستین آنها، «اورمزد» بود که آن نیز از نام‌های خداوند است.
به همین دلیل روزهای «اورمزد»، «دی به آذر»، «دی به مهر» و «دی به دین» نیز وجود داشت که این چهار روز به نام خدا نامگذاری می شدند. این موضوع سبب شده تا افرادی مانند «نیبرگ» و «کریستن سن» معتقد باشند که این روش تقسیم و نامگذاری، دلالت بر وجود «هفته» در گاهشمار و تقویم اوستایی باشد. از این طریق آنها ماه را به چهار بخش تقسیم کردند، البته این نظریه انتقاد و ایراهای بسیاری را به همراه داشت که مورد قبول قرار نگرفتند.
در اوستا واژه دی، دَتهوش ( Dat – Hush) یا دَزوه ( Daz – Vah) نوشته می شد که معنای آفریدگار یا آفریننده می دهد، همواره برای اهورامزدا به عنوان صفت درنظر گرفته می شود. این کلمه از ریشه دا می آید که این خود در اوستا و فرس هخامنشی و سانسکریت در معنای آفریدن و ساختن و بخشودن کرد پیدا می‌کند؛ از این جهت واژه دی در ایران باستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است.
فلسفه روز میلاد خورشیدنخستین جشن دی گان در روز میلاد خورشید
علاوه براینکه سه روز در ماه دی تحت عنوان دی شناخته می شوند، روز اول دی هم اورمزد که مجدد به معنی آفریدگار است. پس در دی ماه چهار روز را به عنوان خداوند می شناسند . چهار بار جشن دی گان برگزار می کردند.
نام و تاریخ دقیق این چهار روز به ترتیب در زیر آمده است:
• اورمزد و دی ماه: اولین روز دی ماه باستانی که مصادف با ۲۵ آذرماه خورشیدی بود (این روز همان ۱ دی، روز میلاد خورشید، نخستین جشن دی گان است)
• دی به آذر و دی ماه: هشتمین روز دی ماه باستانی که مصادف با ۲ دی ماه خورشیدی بود.
• دی به مهر و دی ماه: پانزدهمین روز دی ماه باستانی که مصادف با ۹ دی ماه خورشیدی بود.
• دی به دین و دی ماه: بیست و سومین روز دی ماه باستانی که مصادف با ۱۷ دی ماه خورشیدی بود.
گردآوری: بخش تونل زمان سرپوش
- 12
- 5
