حضرت زهرا (س) و حضرت معصومه (س) تنها زنانی‌اند که زیارتنامه مأثور دارندچکیده ای از بیوگرافی حضرت معصومه (س)
نام: فاطمه معصومه
زاده:۱ ذی القعده سال ۱۷۳ هجری قمری
زادگاه: مدینه
درگذشت:۱۰ ربیع الثانی سال ۲۰۱ هجری قمری
محل دفن: شهر قم کشور ایران
طول عمر: ۲۸ سال
زندگی نامه حضرت معصومه (س)
حضرت معصومه (س) در اول سال ۱۷۳ هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود. پدرش امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر (ع) و مادرش حضرت نجمه بود كه به دلیل پاكی و طهارت نفس به او طاهره می گفتند. زمانی كه او چشم به جهان گشود براستی كه آنروز برای اهل بیت عصمت به ویژه امام هشتم و حضرت نجمه سلام الله علیه روز شادی و سرور وصف ناپذیر و از ایام الله بود چون اختری از آسمان ولایت و امامت طلوع كرده بود كه قلبها را جلا و شفا می داد و چشمها را روشن می كرد و به كانون مقدس اهل بیت علیهم السلام گرمی و صفا می بخشید.
حضرت معصومه(س) دختر امام کاظم(ع) و خواهر امام رضا(ع) استحضرت معصومه (س) در همان سنین کودکی با مصیبت شهادت پدر گرامی خود در حبس هارون در شهر بغداد مواجه شد. بنابراین از آن پس به مدت ۲۱ سال تحت سرپرستی امام رضا (ع) بود؛ چون امام کاظم (ع) در سال ۱۷۹ ه. ق به فرمان هارون زندانی گشت و حضرت معصومه (ع) در آن هنگام ۶ ساله بودند و تا زمان هجرت امام رضا (علیه السلام) در سال ۲۰۰ ه. ق- تحت کفالت حضرت بودند. این رسیدگی تا اندازه ای بود که هر کدام از فرزندان امام کاظم (ع) به مقام های بالای علمی و دینی رسیدند ولی از آنجایی که حضرت معصومه (س) خواهر تنی امام رضا (ع)، مورد توجه ویژه آن حضرت قرار گرفت و علم الهی داشت ظهور و بروز پیدا کرد به طوریکه پس از امام رضا (ع)، حضرت معصومه (س) بالاترین درجه علم و تقوا را در بین فرزندان امام موسی کاظم (ع) دارد.
عبادت حضرت معصومه (س) در محراب
حضرت معصومه (س) در مدت هفده روز که در قم و در منزل موسی بن خزرج اقامت داشته، محراب مخصوصی برای عبادت و نیایش، ترتیب داده بودند و این تنها گوشه ای از یک عمر بندگی و تواضع و فروتنی آن زاده عبد صالح خدا در برابر ذات پاک الهی است. این بیت النور حجره ای که آن حضرت در مدت اقامتش در خانه موسی بن الخزرج در آن جا مشغول عبادت بود و هم اینک در شهر مذهبی قم مورد توجه دوستداران اهل بیت (ع) میباشد محراب به یادگار مانده آن صفیه است.
حضرت معصومه (ع) در سطحی از کمالات بودند که برای خود همسر مناسبی نیافتند، تا با او ازدواج کنندزیارتنامه مخصوص حضرت معصومه (س)
یکی از شواهد عظمت استثنایی حضرت معصومه (س) زیارتنامهای است که امام رضا (ع) در شأن ایشان بیان فرموده اند. پس از حضرت فاطمه زهرا (س) تنها زیارتی که از امام معصوم برای یک زن گفته شده، زیارت حضرت معصومه (س) است و هیچ کدام از بانوان خاندان عصمت و طهارت زیارت مخصوص از امام ندارند.
علت عدم ازدواج حضرت معصومه (س)
۱ـ دختران امام کاظم (ع) به خصوص حضرت معصومه (س) در سطحی از کمالات بودند که برای خود کفو مناسب خود نیافتند، تا با وی ازدواج کنند، امام کاظم (ع) فرموده بودند تا با مورد سفارش معصومین و مشورت برادرشان حضرت رضا (ع) ازدواج کنند. این سفارش و قرائن دیگر تبیین گر این است، که باید برای آن ها همسر مناسبی باشد. از آنجا که در خصوص حضرت زهرا (ع)، اگر خداوند متعال، علی (ع) را نمی آفرید، در سرتاسر زمین از حضرت آدم گرفته تا هر انسانی پس از او، همسر و همتای مناسبی برای فاطمه (س) پیدا نمی شد.
۲ـ ترس و وحشت حکومت پر از خفقان و اختناق هارون، بگونه ای بود که کسی جرأت نمی کرد با دختران امام کاظم (ع) ازدواج نماید و داماد آن حضرت شود، چون دامادی آن حضرت، از نظر دستگاه طاغوتی هارون، باعث خطر شدید برای آن داماد می شد، به این ترتیب، حضرت معصومه (س) و برخی از خواهرانش، از ازدواج صرف نظر کردند. در ضمن نباید این مطلب را از نظر دور داشت که امام کاظم (ع) در زندان به سر می برد و اطلاع امام رضا (ع) از آینده (در مورد شهادت پدر و هجرت اجباری او به خراسان، احتمالا دلیل دیگری برای ترک ازدواج حضرت معصومه (س) باشد و این نیز از مصائب و رنجهای روزگار نسبت به خاندان نبوت است، که ظالمان کینه توز، با ایجاد شرایط نامساعد، آن ها را از مواهب زندگی، محروم ساختند و سبب هجرت عظیم حضرت معصومه (سلام الله علیها) از حجاز به ایران شدند.
علت مهاجرت حضرت معصومه (س) به ایران
مأمون عباسی در سال ۲۰۰ هجری قمری، با نامه ها و پیام های بسیار، حضرت رضا (ع) را به خراسان دعوت کرد، آن بزرگوار، ناگریز از روی اکراه، این دعوت را پذیرفت و با کاروانی که مأمون فرستاده بود، بسوی خراسان آمد. یک سال بعد (سال ۲۰۱) حضرت معصومه (س) به شوق دیدار برادرش حضرت رضا (ع) عازم خراسان شد و با همراهان حرکت کردند، ولی واقعیت این است که این حرکت، هجرت معنی دار و عظیم حضرت معصومه (س) برای حمایت از ولایت امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و تقویت مسئله رهبری بود، که در ظاهر به صورت سفر برای دیدار برادر عنوان می شد.
به باور سید جعفر مرتضی عاملی، حضرت معصومه(س) در ساوه مسموم و شهید شده استعلت وفات و محل دفن حضرت معصومه (س)
حضرت معصومه (س) در راه خراسان به قصد دیدن برادرش گرفتار بیماری شدند. برخی دلیل این بیماری را مسمومیت بر اثر زهری که در غذای وی ریخته شده است و بعضی زهری که توسط زنی اهل ساوه به او خورانده شده است می دانند. منابعی نیز از بیماری او بر اثر غم کشته شدن برادرانش بر اثر حمله به کاروان در شهر ساوه یاد کرده و بعضی نیز دلیلی برای این بیماری ذکر نکرده اند. جعفر مرتضی عاملی علت بیماری فاطمه معصومه (س) و تغییر حرکت کاروان به سوی قم را، مسمومیت بر اثر زهر دانسته است ولی شیوه مسمومیت را هجوم عباسیان به کاروان بیان می کند.
پیکر حضرت معصومه (س) را در جایی که آن زمان به باغ بابلان مشهور بود به خاک سپردند که هم اینک زیارتگاه معروف به حرم فاطمه معصومه (س) است. مالک باغ بابلان، موسی بن خزرج بود. بعضی منابع نیز آن جا را قبرستان خصوصی آل سعد می دانند. آل سعد بعد از آنکه سردابی را در باغ بابلان حفر کرده و جسد فاطمه معصومه (س) را غسل و کفن نمودند، بر سر این که چه کسی او را دفن کند اختلاف کردند؛ عاقبت اتفاق کردند که سیدی باتقوا به نام قادر این کار را انجام دهد. هنگامی که به سراغ او فرستادند، دو سوار ناشناس به نزد جنازه آمده، بر آن نماز خوانده و بعد دفنش کردند ولی از هویت این دو سوار خبری گزارش نشده است.
نخستین سایبان مقبره شریف حضرت معصومه علیها السلام را خاندان اشعری بنا نمودند. حضرت زینب دختر امام جواد (ع) نیز گنبد و بارگاهی با آجر و سنگ و گچ بر روی مرقد مطهر ساخت و در هر دوران صحن و سرای این حضرت، پرشکوه تر گشت تا این که در زمان صفویه گسترش حرم به اوج خود رسید و حرم فعلی از آثار همان دوره است.
نخستین سایبان مقبره شریف حضرت معصومه (س) را خاندان اشعری بنا نمودندگردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش
- 18
- 2
