چتربازی در ایران و انواع آن (+ فواید)

شکل گیری نخستین گروه چتربازی ایران به سال ۱۳۲۹ باز می گردد

چتربازی

پرش از وسیله پرنده یا ارتفاع ثابت به وسیلهٔ چتر را چتربازی می گویند.

تاریخچه چتربازی

تاریخچه چتربازی با آندره ژاک شروع می شود. آندره موفق به ساخت چتر نجات در سال ۱۷۹۷ شد.

توسعه تکنولوژی نظامی چتربازی بعنوان راهی برای نجات خدمه هواپیما (aircrews) در وضعیت اضطراری روی بالن و هواپیمای در حال پرواز می باشد و بعدها راهی برای فرستادن سربازان به میدان نبرد شد.مسابقات چتربازی به سال ۱۹۳۰ برمیگردد و در سال ۱۹۵۲ بعنوان یک ورزش بین المللی شناخته شد.

تاریخچه چتربازی در ایران 

تاریخچه چتربازی در ایران به سال ۱۳۲۵ و پرش سرهنگ محمد علی لوایی از هواپیما باز می گردد، این شخص بدون آموزش قبلی و با استفاده از چتر نجات اتوماتیک توانست با موفقیت بر روی زمین فرود آید. بعد از آن سرهنگ لوایی به فرانسه اعزام شد و در کلاس های آموزش چتربازی شرکت نمود. شکل گیری نخستین گروه چتربازی ایران به سال ۱۳۲۹ باز می گردد، در آن سال گروهی ۷ نفره جهت شرکت در کلاس های چتر بازی به کشور فرانسه سفر کرده بودند. بعد از گذراندان دوره های چتربازی نخستین گروه چتربازی ایران در سال ۱۳۳۱ تشکیل شد. آموزش چتربازی در ایران، به وسیله این اشخاص در سال ۱۳۳۳ شروع شد.

انواع چتربازی

چتر بازی دارای انواع مختلف است که در ادامه به آنها میپردازیم:

۱. چتربازی اتوماتیک:

در این نوع چتربازی، چترباز دخالتی در باز شدن چتر ندارد و چتر او به وسیله بندی که به بند پیوند مشهور است به بدنه بالگرد یا هواپیما و یا هر وسیله پرنده دیگر وصل می شود و چترباز پرش می کند و این بند سبب باز شدن چتر می شود ولی در صورتی که چتر دچار انحراف شد و باز نشد چتر کمکی که در جلوی چترباز است از نوع غیر اتوماتیک است و با دستگیره ای که در روی ان تعبیه شده چترباز میتواند چتر کمکی را بنا به اختیار خود باز کند. از انواع چترهای اتوماتیک میتوان به چترهای ققنوس (تی ۱۰ بی- ام سی وان) اشاره کرد.

هدف از چتربازی، پریدن از هواپیما در ارتفاع بالا و سقوط با سرعتی باورنکردنی به سمت زمین است

۲. چتربازی غیر اتوماتیک سقوط آزاد:

این نوع چتربازی، حرفه ای و کاملاً عکس اتوماتیک است یعنی پرنده چترباز با چتر غیر اتوماتیک از ارتفاع مشخص می پرد و با سرعتی در حدود ۲۳۰ کیلومتر و یا بیشتر سقوط آزاد مینماید و در ارتفاع ایمن چتر را به وسیله دستگیره و یا پایلوت شوت باز می کند. امروزه چتر بازی سقوط آزاد به پیشرفت های ما فوق تصوری رسیده و طی این که کاربرد امدادی و نظامی بسیار بالایی دارد به عنوان هیجان انگیزترین ورزش در سرتاسر دنیا از جایگاه ویژه ای برخودار بوده و دارای رشته های مختلفی می باشد.

تندم یا دو نفره، فرود دقت، استیل، همگیری گروهی، رلاتیف کاناپی و... که مهیج ترین آن بیس جامپینگ و مانور با چتر های فوق سرعتی در خشکی و روی رودخانه میباشد و معدود افرادی نیز هستند که بدون پوشیدن چتر بهمراه پرنده های فوق حرفه ای که وظیفه شان حمایت و پشتیبانی صد درصد از او میباشد پرش می نمایند و پس از زمان مشخصی که سقوط آزاد انجام می دهند بالطبع برای فرود بر روی زمین نیاز به چتر می باشد که به دو صورت مقدور است، چتر او با کمک یک پرنده دیگر که چتر او را با خود حمل کرده است به او پوشانیده میشود و یا با اتصال به وسیله کارابین، خود را به چتربازی دیگری متصل و چتر را باز و فرود می آیند که هیجان آن را باید از زبان خودشان شنید.

چتربازی سقوط آزاد در تمام کشورهای دنیا یکی از رشته های ورزشهای هوایی محسوب میشود و متولی آن فدراسیون جهانی ورزشهای هوایی بنام  FAI  با قدمت ۱۰۶ ساله که مقر آن در کشور فرانسه می باشد و مانند دیگر رشته های ورزشی دارای مسابقات جهانی و سیزم ارتشهای جهان می باشد که همه ساله اجرا میشود. ورزشکاران، این رشته تکنیکها و هنرهای خود را به نمایش می گذارند.

۳. پرش با لباس بالدار:

یکی از هیجان انگیز ترین روش های چتربازی پرش از ارتفاع با استفاده از لباسی مخصوص به نام Wingsuit می باشد. عملکرد این لباس به شکلی است که فضاهای خالی بین دستان و پاهای شخص را پوشانده و سبب افزایش سطح بدن او می شود، با جمع شدن هوا در زیر لباس Wingsiut، شخص میتواند به صورت ازادانه در هوا پرواز کند. افراد در این ورزش بعد از رسیدن به نزدیکی زمین، چتر نجات را باز کرده و به آرامی فرود می آیند. لازم به ذکر است که لباس Wingsuit با نام های لباس خفاشی، لباس بتمن و لباس سنجاب پرنده شناخته می شود. پرش با لباس بالدار نیاز به آموزش های فراوانی داشته و افراد برای پرداختن به آن احتیاج به تجربه فراوانی دارند.

۴. پاراموتور:

این نوع چتربازی دقیقا عین پاراگلایدر می باشد. در این نوع چتر بازی یک موتور در پشت صندلی شخص قرار گرفته که نقطه ضعف بال (یعنی از زمین برخواستن بال که متکی به ارتفاع بوده است) را از بین برده و شخص با پاراموتور میتواند از هر زمینی براحتی نشست و برخاست کند.

چتربازی دارای انواع مختلفی می باشد که هر کدام آن ها هیجانی متفاوت دارند

۵. پاراگلاید (چتربال سواری):

یکی دیگر از روشهای چتربازی، چتربال سواری یا پاراگلایدینگ یا پاراگلایدر است که یک ورزش تفریحی و رقابتی مخاطره آمیز است. در زمان پرواز، خلبان آن پروازی، ویژگی هایی مانند سبک وزنی و پرواز آزاد را بطور هم زمان با یک چتربال که در واقع نوعی بادپر است تجربه می کند.

اطلاعات هواشناسی در چتربازی

برای انجام ورزشهای هوایی با ضریب اطمینان اطلاعات هوایی بسیار مهم هستند. بالاخص برای انجام پرواز با چتر از بلندی اطلاعات بنیادی در مورد هوا بسیار ضروری است. سمت باد و شکل ابرها علائم اولیه مورد نیاز برای پرواز با چتر هستند. دو عامل مهم دیگر برای چتربازی، گرما و تغییرات هوا هستند.

- تغییرات هوا:

این نوع تغییرات با سرعت ۵ کیلومتر در ساعت در منطقه های خاص جغرافیایی از پشت به سمت بلندی آمده و در قسمت ورود و خروج مناطق به صورت ضربه عمل میکنند.

- تغییرات حرارت:

با بالا رفتن دما، توده هوای گرم به وجود می آید. این هوا با سردتر شدن به هوای مه تبدیل میشود که سبب تغییر مجدد حرارتی و مانع چتربازی میشود. این نوع تغییرات در مناطق سنگی کوهستانی، مناطق اسفالت، مناطق جنگلی و مناطق کشت بیش از دیگر جاها به وجود می آیند.

مراحل آموزش چتربازی

در چتربازی اتوماتیک به علت آن که باز شدن چتر به صورت اتوماتیک انجام می شود، فرود ایمن یکی از مهم ترین مسائل میباشد، همین امر باعث شده است که در آموزش این نوع چتر بازی افراد را برای فرودی بی خطر آماده کنند. در ابتدا آمادگی بدنی افراد سنجیده می شود و آموزش هایی به آنها داده شده تا به هنگام فرود کم ترین ضربه به بدنشان وارد گردد. افراد با رعایت این نکات میتوانند به آسانی فرود آیند. شکل صحیح بدن در زمان فرود به شرح زیر است:

۱. جفت کردن پاها و به هم چسباندن زانو ها.

۲. خم کردن زانو ها.

۳. پایین گرفتن سر به اندازه ای که چانه شخص به سینه اش بچسبد.

۴. قرار گرفتن دست ها در کنار گوش به حالت نیمه مشت.

۵. صاف بودن کمر

ورزش چتربازی باعث بالا رفتن آدرنالین خونتان شده و هیجان را به اوج خود می رساند

مدت زمان چتربازی

مدت زمان چتربازی با توجه به شرایط جوی و سرعت باد متفاوت بوده و به صورت میانگین در حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه می باشد.

اجزای چتر

هر دستگاه چتر که برای ورزش چتربازی مورد استفاده قرار می گیرد از شش قسمت اصلی تشکیل شده است:

۱- چتر یا کاناپی اصلی (Main canopy):

پوشش شفاف آموزشی و تفریحی که از خلبان در زمان چتربازی در جریان باد و عوامل جوّی مراقبت می کند.

۲- پایلوت شوت (Pilotchute):

یک چتر کوچک حدود۳۰ تا ۴۵ سانتیمتری میباشد که چتر باز برای باز کردن چتر اصلی در ورزش چتربازی از آن استفاده می کند. چتر باز با خارج کردن پایلوت شوت از محل قرارگیری، آنرا در جریان باد ناشی از سقوط خود قرار می دهد و پایلوت شوت با کشیدن یک بند حدود ۲ تا ۳ متری به نام بند اتصال یا Bridle که به چتر اصلی متصل است سبب می شود که چتر اصلی از محل خود که داخل پشتی چتر است خارج شود.

۳- چتر کمکی یا Reserve:

این چتر در صورت بروز مشکل در کارکرد چتر اصلی و یا باز نشدن آن در زمان چتربازی میتواند به کمک چترباز آمده و از آن استفاده نماید.

۴- پشتی چتر (Container):

در واقع نوعی کوله پشتی میباشد که توسط شخص چترباز پوشیده شده و محل قرار گرفتن چتر اصلی، چتر کمکی و سایر متعلقات یک چتر میباشد که توسط بندهائی در ناحیه پاها، شانه ها و سینه به چترباز برای چتربازی، وصل و محکم می گردد.

۵- بندها (Lines):

از طریق بندهای اصلی دیگری به نام رایزرها (Risers) چتر اصلی را به پشتی چتر وصل می کند. تعدادی از این بندها وظیفه کنترل و هدایت چتر اصلی را نیز بر عهده دارند، ۵ دسته بند وجود دارد که عبارتند از بندهای A، بندهای B، بندهای C، بندهای D و بندهای ترمز یا Brake.

۶- AAD یا Automatic Activation Device: 

وسیله ای که در زمان چتربازی در صورت بروز اشکال در باز کردن چتر بطور اتوماتیک، چتر کمکی را در ارتفاع ۲۳۰ متری یا ۷۵۰ پائی باز می کند. 

چتربازی پیش از اختراع هواپیما و بالن، در واقع نوعی پرش ایستگاهی بوده است

فواید چتربازی

در کل تمام ورزش ها سبب کاهش استرس، افزایش تستسترون در بدن و... می شود ولی از خصوصیت های چتربازی میتوان به هیجان زیاد، کاهش فکر و خیال و .... اشاره نمود.

گردآوری: بخش ورزش سرپوش