صوت و فیلم گزارش تصویری کاریکاتور
چهارشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۴
sarpoosh
کافه سیاست > شورای نگهبان

شورای نگهبان

شورای نگهبان

شورای نگهبان نماد اسلامیت نظام جمهوری اسلامی ایران و یکی از مهمترین نهادهای حکومتی است.

در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران  علت اصلی پیش­­‌بینی نهاد شورای نگهبان، دو مسئله حراست و نگهبانی از «احکام اسلام» و صیانت از «قانون اساسی» ذکره شده است، به همین دلیل از این نهاد به شورای «نگهبان» تعبیر شده است. اصل ۹۱ قانون اساسی در عبارتی کوتاه و گویا به این مطلب اشاره کرده است. در قسمتی از این اصل آمده است:

 

«به منظور پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی از نظر عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با آنها، شورایی به نام شورای نگهبان ... تشکیل می‌­شود... .»

 

این شورا از دوازده عضو تشکیل شده‌ است که شش عضو از این دوازده نفر فقهایی هستند که با حکم رهبر معظم انقلاب  عزل و نصب می‌شوند و شش عضو دیگر حقوقدانانی هستند که با معرفی رئیس قوه قضاییه و رأی نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می‌شوند. لازم به ذکر است "دبیر شورا که بالاترین مقام رسمی این نهاد است، ۴۰ روز قبل‌ از پایان‌ مدت‌ عضویت‌ اعضایی که‌ عضویتشان‌ در شرف‌ انقضاء است،‌ طی نامه‌ای مراتب‌ را در مورد فقها به‌ مقام‌ معظم‌ رهبریی و در مورد حقوق­دانان‌ به‌ رئیس‌ قوة‌ قضاییه‌ اعلام‌ می‌‌کند.

 

مطابق اصل نود و دوم قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب می شوند ولی در نخستین دوره پس از گذشتن سه سال ، نیمی از اعضای هر گروه به قید قرعه تغییر می یابند و اعضای تازه ای به جای آنها انتخاب می شوند.دوره فعالیت فقهای شورای نگهبان شش سال و معمولاً در ۲۶ تیرماه سال ششم به پایان می‌رسد.

 


تاریخچه تشکیل شورای نگهبان

اصل و ریشه تشکیل شورایی با کار ویژه شورای نگهبان،‌ به متمم قانون اساسی مشروطه باز می‌گردد که به پیشنهاد "شیخ‌فضل‌الله نوری"، ‌مقرر شد تا در هر زمان بیست تن از مجتهدین طراز اول بر مصوبات مجلس شورای ملی نظارت کنند تا مصوبات این مجلس مخالف احکام اسلام و مذهب تشیع نباشد، هر چند این قانون در دوره سلطنت مشروطه اجرا نشد اما با پیروزی انقلاب اسلامی، این نهاد تکامل یافته و با اضافه شدن حقوقدانان شکل و جایگاه جدیدی در قانون اساسی پیدا کرد.

 

وظایف شورای نگهبان

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، برای شورای نگهبان وظایف متعددی را در نظر گرفته است. عمده این وظایف به طور مشترک بر عهده فقها و حقوق­دانان است و تعدادی دیگر، وظایف اختصاصی فقها است. از جمله وظایف این شورا می‌توان نظارت بر قانون­گذاری، تفسیر قانون اساسی، نظارت بر انتخابات، حضور در مراسم تحلیف رئیس جمهور، حضور در مجلس شورای اسلامی، حضور در شورای بازنگری قانون اساسی، حضور در شورای موقّت رهبری، تهیه اولین قانون مجلس خبرگان رهبری، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام، تایید توقف انتخابات در زمان جنگ و اشغال نظامی نام برد.

 

براساس اصل ۹۲ قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب می‌شوند، در حالی که دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی چهارساله است، این تدبیر موجب شده است که در هر دوره جدید قانون­‌گذاری مجلس، شورایی با سابقه و با تجربه‌ه‏ای کافی در کنار آن، به انجام وظیفه مشغول باشد. علاوه بر آن، با توجه به این‏که بعد از گذران یک دوره دوازده ساله که کشور سه مجلس قانون­‌گذاری و دو شورای نگهبان را تجربه خواهد کرد و دوران انجام وظیفه هر دو همزمان به پایان خواهد رسید، بازهم تمهیداتی در قانون اساسی اندیشیده شده تا تجربه و سابقه بر نوگرایی ترجیح داده شده است.

 

 

سایر مطالب درباره شورای نگهبان

شاید از دست داده باشید
برد پرگل ایران مقابل کره شمالی/ تیم ملی با صدرنشینی به استقبال جام جهانی رفت
وقوع انفجارهایی در کلمبیا/ چندین نفر زخمی شدند
سال ۱۴۱۲ جمعیت ایران ۹۰ میلیون نفر می‌شود
تخت‌ روانچی: هنوز درباره ایده «کنسرسیوم» به جمع‌بندی نرسیده‌ایم
برد و پایان مأموریت ژاپن، کره‌جنوبی‌ و چین در مقدماتی جام جهانی/ شکست سنگین قطر در خانه ازبکستان و توقف امارات
برادر بلینگام به دورتموند پیوست/ هویسن بازیکن جدید رئال مادرید
درخواست قلعه‌‌‎نویی از پزشکیان و مسئولان: برای بازی با تیم‌های بزرگ کمک کنید
چه تیم‌هایی از آسیا به جام جهانی ۲۰۲۶ رسیدند؟/ عربستان به پلی آف رفت
آمریکا: روند گفت‌وگوها با ایران همچنان رو به جلو است/ هشدار ترامپ به نتانیاهو: خواستار حل موضوع ایران از طریق مذاکره هستم
ایران خودرو محصولاتش را ۲۵ درصد گران کرد (+جدول قیمت)
ترامپ: آمریکا علت پیروزی در جنگ‌های جهانی است/ گارد ملی در لس‌آنجلس می‌ماند
فرهاد مجیدی تا سال ۲۰۲۷ در البطائح
تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه روسیه/ ۲۲ بانک روسی از سیستم بانکی بین‌المللی سوئیفت قطع خواهند شد
جشنواره گل هلند مقابل مالت در شب شکست لهستان/ باخت انگلیس مقابل سنگال
فرمانده سنتکام: حمله به ایران امکان‌پذیر است