خشکسالی عموماً از جنبه‌های مختلفی چون هواشناسی، آب‌شناسی یا کشاورزی تعریف میشود. نتیجه نهایی خشکسالی از تأثیرات آن بر روی فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی یک منطقه مشخص میشود.
در دهه‌های اخیر، در میان حوادث طبیعی تاثیرگذار بر جامعه انسانی، تعداد زیادی پدیده خشکسالی دیده میشود که به لحاظ ویژگی‌هایی چون درجه شدت، طول مدت، فضای تحت تأثیر، تلفات انسانی، خسارات اقتصادی و تأثیرات اجتماعی دراز‌مدت بر جامعه، آثار آن بیش از سایر حوادث طبیعی بوده است .
فرق عمده خشکسالی با سایر حوادث طبیعی در این است که خشکسالی بر خلاف بسیاری از حوادث، پدیده ای تدریجی بوده و در دوره زمانی نسبتا ً طولانی واقع میشود و اثرات آن ممکن است تا سال ها و با تأخیر بیشتری نسبت به سایر حوادث طبیعی ظاهر شود. بنابراین از آنجا که تعیین زمان دقیق شروع خشکسالی کار ساده‌ای نیست، به آن پدیده‌ای خزنده می‌گویند.
خشکسالی، برخلاف سایر حوادث طبیعی، کمتر باعث بروز خسارات ساختاری میشود به همین خاطر، کمک‌رسانی در هنگام وقوع این پدیده، در مقایسه با سایر حوادث مثل سیل، زلزله و . . . پیچیده‌تر است. گرچه تعاریف متفاوتی برای این پدیده بیان شده است؛ با این حال، این حادثه در نتیجه کمبود بارش در طی یک دوره ممتد زمانی (غالباً در یک فصل یا بیشتر) رخ می‌دهد .
خشکسالی تقریباً همه جا رخ می دهد. ویژگی خشکسالی از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است. تعریف خشکسالی دشوار است چرا که به تفاوت‌های منتطقه، نیاز ها و … بستگی دارد.
خشکسالی بر جنبه‌های مختلف زندگی و جامعه خصوصاً تغییر محیط طبیعی تأثیر مستقیم و غیر مستقیم دارد. عدم درک مفهوم خشکسالی باعث تردید و رکود در بخش‌های مختلف اقتصادی، مدیریتی و حتی سیاستگزاری‌ها میشود.
کمبود آب می تواند ناشی از خشکسالی طولانی مدت، ضعف مدیریت تأمین آب و آلودگی منبع آب‌های سطحی باشد. خشکسالی میتواند بر منطقه‌ای وسیع و جمعیت انبوهی تأثیر بگذارد و با ایجاد تغییرات در محیط زیست، مخاطراتی از قبیل آتش‌سوزی، وقوع سیل ناگهانی و احتمال زمین لغزش و جریان گرد و غبار را نیز به‌همراه داشته باشد.
پیامدهای وقوع خشکسالی
- فرسایش باد و آثار آن
- از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه
- افزایش بیابان ها
- اثر آن بر سلامت و بهداشت عمومی
- افزایش بیماری‌های مختلف از جمله عفونت‌های ریه، کم آب شدن بدن و سایر امراض مرتبط
- بروز مشکلاتی چون سوء تغذیه
- بروز قحطی و کمبود آب برای آبیاری
- کاهش محصولات کشاورزی
- کوچ پرندگان بر اثر خشکی و یا کم آبی دریاچه‌ها
- مرگ حیوانات اهلی
- وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده
- وقوع مهاجرت
- ترک تحصیل
- بروز آشفتگی در جامعه
- وقوع جنگ و نزاع بر سر منابع طبیعی از جمله آب و غذا
