صوت و فیلم گزارش تصویری کاریکاتور
چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۴
sarpoosh
کافه سیاست > شورای عالی امنیت ملی

شورای عالی امنیت ملی

شورای عالی امنیت ملی

شورای عالی امنیت ملی

شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، شورایی است که به منظور تأمین منافع ملی و پاسداری از انقلاب ۱۳۵۷ و تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران، به ریاست رئیس‌جمهور تشکیل می‌گردد. این شورا مهمترین وزنه تصمیم‌گیری در سیاست خارجی و امور دفاعی و امنیتی کشور محسوب می‌شوداعضای این شورا را مقامات عالی‌رتبه سیاسی، نظامی و اطلاعاتی ایران تشکیل می‌دهند.دبیر شورای عالی امنیت ملی با انتخاب مستقیم رئیس‌جمهور تعیین می‌شود و مسئولیت اداره دبیرخانه و نظارت بر اجرای صحیح تصمیمات و مصوبات شورا، امور اداری و اجرایی شورا را بر عهده دارد. مطابق روال مرسوم در اغلب موارد دبیر شورای عالی امنیت ملی پس از انتخاب از سوی رئیس‌جمهور، به‌طور همزمان از سوی رهبر ایران، به عنوان نماینده رهبری در شورا نیز منصوب می‌شود.

 

اهداف

بر اساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی ایران، وظایف این شورا عبارتند از:

 

تعیین سیاست‌های دفاعی-امنیتی کشور، در محدوده سیاستهای کلی تعیین شده از طرف رهبر ایران.

 

هماهنگ نمودن فعالیت‌های سیاسی، اطلاعاتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با تدابیر کلی دفاعی-امنیتی.

 

بهره‌گیری از امکانات مادی و معنوی کشور برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی.

 

تاریخچه

شورای عالی امنیت ملی را می‌توان فرزند شورای عالی دفاع دانست که در زمان جنگ با حضور رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر، فرماندهان ارشد نظامی و دو مشاور رهبری برای اتخاذ تصمیمات مهم حکومتی با موضوع دفاع مقدس تشکیل می‌شد که با وجود نشست سران قوا یا بعدتر تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام، این شورا در امور سیاسی چندان دخالتی نداشت. با بازنگری در قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ که یکی از موارد آن اصلاح اصل ۱۷۶ بود، شورای عالی دفاع جای خود را به شورای عالی امنیت ملی داد.

 

تحولات شورا در گذر زمان

سه ماه پس از همه‌پرسی قانون اساسی بازنگری شده در مرداد ماه سال ۶۸ و پس از رحلت امام خمینی (ره) و انتخاب علی خامنه‌ای به رهبری جمهوری اسلامی ایران، وی در حکمی دکتر حسن روحانی را که آن زمان رئیس کمیسیون دفاعی مجلس سوم بود به همراه سیداحمد خمینی که همواره در جلسات سران قوا در زمان رهبری امام خمینی (ره) نیز شرکت داشت به مدت سه سال به عنوان نمایندگان خود در شورای عالی امنیت ملی انتخاب کرد و هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور وقت نیز دکتر حسن روحانی را به سمت دبیری شورا که مسئولیت دبیرخانه و امور اداری و اجرایی شورا را عهده‌دار است منصوب کرد. مهمترین اقدام دبیرخانه شورا در این زمان بررسی اجرای قطعنامه ۵۹۸ و مسئله آزادی اسرا بود. در تاریخ ۲۱ دی ماه سال ۷۱ این حکم برای سید احمد خمینی و حسن روحانی در حالی برای سه سال دیگر تمدید شد که احمد خمینی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام شده و حسن روحانی نایب رئیس ناطق نوری در مجلس چهارم بود و همچنان از سوی هاشمی رفسنجانی در سمت دبیری شورا باقی ماند. احمد خمینی در ۲۵ اسفندماه سال ۱۳۷۳ در گذشت و با فوت او یکی از کرسی‌های نمایندگی رهبری در شورای عالی امنیت ملی خالی ماند تا اینکه رهبر جمهوری اسلامی در ۱۳ دی ماه سال بعد همزمان با تمدید دو ساله حکم حسن روحانی، علی لاریجانی را که چند ماهی بود به ریاست سازمان صدا و سیما منصوب شده بود برای دوره‌ای دو ساله به عنوان دومین نماینده خود در شورا انتخاب کردند. در این دوره با وجود برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب مجدد هاشمی رفسنجانی به این سمت، دکتر حسن روحانی با حکم وی همچنان دبیر شورای عالی امنیت ملی باقی ماند.

 

دوم خرداد ۷۶ با برگزاری هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، محمد خاتمی به این سمت برگزیده شد و او نیز همچون ۸ سال قبل از آن، حسن روحانی را که آن زمان در مجلس پنجم نایب رئیس ناطق نوری بود به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب کرد، در این دوره نیز روحانی و لاریجانی همچنان نمایندگان رهبری در شورا بودند.

 

پس از مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری نهم و روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد یکی از تغییرات مسلم و قابل پیش بینی، مسئولیت دبیری شورای عالی امنیت ملی بود که در دو سال آخر مسئولیت روحانی کار مذاکرات هسته‌ای نیز به آن محول شده و در این زمینه انتقادات زیادی را تحمل می‌کرد. چند روز پس از تنفیذ حکم ریاست جمهوری احمدی‌نژاد در ۳۰ مرداد ۸۴ با برگزاری مراسم تودیع روحانی و معارفه علی لاریجانی به عنوان دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی، از این پس روحانی فقط نماینده رهبر انقلاب در شورا بود و لاریجانی علاوه برداشتن نمایندگی ایشان مسئولیت دبیر خانه را نیز بر عهده داشت که باید مذاکرات هسته‌ای را نیز هدایت می‌کرد ضمن اینکه در این دوره باارسال پرونده هسته‌ای ایران از شورای حکام به شورای امنیت گروه ۱+۵ شامل آمریکا، انگلستان، روسیه، چین، فرانسه و آلمان شکل گرفت و فصل جدیدی در این پرونده رقم خورد. اختلافات میان لاریجانی و احمدی‌نژاد در این زمان بالا گرفت تا جایی که سرانجام رئیس‌جمهور وقت با استعفای وی موافقت و از مهرماه سال ۸۶ سعید جلیلی را که سابقه حضور در وزارت خارجه هم داشت به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب کرد. در دوره جلیلی مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه ۱+۵ آغاز شد و وی برای اولین بار در کنفرانس ژنو ۱ در ۲۹ تیر ۱۳۸۷ مقابل خاویر سولانا و نمایندگان ۶ کشور قرار گرفت. از سوی دیگر علی لاریجانی نیز که در انتخابات مجلس هشتم در زمستان ۸۶ از حوزه قم پیروز شده بود، خرداد ماه سال بعد کرسی ریاست مجلس را گرفت و لاریجانی عملاً به عنوان رئیس قوه مقننه و به عنوان شخصیت حقوقی به شورای عالی امنیت ملی راه یافت تا یک کرسی از دو جایگاه نمایندگی رهبری در شورا خالی شود و رهبر در هشتم تیر ماه ۸۷ سعید جلیلی را پس از ۹ ماه دبیری شورا به عنوان نماینده خود در شورای عالی امنیت ملی نیز منصوب کند. جلیلی پس از انتخابات ریاست جمهوری ۸۸ نیز همچنان با نظر موافق احمدی‌نژاد مسئولیت دبیرخانه شورا را بر عهده داشت تا زمان انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری رسید و سعید جلیلی در این دوره به فکر امتحان کردن شانس خود در رسیدن به ریاست دولت یازدهم افتاد.

 

مناظرات و بحث‌های انتخاباتی این دوره که به شکلی به رقابت میان روحانی وجلیلی بر سر نحوه اداره مذاکرات هسته‌ای تبدیل شده بود تقریباً همه را مطمئن کرد که با انتخاب روحانی به عنوان رئیس‌جمهور، جلیلی آینده‌ای در دبیرخانه ندارد و سرانجام امیر دریابان علی شمخانی وزیر دفاع ۸ ساله خاتمی و فرمانده نیروهای دریایی سپاه و ارتش در سالهای گذشته، با حکم حسن روحانی رئیس‌جمهور، دبیر شورای عالی امنیت ملی شد. با حضور روحانی در مسند ریاست جمهوری بار دیگر مسئله لاریجانی تکرار و روحانی از منظر حقوقی عضو شورا شد و از دو کرسی نمایندگی رهبری یک کرسی جای خالی پیدا کرد به همین دلیل مقام رهبری در ۲۱ شهریور سال جاری ضمن تشکر از زحمات ۲۴ساله روحانی در سمت نمایندگی ایشان، علی شمخانی را برای دوره‌ای سه ساله در این سمت منصوب کرد و سعید جلیلی هم که از سال ۹۰ به دلیل مسئولیت دبیری شورا، عضو حقوقی مجمع تشخیص مصلحت بود از سوی رهبری به عضویت حقیقی مجمع تشخیص مصلحت درآمد در این میان، هم‌زمانی انتصاب شمخانی به عنوان نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی و سعید جلیلی به عنوان عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام به اشتباه این گمان و تحلیل را در برخی رسانه‌ها به وجود آورد که انتصاب جلیلی به عنوان عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به این معناست که وی دیگر عضو شورای عالی امنیت ملی نیست. این در حالی است که سعید جلیلی همچنان نماینده رهبر در این شورا بوده و مطابق حکم دریافتی از ایشان این نمایندگی همچنان ادامه دارد.

 

اعضا

اعضای فعلی شورای عالی امنیت ملی، با توجه به مقام سیاسی و بر اساس شخصیت حقوقی خود عبارتند از:

 

حسن روحانی: (رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی امنیت ملی)

 

علی لاریجانی: (رئیس مجلس شورای اسلامی)

 

صادق لاریجانی: (رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران)

 

محمدباقر نوبخت: (معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور)

 

علی شمخانی: (دبیر شورای عالی امنیت ملی و نماینده رهبر ایران در شورا)

 

سعید جلیلی: (نماینده رهبر ایران در شورا)

 

محمدحسین باقری: (رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران)

 

سید عبدالرحیم موسوی: (فرمانده ارتش جمهوری اسلامی ایران)

 

محمدعلی جعفری: (فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)

 

عبدالرضا رحمانی فضلی: (وزیر کشور و رئیس شورای امنیت کشور)

 

محمدجواد ظریف: (وزیر امور خارجه)

 

سید محمود علوی: (وزیر اطلاعات)

 

وزیر یا مسئول مربوط به موضوع در حال بررسی در شورا: (عضو غیر دائم/متغیر، با حق رأی)

 

رئیس شورای امنیت کشور

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، در ۱۴ آبان ماه ۱۳۹۲ طی حکمی عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور را به عنوان رئیس شورای امنیت کشور منصوب کرد.

 

دبیران

مهمترین سمت ثابت شورای عالی امنیت ملی مسئولیت دبیرخانه آن است که با انتخاب مستقیم رئیس‌جمهور تعیین می‌شود. دبیر شورا، مسئولیت اداره دبیرخانه و نظارت بر اجرای صحیح تصمیمات و مصوبات شورا و امور اداری و اجرایی شورا را بر عهده دارد. در حال حاضر علی شمخانی دبیر فعلی شورای عالی امنیت ملی می‌باشد که در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۳۹۲ طی حکمی از سویحسن روحانی رئیس‌جمهور، به این سمت منصوب شد.

 

 

سایر مطالب درباره شورای عالی امنیت ملی

  • اخبار مذهبی,خبرهای مذهبی,حج و زیارت,حج

    حلقه مفقوده در پرونده حج

     آن طور که از شواهد و قرائن بر می‌آید حج امسال بی توجه به خطرات احتمالی برگزار خواهد شد و زائران ایرانی بیت‌الله‌الحرام تا مدتی دیگر به کشور عربستان اعزام خواهند شد. آنچه در ادامه به آن خواهیم پرداخت نگاهی به چگونگی تصمیم گیری در چنین اموری است.   بر اساس رویه‌های...

  • اخبار مذهبی,خبرهای مذهبی,حج و زیارت,حج

    شورای عالی امنیت ملی برای نخستین بار به موضوع حج ورود یافت

      سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه موضوع مذاکرات حج تمتع ۹۶ تحت نظر و با هماهنگی شورای عالی امنیت ملی بوده است، گفت: دبیرخانه شورا به‌ منظور حفظ امنیت زائران وارد این موضوع شده است. حجةالاسلام احد آزادیخواه در گفت‌وگو با تسنیم،، درباره ورود شورای  عالی امنیت ملی به...

  • اخبار مذهبی,خبرهای مذهبی,حج و زیارت,اعزام ایرانیان به حج

    معمای حج

    از ماجرای تعرض ماموران فرودگاه جده به دو نوجوان ایرانی به این سو ماجرای حج و زیارت در عربستان‌سعودی روز به روز پیچیده‌تر شد. شهادت آیت‌الله نمر، حمله به سفارت عربستان‌سعودی و قطع روابط دیپلماتیک میان جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی سعودی و البته در رأس همه این مسائل فاجعه منا...

  • اخبار سیاسی,خبرهای سیاسی,دفاع و امنیت,شمخانی وروحانی

    سمت حساس شورای عالی امنیت ملی

    صرف نظر از نام هایی که به عنوان جایگزین آقای شمخانی به گوش می رسد، نگرانی عمده از این ناحیه است که این جایگزینی احتمالی، ناشی از دو سهو یا قصور محاسباتی باشد. سهو نخست، محاسبه غیر واقعی از چالش ها، خطرات و بحران های محیطی پیش روی نظام و دولت، و سهو دوم، محاسبه غیر دقیق از...

  • اخبار اقتصادی,خبرهای اقتصادی,بانک و بیمه,محمدرضا تابش

    شورای عالی امنیت ملی جلوی تبدیل موضوع موسسات اعتباری به بحران امنیتی را بگیرد

    یک عضو ناظر مجلس در شورای پول و اعتبار نسبت به تبدیل اعتراضات مردمی سپرده گذاران موسسات اعتباری به بحران امنیتی هشدار داد و خواستار ورود شورای عالی امنیت ملی برای حل این مشکل شد. محمدرضا تابش در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در مورد نظارت بر صندوق های قرض الحسنه و موسسات  ...

  • اخبار سیاسی,خبرهای سیاسی,دفاع و امنیت,میرزایی

    حمله موشکی با تصمیم شورای‌عالی امنیت ملی و تایید رهبری ممکن می‌شود/ منتقدان دولت محدودیت‌های ذهنی ناشی از رقابت‌های داخلی را کنار بگذارند

    عضو شورای مرکزی فراکسیون امید مجلس با تاکید بر این‌که نباید اجازه دهیم موضوع برجام، محور بحث‌های منطقه‌ای قرار گیرد، به تشریح محاسن حمله موشکی سپاه به داعش در سوریه پرداخت و گفت: نگذاریم برنامه هسته‌ای مخرج مشترک همکاری‌های بین‌اللملی علیه ایران شود. جلال میرزایی در گفت‌...

  • اخبار مذهبی,خبرهای مذهبی,حج و زیارت,شهسواری

    ایران هنوز دعوت نامه ای برای حج دریافت نکرده است

     محمدصالح بن طاهر بنتن وزیر حج و عمره عربستان به تازگی گفته که از ۸۰ کشور اسلامی به منظور تنظیم مناسک حج دعوت کردیم و ایران نیز جزو این ۸۰ کشور است. به گزارش تسنیم، او اظهار کرده که عربستان از تمام حجاج جهان اسلام بدون توجه به جنسیت و گرایش مذهبی آنها استقبال می‌کند و به...

  • اخبار سیاسی,خبرهای سیاسی,دولت,حسن روحانی

    ماموریت روحانی به صالحی و ظریف

    در پی اهمال، تعلل و نقض برجام توسط آمریکا و پیرو تصمیمات شورای عالی امنیت ملی و هیات نظارت بر برجام، رییس جمهوری دستورهای جداگانه‌ای را خطاب به وزیر امور خارجه و رییس سازمان انرژی اتمی صادر کرد. به گزارش نسیم، در پی اهمال، تعلل و نقض برجام توسط آمریکا و پیرو تصمیمات شورای...

  • اخبار سیاسی,خبرهای سیاسی,سیاست خارجی,علی اکبر ولایتی

    تصمیم ایران برای چگونگی واکنش به آمریکا

    عضو هیئت نظارت بر اجرای برجام در پاسخ به سوالی درباره تصمیمات اتخاذ شده در جلسه چهارشنبه این هیئت در واکنش به نقض برجام توسط آمریکا و واکنش ایران به اقدام اخیر مجالس آمریکا، با تأکید بر این که این موضع مردم ایران را خوشحال و دشمنان را ناراحت می کند، گفت: تصمیمات اتخاذ شده به...

  • اخبار سیاسی,خبرهای سیاسی,سیاست خارجی,شورای عالی امنیت ملی

    نشست هیأت نظارت بر برجام برای بررسی ISA برگزار شد

    نشست هیأت نظارت بر برجام برای بررسی تمدید قانون تحریمی ISA با حضور حسن روحانی رئیس‌جمهور در شورای‌ عالی امنیت ملی برگزار شد.  به گزارش میزان، هیأت نظارت بر برجام پیش از ظهر امروز به ریاست رئیس جمهور در محل دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی تشکیل جلسه داد.   این جلسه که...

  • اخبار سیاسی,خبرهای سیاسی,احزاب و شخصیتها,سعید جلیلی

    واكنش سعيد جليلى به كاغذ نوشته 'ژوله پنج میلیون رای، جلیلی چهار میلیون رای'

    نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای عالی امنیت ملی گفت: باید جلوی اجرای کنسرت 'ما نمی توانیم' در ایران را بگیریم؛ چه کلینتون بخواهد آنرا رهبری کند و چه ترامپ با ترومپت بخواهد به آن هیجان بدهد.   سعید جلیلی عصر چهارشنبه در نشست دانشجویی 'انقلاب اول به نام خدا، انقلاب دوم...

  • اخبار سیاسی,خبرهای سیاسی,احزاب و شخصیتها,سعید جلیلی

    کنایه‌های سعید جلیلی به دولت؛ باید سیمان را در منافذ فساد ریخت نه منابع قدرت/ دل به ابر شتابان بستند

     نماینده رهبر انقلاب در شورای عالی امنیت ملی با تاکید بر اینکه با عزم ملی باید سیمان را در منافذ فساد ریخت نه منابع قدرت، گفت: صبر از جنود عقل و جزع از جنود جهل است.  به گزارش مهر، سعید جلیلی در آستانه یوم الله ۱۳ آبان در جمع دانشجویان دانشگاه شیراز حاضر شد تا با موضوع «...

شاید از دست داده باشید
درخشش صندوق‌های قابل معامله در بورس بیت‌کوین
افزایش قیمت نفت در واکنش به تصمیم اوپک پلاس
سقف اعتبار مجاز مشتری برای صدور چک چگونه تعیین می‌شود؟
انتشار نامه جنجالی ترامپ برای تولد اپستین توسط دموکرات‌ها
وضعیت نه جنگ نه صلح چه زیانهای روانشناختی برای مردم دارد؟
عراقچی: همواره آماده گفت‌وگوهای شرافتمندانه و عادلانه بوده‌ایم
سخنگوی دولت: در مورد خروج از NPT جمع بندی با کلیت نظام خواهد بود | ما به اورانیوم‌ها دسترسی نداریم
جسیکا چستین در آرزوی کار با هانکه؛ مسیر ستاره شدن چگونه رقم خورد؟
ادعاهای شوکه کننده رئیس سابق امنیت سایبری واتساپ
۹۳ درصد درآمد فوتبال در جیب صداوسیما
دانشمندان چینی می‌خواهند سیارک‌ها را هل بدهند
طلای جهانی از ۳۶۰۰ هزار دلار عبور کرد
ارتش اسرائیل دستور تخلیه فوری غزه را صادر کرد
کارزار «درخواست اخراج قلعه‌نویی از سمت سرمربیگری تیم ملی ایران»
حملات جنگنده‌های اسرائیل به حمص و لاذقیه در سوریه