پیرمحمد ملازهی در گفت‌وگو با ایسنا در ارزیابی خود از شرایط افغانستان برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سال ۹۸ با توجه به کاندیداهای مختلفی که در این دوره از انتخابات ثبت نام کرده‌اند، گفت: در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده ۱۶ نفر ثبت‌نام کرده‌اند که برخی از آنها ناشناخته هستند یعنی برای جامعه خیلی مطرح نیستند، اما برخی دیگر افراد شناخته شده و فعالی هستند.
وی تصریح کرد: با توجه به افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند، به نظر می‌رسد سه خط فکری با یکدیگر مقابله یا مبارزه خواهد کرد، یعنی یک جریان اشرف غنی رئیس جمهور فعلی است که خواهان تمرکز در قدرت بوده و وارد این دوره از رقابت شده و جریان دیگر عبدالله عبدالله رئیس دولت اجرایی افغانستان است که اعتقاد دارد نظام ریاستی کنونی پاسخگو نیست و باید به نظام پارلمانی تبدیل شده و پست نخست وزیری نیز جایگزین ریاست اجرایی شود، بنابراین به نوعی توزیع قدرت را مطرح می‌کند. خط فکری سوم هم خط فکری فدرالیست‌ها است که عبدالطیف پدرام آن را پی‌گیری می‌کند.
این کارشناس مسائل شبه قاره همچنین بیان کرد: بنابراین اگر این سه تفکر را در مبارزات انتخاباتی افغانستان در نظر بگیریم، یکی از افرادی که نگاه توزیع قدرت را چه در ارتباط با فدرالیته کردن افغانستان و چه توزیع قدرت از طریق کاهش اختیارات رئیس جمهور و یا پارلمانی کردن نظام دنبال می‌کند و تاکنون توانسته این دو یا سه جریان را در افکارش انعکاس دهد، محمد حنیف اتمر مشاور پیشین امنیت ملی افغانستان است.
اگر طالبان شریک قدرت شود، باید بخشی از قدرت را واگذار کنند تا دست از جنگ بردارد
ملازهی ادامه داد: اتمر به نوعی هم بحث فدرالی و توزیع قدرت و نظام پارلمانی را مطرح می‌کند که به نظر می رسد با پی‌گیری طرح صلحی که زلمای خلیل زاد آن را دنبال می‌کند، ارتباط داشته باشد. این طرح صلح عبارت است از این که طالبان را شریک قدرت کنند،اگر طالبان شریک قدرت شود طبیعتا باید بخشی از قدرت را به آن واگذار کنند تا رضایت دهد دست از جنگ بردارد، زیرا طالبان از لحاظ نظامی در موضع قدرت قرار دارد و بیش از ۵۰ درصد خاک افغانستان نیز در اختیار طالبان است.
وی یادآور شد: طرحی که زلمای خلیل زاد نماینده آمریکا در امور افغانستان طی نشست هایی در دوحه یا جده برای صلح افغانستان دنبال می‌کند، یکی از موارد آن در اختیار قراردادن ۱۳ ایالت پشتون‌نشین در شرق و جنوب افغانستان به طالبان است، اگر این مناطق را در اختیار طالبان قرار دهند، به طور طبیعی گروه‌های قومی دیگری هم ادعاهای مشابهی دارند، یعنی ازبک‌ها می‌خواهند در منطقه خود حکومت محلی داشته باشند، تاجیک‌ها و هزاره‌ها هم همینطور در واقع از قدرت و مرکز سهم‌خواهی می‌کنند.
این کارشناس مسائل شبه قاره در ادامه بیان کرد: در واقع آن چیزی که با عنوان فدرالیته کردن مطرح است، به شکل جدی‌تر مطرح خواهد شد و نظام متمرکزی که تا حالا حاکم بوده، دیگر نمی‌تواند خود را با شرایطی که پیش می‌آید، هماهنگ کند.
احتمال شکل‌گیری ائتلاف‌ها بر مبنای قومیت و مذهب وجود دارد
ملازهی خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی حضور افرادی مانند گلبدین حکمتیار و زلمی رسول،عبدالله عبدالله،پدرام،غنی و ... در انتخابات می‌تواند در مراحل بعدی ائتلاف‌هایی را شکل دهد که برخی از این افراد تا پایان انتخابات در صحنه نباشند و به نفع دیگری کناره‌گیری کنند و یا این‌که انتخابات دور اول برگزار شود و در دور دوم ائتلاف‌ها شکل گیرد. بنابراین، این احتمال وجود دارد ائتلاف‌های جدیدی بر مبنای قومیت و مذهب شکل گیرد زیرا قومیت و مذهب در افغانستان حرف اول را می‌زند.
وی اظهار کرد: به نظر می رسد انتخابات آینده افغانستان مهم و تعیین کننده است و فردی که بر سر کار می‌آید باید از این ظرفیت برخوردار باشد که هم جناح‌های حاکم و کنونی و هم جناح‌های اسلامی مثل حکمتیار و هم گروه‌های کنونی مثل هزاره، ازبک، تاجیک و طالبان را با یکدیگر در زیر یک سقف تجمیع کند، اگر چنین اتفاقی رخ دهد از میان کسانی که ثبت نام کرده‌اند شاید شانس محمد حنیف اتمر بیش از دیگران باشد. اما فراموش نکنیم در مورد افغانستانی حرف می‌زنیم که هیچ چیز قطعیت ندارد و ممکن است شرایطی پیش آید که کل معادلات را بر هم بزند.
پشتون‌ها اجازه نمی‌دهند در انتخابات آینده،غیر پشتون‌ها به قدرت برسند
ملازهی درباره این‌که آیا احتمال دارد شرایط برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان مانند انتخابات پارلمانی باشد که هنوز با وجود گذشت چند ماه نتایج آن اعلام نشده؟ گفت: این احتمال وجود دارد، متاسفانه افغانستان جایی است که عنصر قومی بسیار تعیین کننده است، بنده برداشتم این است که در انتخابات آینده پشتون‌ها اجازه نمی‌دهند غیر پشتون به قدرت برسند ولو این که در موقعیتی باشند که رای آوردند مانند آن زمان که عبدالله عبدالله در رقابت برنده شد اما پشتون‌ها زیر بار نرفتند و بحران ایجاد شد، اکنون هم به نظر می‌رسد به لحاظ ذهنی پشتون‌ها این آمادگی را ندارند که یک غیر پشتون رئیس جمهور شود آن‌هایی هم که غیر پشتون بوده و ثبت نام کرده‌اند، می‌دانند که رئیس جمهور نمی‌شوند اما برای معاون اول و دومی تلاش می‌کنند و یا این که جایگاه مهم‌تری را در ساختار قدرت به دست آورند.
این کارشناس مسائل شبه قاره در پایان تاکید کرد: تنها رای مردم نیست که در انتخابات تعیین کننده است، اکنون کشورهایی که آن‌جا حضور نظامی دارند اعم از اروپایی‌ها و آمریکا آنها نیز در روند انتخابات به نوعی اگر مستقیم دخالت نکنند، دخالت‌شان غیر مستقیم موثر و تعیین‌کننده است. بنابراین محاسبات نشان می‌دهد تنها صندوق رای نیست که تعیین می‌کند محاسبات دیگری هم وجود دارد.
- 13
- 2
