به گزارش ایرنا، متداول است که کشورهای جهان متناسب با منافع ملی خود راهبردهایی را در سیاست خارجی و داخلی در پیش می گیرند که گاه این سیاست گذاری با راهبرد دیگر کشورها هم راستا است یا در تعارض ؛ که در هر دو حالت دیپلماسی فعال می شود و افغانستان نیز از این قاعده مستثنا نیست.
در آخر مرداد ماه سال جاری وقتی آمریکا راهبرد جدید خود را برای افغانستان و جنوب آسیا اعلام کرد ؛ مقامات ارشد افغانستان به گرمی از این راهبرد استقبال کردند و آن را چنان منطبق با منافع ملی خود دانستند که برخی تا ادعای نوشته شدن این راهبرد با نظر و درخواست افغانستان را هم مطرح کردند.
در راهبرد جدید نظامی آمریکا که دونالد ترامپ آن را تشریح کرد ماندن آمریکایی ها در افغانستان به بهانه جلوگیری از ایجاد خلاء قدرت و بازگشت دوباره کشتارها اشاره و از هندوستان خواسته شد در ایجاد امنیت و صلح درافغانستان مشارکت بیشتری داشته باشد.
همچنین به پاکستان هشدار دادند که اگر دست از حمایت تروریست ها بر ندارد و پناهگاههای امن آنها را در خاک خود نابود نکند ، مورد غضب آمریکا قرار خواهد گرفت و افزون بر همه اینها به دولت وحدت ملی افغانستان اطمینان داده شد که آمریکا به روند حمایت خود از این دولت ادامه می دهد.
پاکستان از فردای انتشار راهبرد آمریکا ؛ آن را ناکام خواند و اعلام کرد که افزایش نفوذ سیاسی و نظامی هند را در افغانستان تحمل نمی کند و ضمن یادآوری نقش تاریخی و مستمر آمریکا در ایجاد گروههای تروریستی در افغانستان و پاکستان و حمایت های این کشور از این گروهها مدعی شد که بر گروههای مسلح مخالف دولت افغانستان نقوذی ندارد و نابودی پناهگاه آنها را نیز زمان بر خواند.
اگر چه در روزهای نخست بعد از اعلام راهبرد تنش های کلامی میان مقامات آمریکا و پاکستان بالا گرفت و افغانستان با تصور این که آمریکا الان به شدت پاکستان را بابت دخالت های غیر سازنده درافغانستان مورد تنبیه سیاسی قرار می دهد اما هر چه روزها به پیش رفت تندی مواضع امریکا نسبت به پاکستان تعدیل شد.
در همین بین که پاکستان بر آن بود تا از شدت فشارهای سیاسی بر خود بکاهد ؛«قمرجاوید باجوا» فرمانده ارتش پاکستان ۹ مهر ماه گذشته به کابل سفر کرد و به نوعی کاهش تنش میان افغانستان و کشورش را پیگیری کرد و صمن دعوت مقامات افغانستان برای سفر به پاکستان برای جلب اعتماد ؛ پیشنهاد از سرگیری برگزاری نشست های چهار جانبه را داد که بیش از یک سال به وقفه افتاده بود.
نشست چهار جانبه گفت و گویی میان چین ؛ آمریکا ، پاکستان و افغانستان است که به منظور یافتن راهکار عملی برای تحقق صلح در افغانستان به ابتکار دولت سابق آمریکا در دی ماه ۱۳۹۴ اولین جلسه آن در اسلام آباد برگزار شد.
۱۶ روز بعد از سفر فرمانده ارتش پاکستان به کابل «اجیت دووال» مشاور امنیت ملی هند به این شهر سفر کرد و ضمن دیدار با مقامات بلند پایه افغانستان دعوت نامه نخست وزیر هند را به محمد اشرف غنی داد و او نیز آن را پذیرفت .
رئیس جمهوری افغانستان دو دعوت نامه در دست داشت یکی از پاکستان و دیگری از هندوستان ؛ بسیاری از سیاستمداران و نمایندگان مجلس افغانستان ؛ سفر غنی به پاکستان را نامناسب ارزیابی کردند و آن را یه نوعی کمک به کاهش فشار جهانی بر پاکستان و خروج زود هنگام این کشور از انزوای ایجاد شده در سایه راهبرد آمریکا دانستند و خواستند سفر به پاکستان به تعویق افتد .
ارتباط هند و افغانستان رابطه ای عمیق و تاریخی است اما پس از سال ۲۰۰۱ هند به یکی از بزرگترین کمک کنندگان افغانستان نجات یافته از دست طالبان به شمار می رود که میلیاردها دلار به دولت این کشور کمک کرده است و همواره روابط دو کشور رو به گسترش است.
در چنین فضای سیاسی منطقه که شرح آن در قبل آمد خبر رسید که رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا تصمیم دارد در سفری ۶ روزه به جنوب و جنوب غرب آسیا به عربستان ، هندوستان و پاکستان سفر کند.
سفر تیلرسون به عربستان به منظور کاهش تنش دو کشور و همچنین نزدیک کردن عراق به عربستان و ایجاد فاصله بین عراق و ایران اعلام شد و سفرش به پاکستان و هندوستان نیز در راستای راهبرد جدید این کشور برای ایجاد ثبات در افغانستان ادعا گردید.
برخی منابع شایعه کردند که غنی و تیلرسون همزمان به هند سفر خواهند کرد و دلیل آن را هم همگرایی کامل دو کشور در موضوع ارتباط با هندستان عنوان شد اما این اتفاق نیفتاد.
تیلرسون بدون اعلام قبلی در یک سفر غیر منتظره یک روز قبل از سفر اشرف غنی به هند روز دوشنبه وارد کابل شد و رئیس جمهوری افغانستان را به پایگاه نظامی امریکایی ها در بگرام ملاقت کرد.
در این دیدار تیلرسون باز بر تعهد کشورش در حمایت از افغانستان در برابر تهدید تروریست ها و ثبات قدم کشورش در اجرای کامل راهبرد جدیی نظامی تاکید کرد.
غنی با خیال تخت و پشت گرم به حمایت آمریکا روز سه شنبه در رأس یک هیأت بلند پایه وارد دهلی نو شد و با نخست وزیر ، رئیس جمهوری، وزیر امور خارجه هند دیدار کرد و همچنین در «بنیاد بین‌المللی ویویک انندا» هند و در حضور مقامات هند ؛ دیپلمات ها و دانشجویان این سخنرانی کرد.
بنا به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری افغانستان سران دو کشور، روی فرصت به وجود آمده پس از اعلام راهبرد جدید امریکا در قبال افغانستان و جنوب آسیا گفت و گو کرده اند و اجرای آن را برای تامین صلح، ثبات در منطقه ارزنده خواندند.
کارشناسان مسائل سیاسی و نظامی افغانستان به این باور هستند که اگر چه سفر رئیس جمهوری این کشور به هند یک هفته پیش برنامه ریزی شده بود اما این سفر ضمن هم راستا بودن با راهبرد جدید آمریکا در زیر سفر تیلرسون قابل تحلیل است.
«عبدالطیف نظری» استاد دانشگاه و روابط بین الملل افغانستان تاکید دارد که سفر اشرف غنی به هند به نحوی تایید و همراهی سیاست آمریکا برای افغانستان در قبال کشورهای جنوب آسیا است.
به باور وی دیدار رئیس جمهوری افغانستان با وزیر خارجه آمریکا در پایگاه نظامی آمریکا در «بگرام» بیانگر نزدیک شدن بیش از حد افغانستان به آمریکا است که این وضعیت خالی از خطر نیز برای افغانستان نخواهد بود.
غنی در سخنرانی خود در بنیاد «ویویک انندا»عدم پیشرفت گفت و گوهای صلح را در کشورش به همکاری نکردن پاکستان نسبت داد و گفت که ما دشت دوستی به سمت پاشکتان دراز کردیم اما شهاهد بهبود و پیشرقت روند صلج نبودیم و با وجود تلاش هایما جنگ درافغانسان بیششدت گرفته است.
رئیس جمهوری افغانستان مشابه این سخنان را بارها در جلسات مختلف تکرار کرده است و حتی در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک هم این موارد را گفته بود.
نارندرا مودی نخست وزیر هندوستان هم در دیدار با غنی بر پشتیبانی کشورش از روند گفت و گوهای صلح به رهبری و مالکیت افغان‌ها تأکید کرد و بدون اشاره به نام کشوری خواست که کشورهای منطقه با پدیدۀ تروریسم به گونه صادقانه مبارزه و پناهگاههای تروریست ها را نابود کنند.
مقامات افغانستان بر این باور هستند که می توانند با سیاست «توازن منفی» ضمن بهره برداری از تعارض کشورهای موثر در عرصه پر تنش و نا امن کشورشان هم کمک های بیشتر بین المللی را جلب کنند ، هم بر قدرت داخلی خود برای غلبه بر تروریست ها بیافزایند و هم به کمک فشار قدرت های خارجی حامیان مخالفان مسلح خود روند منزوی کنند .
همه این باورها در صفحه نمایشگر راهبرد جدید نظامی آمریکا برای مقامات افغانستان قابل رویت است اما یک نکته اساسی در این میان نادیده گرفته می شود و آن این موضوع است که این صفحه سیال سیاست های آمریکا به منظور تامین بالاترین سود برای منافع این کشور است و هر لحظه ممکن است این خطوط نقشه تغییر کند.
در فاصله زمانی اعلام راهبرد آمریکا تا امروز که کمی بیش از دو ماه از آن می گذرد ما شاهد انعطاف زیادی از سوی آمریکا در برابر پاکستان بودیم و آن شدت کلام در میدان عمل دیده نمی شود .
آمریکا در حالی که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را به بهانه دفاع از ارزش های انسانی و اسلامی در میادین مبارزه با تروریست تحریم می کند هرگز حاضر نیست برای برخورد با نظامیان پاکستان که خودش بارها از همراهی آنها با تروریست ها گله کرده است دست به تحریم و فشار بزند که همین یک نمونه برای سنجش صداقت آمریکا در برخورد با تروریست و کمک به حل مشکل افغانستان کافی است.
افغانستان ناچار است برای برون رفت از مشکلات متعدد داخلی خود دست به تدوین راهبردی مستقل با رویکرد مردمی و واقع گرایانه متکی به داشته های داخلی خود بزند والا سوابق تاریخی نشان می دهد که هیچ کشوری با تکیه بر راهبرد کشورهای مثل امریکا نتوانسته اند بر مشکلاتشان فائق آیند.
- 16
- 1
