چند روز پس از نشست برجامی وین، گمانه‌زنی‌های گسترده‌ای درباره بسته پیشنهادی اروپا انجام شده است. ایران و سه کشور اروپایی به‌طور مشخص در دو حوزه بانکی و همچنین حوزه فروش نفت با یکدیگر مذاکره کرده‌اند. در حوزه بانکی، اروپایی‌ها به دنبال ایجاد کانالی هستند که از طریق آن امکان ارتباط بانکی فراهم شود و با توجه به تحریم‌های آمریکا، کانال طراحی شده باید به نحوی باشد که از طرف این تحریم‌ها مورد تهدید قرار نگیرد.
به همین دلیل، اروپا در پی ایجاد یک حساب مخصوص است که بر مبنای آن بتواند درآمد‌های ایران را به صورت متمرکز در آن نگهداری کند. این خبر را سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه به شکلی متفاوت تایید و از توافق اروپا با کار با ایران برای تجارت بدون دلار خبر داد. اما در حوزه نفتی دیدگاه‌های دو طرف فاصله دارد. در حالی که ایران به دنبال دریافت ضمانت کمی برای فروش نفت است، اروپا در بسته پیشنهادی به کمیت خرید نفت اشاره‌ای نداشته است. به عبارت دیگر ایران به طور مشخص خواستار روشن شدن سطح فروش نفت و ضمانت آن وهمچنین تضمین دسترسی به پول حاصل از فروش آن است.
قانون درهمين راستا با حسن بهشتي‌پور،كارشناس ارشد روابط بين الملل،گفت و گويي داشته كه در ادامه به آن مي پردازيم.
به نظر شما آیا بسته اقتصادی جبرانی اروپا قابل اجرا و عملی است؟
در کلیات بسته پیشنهادی اقتصادی موضوعاتی را مطرح کردند که قابل مذاکره و بحث و گفت‌وگو است .همان‌طور که جناب ظریف اعلام کردند گروه کارشناسی در مورد چگونه اجرا شدن این وعده ها بحث خواهد کرد .به طور مثال خرید نفت از ایران ،کشتیرانی به بنادر اروپایی،تبادل فلزات گرانبها و موضوعاتی از این دست که حداقل انتظارات ایران از برجام است.در مورد جزيیات این بسته باید ببینیم آيا دولت اروپا با تضمین به شرکت‌ها و با توجه به تحریم‌های ثانویه آمریکا،می‌تواند مبادلات خود را با ایران ادامه بدهد.امامحل تردید وجود دارد، در هر صورت ایران باید برای خروج از برجام عجله نکند و منافع ایران در این است که مذاکرات را ادامه بدهد و به نتیجه برسد.اما تا سقف زمانی مرداد که مرحله اول تحریم‌های آمریکا عملی می‌شود ،تکلیف این بسته باید مشخص و نهایی شود که اروپایی ها چه اقداماتی را در چه زمانی انجام خواهند داد.
به نظر شما آیا ترامپ با کمک اوپك موفق به حذف نفت ایران از بازارهای جهانی خواهد شد؟
کمک گرفتن ترامپ از اوپك بیشتر حالت دستوری بوده که باید قیمت نفت را کاهش دهد.اوپك از سال ۱۹۶۰ تاکنون در بازار به عنوان کارتل نفتی فعال بوده و اگر می‌خواست به دستور روسای آمریکا کار خود را ادامه دهد، تا کنون نابود شده بود.در هر صورت برای حذف نفت ایران از بازار باید به دنبال جایگزین باشند و شوک سقف دو میلیون بشکه در بازار قیمت نفت را افزایش می‌دهد.
ضرر این افزایش قیمت ابتدا متوجه خود آمریکاخواهدشد،افزايش قيمت نفت باعث افزايش قيمت بنزين مي شود. قیمت بنزین همیشه در انتخابات آمریکا تعيين کننده بوده است.ماه آینده قرار است که انتخابات نماینده مجلس آمریکا برگزار شود و ترامپ نگران است که این موضوع (افزایش قیمت نفت ) موقعیت جمهوری‌خواهان را در انتخابات شکننده كند.به همین دلیل ترامپ به اوپك دستور می دهد نفت خود را افزایش دهد.
در مرحله اول ترامپ ناكام بود اما باید دید عربستان سعودی چنين كاري را خواهد کرد يا خير.از طرفي آقای روحانی اعلام کرده است که اگر اجازه ندهند نفت ایران صادر شود، کشورهای دیگر هم قرار نیست به راحتی نفت صادر کنند.آمریکا تحریم ایران را به کشورهای دیگر تعمیم می‌دهد و از آن‌ها با نفوذ اقتصادی که دارند، می‌خواهد قوانین خود را تغییر دهند .آمریکا بدون مجوز بین المللی و هیچ بهانه منطقی دست به چنین کاری می‌زند وایران تلاش می‌کند با امکاناتی که در اختیار دارد، طرف مقابل را به تجدیدنظر وادار کند .
به نظر شما آیا ترامپ به برجام باز‌می‌گردد و اينكه مذاکره بین ایران و آمریکا امری ضروری است ؟
بازگشت ترامپ به برجام بعيد است. البته در سیاست هیچ چیز غیرممکني وجود ندارد اما بازگشت ترامپ تا پایان دوره ریاست جمهوری‌اش دور از ذهن است .در مورد مذاکرات ایران و آمریکا باید گفت که مذاکره برای رفع اختلافات فرصتي خوب ولی اشتباهي محض است؛ وقتی طرف مقابل با زبان زور و تهدید صحبت می کند، ما خواهان مذاکره باشیم. در مذاکره باید منافع دو طرف به رسمیت شناخته شود و دو طرف به منافع يكدیگر احترام بگذارند و به دنبال راه حلی باشند كه سودمند باشد .مایک پمپئو در شروع وزارت خارجه خود ١٢ شرط را مطرح کرد كه به دنبال تسليم ایران بود، نه مذاکره سودمند.تا زمانی که سياست آمريكا همین باشد، مذاکره معنی ندارد ولی اگر از این شرایط غیر منطقی خود دست بردارد، مذاکره راه حلی برای به‌توافق رسیدن است.
به نظر شما اولویت های سیاست خارجی ایران چه چیزی باید باشد ؟
درشرایط کنونی اولویت سیاست خارجی ایران باید حل و فصل مشکلات همسایگان خود باشد وبرادرانه،مسالمت‌آمیز با تکیه بر عزت،حکمت و مصلحت مسائل را حل کند. هرچقدر روابط ایران و کشورهای عربی مشکلات بیشتری داشته باشد، آمریکایی‌ها و اسرايیلی‌ها از آن سود بيشتري خواهند برد.
علاوه بر این موضوع، ایجاد همکاری و همراهی بین اتحادیه اروپا،چین،هند وكره‌جنوبی باید در اولویت باشد .اگرچه این کار از نظر بنده سخت است ولی به هر حال می تواند در اولویت سیاست خارجی ایران باشد.
فاطمه خسروی
- 10
- 7
