مردم باید بدانند چه میزان درآمد طرح ترافیک برای حمل و نقل عمومی هزینه می‌شود

طرح ترافیک سال ۹۷ آنقدر متفاوت است که اعلام آن حاشیه و حرف و حدیث‌های بسیاری در پی داشته است. این طرح که به گفته معاون حمل و نقل و ترافیک‌ شهرداری تهران‌ ۳ سال بر روی آن مطالعه شده قرار است نه تنها عدالت را بین شهروندان برقرار کند بلکه به کاهش آلودگی هوا هم منجر شود اما منتقدان این طرح را راهی برای درآمدزایی شهرداری می دانند و اعتقاد دارند که کاهش آلودگی هوا کمک نمی کند. محمد درویش، مدیر کل پیشین دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست و یکی از کارشناسان این عرصه یکی از همین منتقدها است.

 او در این باره به اعتمادآنلاین می‌گوید:«در بسیاری از شهرهای دنیا، خودروها برچسب‌هایی بر روی خود دارند که وقتی از خیابان و بزرگراه‌ها عبور می‌کنند، هزینه رفت‌وآمد آنها از حساب بانکی صاحب خودرو کسر می‌شود اگر چنین طرحی در تهران اجرا شود با خودروها حتی وقتی از بزرگراه‌های شهری مانند بزرگراه همت یا نیایش عبور می کنند، باید پول بپردازند. این تمهیدات برای کاهش استفاده از خوردوهای شخصی اندیشیده می شود و تاکنون شاهد بوده ایم که این تجربه‌ها موفق بوده و افراد، غیر از مواقع ضروری از خودروی شخصی استفاده نمی‌کنند.  چراکه استفاده از ماشین به صرفه نیست و حمل‌ونقل عمومی بسیار راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر است. با همین تمهیدات آلودگی هوا و ترافیک در شهرهای بزرگ دنیا دیده نمی‌شود اما شرایط در تهران متفاوت است». 

او ادامه می‌دهد: «طرح ترافیک جدید که شهرداری آن را تدوین کرده، مشابه همین طرح موفق شهرهای بزرگ دنیا است. در این طرح، تعیین هزینه رفت‌وآمد اهمیت بالایی دارد. هرچه رقم بالاتر باشد و شهروندان مجبور به پرداخت پول بیشتری باشند، حتما برای استفاده نکردن خودروی شخصی بازدارنده تر عمل می‌کند اما در این مورد نکاتی وجود دارد که تا وقتی به آنها توجه نکنیم نمی توان مطمئن بود که این طرح در تهران جواب بدهد.»

او می‌گوید: «نکته‌ای که فراتر از اجرای طرح اهمیت دارد این است که مردم باید اطمینان داشته باشند درآمد شهرداری تهران از طریق طرح ترافیک چقدر به صورت مستقیم برای بهبود حمل‌ونقل عمومی هزینه می‌شود. یعنی شهرداری در همین ابتدای اجرای طرح می‌تواند پیش‌بینی کند که فلان مبلغ به درآمد شهرداری اضافه می‌شود و اعلام کند که از این مبلغ چقدر برای گسترش مترو، سامانه اتوبو‌س‌های تندرو و ساخت پیاده‌راه‌های ایمن و مسیرهای دوچرخه رو صرف خواهد شد. اگر مردم شاهد چنین اتفاقی باشند حتما اعتماد می‌کنند و خیال‌شان راحت است که پول‌شان کجا هزینه می‌شود. اما اگر این موضوع مانند خیلی از موارد دیگر  مبهم باشد، عصبانیت‌ و بی‌اعتمادی ایجاد می‌کند». 

او ادامه می‌دهد: «این عبارت رئیس جمهور در تظاهرات اخیر بود. اینکه مردم دنبال شفافیت هستند. ما باید در هر حوزه شفافیت آماری داشته باشیم. اکنون این انتظار از لیست امید و شهردار جدید آقای نجفی بیشتر به چشم می‌آید. باید شفافیت وجود داشته باشد تا یکباره نبینیم که درآمد خرج فلان بنیاد یا حرکت‌ ایدئولوژیک شده که دردی از مسائل مردم تهران و آلودگی هوا، آلودگی صوتی و کاهش ترافیک دوا نمی‌کند». 

درویش در پاسخ به این سوال که چقدر به تاثیر اجرای این طرح برآلودگی هوا امیدوار است می‌گوید: «باید دید که چقدر این طرح درست اجرا می شود، اجرای درست طرح هم به شفاف‌سازی آن بستگی دارد که من به آن امیدوار نیستم و اراده‌ مسئولان شهری را در بر آن نمی‌بینم. گفتن این عبارت کلی که طرح ترافیک ۹۷ در راستای کاهش آلودگی هوا و کمک به محیط زیست خواهد بود، کفایت نمی‌کند. همان‌طور که پیش از این بالا بردن قیمت بنزین به هزارتومان برای استفاده کمتر شهروندان از ماشین یا اجرای طرح زوج و فرد نتوانست موفق شود. اگر شفافیت نباشد این طرح مانند طرح‌های دیگر که تاکنون اجرا شده راهگشا و مثبت نخواهد بود». 

این فعال محیط زیست ادامه می‌دهد: «آمار باید به گونه‌ای باشد که من و شما به عنوان شهروند و خبرنگار اجرای برنامه‌هایی که قول آن داده می‌شود را رصد کنیم. در کنار آن راه پاسخگویی و بازخواست‌ درصورت اجرا نشدن طرح باز باشد».

درویش درباره اینکه گفته می‌شود بیشتر مردم به دلیل راحت‌طلبی که دارند از خودروهای شخصی استفاده می‌کنند، می‌گوید: «این گفته که مردم ما راحت‌طلب هستند حرف دقیق و صحیحی نیست. ما می‌بینیم همیشه مترو و بی‌آر‌تی تا چه حد با ازدحام جمعیت و شلوغی روبرو است. دلیل استفاده از این تعداد خودروی شخصی و حجم عظیم ترافیک به این موضوع بازمی‌گردد که هیچ گزینه دیگری وجود ندارد». 

مدیر کل پیشین دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه می‌دهد: «اکنون متروی تهران تنها ۱۳ درصد حمل‌ونقل عمومی را انجام می‌دهد. همچنین با توجه به اینکه مسیر مخصوص دوچرخه وجود ندارد و هیچ تبلیغی برای آن نمی‌شود، روزانه حدود ۶۰ هزار عدد تردد دوچرخه داریم. شهرداری برای اینکه یک مسیر ایمن دوچرخه‌سواری راه‌اندازی کند و این تردد را به ۳۰۰ هزار برساند فقط به یک سرمایه ۱۲۵ میلیارد تومانی نیاز دارد.

اما می‌بینیم که در تامین این سرمایه لنگ می‌زند و نمی‌تواند آن را تهیه کند اما می بینیم که شهرداری می‌تواند با صرف ۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بزرگراه صدر را دو طبقه کند. به نظر شما چرا باید چنین اتفاقی بیفتد؟ چون پای مافیای خودروسازی داخلی در میان است. به هر حال تا وقتی مشکلات زیرساختی حل نشود و شفاف سازی وجود نداشته باشد نمی توان به طرح های مخلتف برای کاهش آلودگی هوا امید بست.»