چرا حکم قصاص قاتل «امیرمحمد خالقی» با اینکه در دیوانعالی کشور قطعی شده، اجرا نمی‌شود؟

روزنامه اعتماد با «حمیدرضا حاجی اسفندیاری»، وکیل اولیای دم در مورد تعویق در روند رسیدگی به پرونده قتل «امیرمحمد خالقی» گفت‌وگو کرده است. 

این مصاحبه را می خوانید:

به نظر می‌رسد روند رسیدگی به پرونده امیرمحمد خالقی به تعویق افتاده و هنوز تاریخ اجرای حکم قصاص مشخص نشده است. در مورد روند رسیدگی به پرونده توضیح می‌دهید. 

اردیبهشت‌ماه سال جاری، رای صادره از شعبه پنجم دادگاه کیفری یک تهران در دیوان عالی کشور ابرام شد و متعاقبا درخواست اعاده دادرسی وکلای متهمان نیز در دیوان عالی کشور رد شد. اوایل خردادماه امسال، پرونده برای اجرای دوره محکومیت و مجازات به شعبه چهارم اجرای احکام دادسرای جنایی تهران ارجاع شد. آخرین تقاضای ولی دم مجددا به اجرای احکام ارسال و پدر امیرمحمد طی لایحه‌ای تقاضای اجرای قصاص در ملاعام را به شعبه اعلام کرد. با این حال قضات نیز در رای شعبه پنجم دادگاه کیفری یک تهران اعلام کرده بودند که مجازات قصاص با تایید قاضی اجرای احکام می‌تواند در ملاعام باشد؛ اجرای حکم قصاص در ملاعام خواسته اولیای دم بوده که به شعبه نیز ارسال، اما از تیرماه سال جاری، پرونده در شعبه اجرای احکام متوقف شده است. بنده به درخواست اولیای دم چندین بار به دادگاه لایحه ارسال کرده و خواستار تسریع در اجرای مجازات شده‌ام؛ یکی از دلایلی که اجرای حکم قصاص محکوم را با وقفه روبه‌رو کرده، این است که همزمان برای یکی از متهمان، پرونده‌ای در دادسرای ناحیه ۲۹ ویژه جرایم اطفال و نوجوانان شعبه ۳ بازپرسی ثبت شده؛ این پرونده به خاطر سایر جرایم متهمان دستگیر شده تشکیل شده است؛ متهمان پرونده امیرمحمد خالقی قبل از این جرم چند فقره سرقت دیگر نیز انجام داده‌اند که باعث شکایت‌های زیادی از سوی شکات شده است. اتهامات دیگر متهمان پرونده امیرمحمد؛ مشارکت در سرقت مسلحانه و مقرون به آزار، معاونت در سرقت و قاپیدن گوشی‌های همراه است که با مشارکت متهم بزرگسال پرونده امیرمحمد خالقی صورت گرفته؛ این پرونده اواخر مردادماه امسال قرار جلب به دادرسی آن از سوی شعبه بازپرسی دادسرا صادر شده است. با این حال به نظر می‌رسد که وقفه در اجرای مجازات، مربوط به اتهامات دیگر متهمان پرونده امیرمحمد خالقی باشد، چرا که به تازگی برای اتهامات دیگر متهمان پرونده، کیفرخواست صادر شده و باید جهت رسیدگی و صدور رای به دادگاه صالح ارجاع شود؛ توقف اجرای حکم قصاص محکوم پرونده امیرمحمد خالقی شاید به این دلیل است که او در جریان رسیدگی به سایر جرایم خود قرار بگیرد تا اگر محکومیت دیگری نیز دارد، اعمال شود. 

شنیده‌ها حاکی از آن است که خانواده محکوم به قصاص برای رضایت به خانه پدری امیرمحمد خالقی مراجعه کرده‌اند. واکنش خانواده مقتول در مواجهه با خانواده محکوم به قصاص چه بوده است؟ امکان دارد خانواده امیرمحمد خالقی قصد رضایت داشته باشند؟ 

بنده در مورد اینکه خانواده امیرمحمد خالقی قصد رضایت دارند یا خیر، اظهارنظر نمی‌کنم، اما در مورد مراجعه خانواده محکوم به قصاص به خانه پدری مقتول باید بگویم که طبق گفته‌های برادر امیرمحمد خالقی خانواده محکوم به قصاص طی یکی، دو ماه گذشته دوبار به خانه آنها مراجعه کرده‌اند. هرچند اقوام و آشنایان امیرمحمد خالقی با دیدن خانواده محکوم به قصاص بسیار متاثر شده‌اند، اما «مولوی خالقی»؛ پدر امیرمحمد از این خانواده با روی باز پذیرایی کرده است؛ پدر محکوم به قصاص ابراز پشیمانی کرده و از خانواده امیرمحمد خالقی تقاضای عفو و بخشش کرده است. با این حال نمی‌توان گفت که چون واکنش پدر امیرمحمد نسبت به خانواده محکوم به قصاص مثبت بوده، قصد رضایت دارد؛ چرا که بعد از این دیدارها پدر امیرمحمد از بنده پیگیر اجرای حکم شده است. 

 آخرین اقداماتی که خانواده امیرمحمد خالقی برای رسیدگی به پرونده انجام داده‌اند، چه بوده است؟

ماه گذشته، پدر امیرمحمد خالقی لایحه‌ای به شعبه اجرای احکام ارسال کرده و تقاضای اجرای حکم قصاص در ملاعام را داشته است. پدر امیرمحمد خالقی معتقد است که اگر قرار باشد حکمی اجرا شود باید در ملاعام باشد؛ آن هم به جهت بازدارندگی جرم. با این حال اجرای حکم قصاص در ملاعام با تایید قاضی اجرای احکام امکان‌پذیر است و باید منتظر بمانیم که نظر قاضی اجرا چه خواهد بود. در ماه‌های گذشته حکم برخی محکومان به قصاص در ملاعام اجرا شده که البته تبعات و حواشی زیادی داشته است؛ این حواشی می‌تواند روی پرونده امیرمحمد خالقی تاثیرگذار باشد. ضمن اینکه طبق آخرین اطلاعات مربوط به پرونده مرحومه الهه حسین نژاد، حکم محکوم این پرونده نیز قرار شده در ملاعام اجرا شود؛ با توجه به این موارد باید دید هنگامی که نوبت به اجرای حکم محکوم پرونده امیرمحمد خالقی فرا می‌رسد، شرایط به چه نحو خواهد بود. 

آن زمان برخی مسوولان و مدیران ارشد دولتی به خانواده امیرمحمد خالقی وعده‌هایی داده بودند. آیا این وعده‌ها عملی شده است؟

حدود هشت‌ماه است که از قتل امیرمحمد خالقی می‌گذرد. از همان ابتدا بسیاری از مسوولان ذی‌ربط و مدیران ارشد دولتی وارد عمل شدند و دستوراتی صادر کردند. در آن شرایط برخی مسوولان و مدیران ارشد دولتی به خانواده وعده‌هایی داده بودند که متاسفانه هیچ کدام از آن وعده‌ها تا امروز عملی نشده است؛ هرچند هیچ درخواستی ابدا از سمت خانواده امیرمحمد مطرح نشده است. این خانواده در روستایی محروم زندگی می‌کنند و معیشتشان از راه کشاورزی است. کلاس‌های درس در این روستا در یک کانکس تشکیل می‌شود و امیرمحمد که یک دانشجوی نخبه بوده نیز در همین کلاس‌ها درس خوانده است. با این حال آقایانی که آن زمان دوربین به دست برای ملاقات با خانواده به روستا آمده بودند، شرایط این روستا را دیده و به خانواده امیرمحمد اعلام کرده بودند که می‌خواهند یک مدرسه و کتابخانه به نام امیرمحمد بسازند، اما پس از مدتی این وعده‌ها به فراموشی سپرده شد. در حال حاضر نیز اگر بنده به این موارد اشاره می‌کنم به این خاطر است که صدای این خانواده را به گوش آن افراد برسانم تا وعده‌هایی که به خانواده داده بودند را عملی کنند و نام امیرمحمد به عنوان دانشجویی که مظلوم و بی‌گناه کشته شد، جاویدان بماند.