طالبان به مدارس و مساجد حمله نمی کند؟

قرار است تلفات غیرنظامیان در جنگ افغانستان به «صفر» برسد. این تعهد بی‌سابقه را که طالبان و دولت افغانستان روز دوشنبه در دوحه قطر در پایان مذاکرات دو روزه «بین الافغانی» به هم دادند می‌توان نخستین خبر خوب برای مردم افغانستان در طول جنگ ۱۸ ساله این کشور دانست.

به‌گزارش سایت شبکه خبری الجزیره، پس از دو روز مذاکره «بین‌الافغانی» در دوحه و تحت نظارت آلمان و قطر که در آن حدود ۵۰ سیاستمدار و فعال افغان از جمله ۱۰ نماینده زن و ۲۰ نفر از نمایندگان طالبان حضور داشتند، بیانیه مشترکی صادر شد که هرچند غیرالزام آور بود اما برای نخستین بار در آن بندهای مهم و مثبتی وجود داشت؛ از جمله اینکه دو طرف درگیر اتفاق نظر داشتند به مساجد، مدارس، بیمارستان‌ها و به‌طور کلی مکان‌هایی که غیرنظامیان حضور دارند، نباید حمله شود و شمار تلفات غیرنظامیان باید به «صفر» برسد. تعهدی که میزان پایبندی طرفین به آن را گذر زمان مشخص می‌کند. زیرا تنها یک روز مانده به حصول این توافق، طالبان یک خودرو بمب‌گذاری شده را در غزنی منفجر کرده بود که در نتیجه آن ۱۸ نفر کشته و بیش از ۱۸۰ نفر از جمله چندین دانش‌آموز در این انفجار زخمی شده بودند.

قاری دین محمد حنیف، عضو هیأت طالبان درباره این بند بیانیه مشترک گفت هیأت‌های افغان حاضر در نشست دوحه که شامل اعضای دولت کابل بود، همگی اتفاق نظر داشتند که دیگر تلفات غیرنظامیان افغان بس است. او به الجزیره گفت: «از مردم افغانستان حفاظت خواهد شد، ما همواره خواستار این موضوع بودیم، آنها هرگز هدف نیستند. ما همه درباره این واقعیت توافق کردیم که غیرنظامیان نباید تحت تأثیر قرار بگیرند، جنگ ادامه دارد اما هدف ما رساندن تلفات غیرنظامیان به صفر است.»

همانطور که در نشست دو روزه دوحه بین هیأت‌های افغان، همه هیأت‌ها اتفاق نظر داشتند که شمار تلفات غیرنظامیان باید به صفر برسد؛ این توافق جمعی هم وجود داشت که جنگ ادامه دارد و این مذاکرات،« مذاکرات صلح» نیست. انور الحق احادی، وزیر سابق اقتصاد افغانستان به الجزیره گفت: ما نمی‌توانیم این [بیانیه مشترک] را توافق صلح بنامیم. این فقط درخواست برای حفاظت از غیرنظامیان و مکان‌ها و مؤسسات عمومی است. این نخستین گام در مسیر صحیح برای کاستن از خصومت‌ها و یک گام مهم است. این فراتر از انتظاراتی است که من از مذاکرات [دوحه] داشتم.

اما و اگرهای توافق

علی رغم این خوشبینی‌ها به بیانیه مشترک پایانی مذاکرات دیروز سه‌شنبه در دوحه، نکته حائز اهمیت دیگر که نباید فراموش کرد این است که طالبان هنوز به‌طور رسمی مذاکره مستقیم با دولت کابل را نپذیرفته و ضمن متهم کردن دولت کابل به «دست نشانده» امریکا بودن؛ مذاکره مستقیم را مشروط به خروج نیروهای خارجی از افغانستان کرده است. همین مسأله می‌تواند در پایبندی طرف‌ها برای به صفر رساندن تلفات غیرنظامیان خلل ایجاد کند. بویژه اینکه شیرمحمد عباس استنکزی، مذاکره‌کننده ارشد طالبان روز دوشنبه در توجیه انفجار خودرو بمب‌گذاری شده در غزنی در روز یکشنبه که در آن غیرنظامیان زخمی شده بودند، گفت: «هدف ما غیرنظامی‌ها نبودند و آنهایی که کشته شدند نیروهای اطلاعاتی بودند تنها اتفاقی که افتاد این بود که خانه‌های مجاور تحت تأثیر موج انفجار قرار گرفت و غیرنظامیان زخمی شدند.»

در این بیانیه مشترک غیرالزام آور بندهای مثبت دیگری هم وجود داشت از جمله اینکه دو طرف متعهد شدند به شرافت مردم، زندگی آنها و اموالشان احترام گذاشته و از آنها حفاظت کنند. مسأله آزادی زندانیان ناتوان و سالخورده را در دستور کار قرار دهند و حقوق زنان را در چارچوب حقوق اسلامی تضمین کنند. دستیابی به این بیانیه مشترک پس از دو روز مذاکره بین الافغانی؛ در حالی است که امریکا و طالبان تاکنون ۶ دوره مذاکره بی‌نتیجه با هم داشته‌اند و از سه‌شنبه شب (دیشب) نیز هفتمین دور این مذاکرات به مدت ۶روز در دوحه آغاز شد.

ندا آکیش