بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، به کمک متحدانش حالا و بعد از هفت‌سال جنگ داخلی، بار دیگر پایش را در قدرت سفت کرده، اما اپوزیسیون سوریه موسوم به مخالفان «ریاض» همچنان می‌گویند او نباید نقشی در آینده سوریه داشته باشد. این گروه از مخالفان در نشست روز پنجشنبه خود در ریاض، پایتخت عربستان‌سعودی، اعلام کردند که برای بشار اسد در توافق صلح احتمالی آتی با حمایت سازمان ملل نقشی قائل نخواهند بود.
این در حالی است که پیش‌تر گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن بود که با توجه به پیشروی‌های دولت سوریه در میدان نبرد، این گروه احتمالا موضع ملایم‌تری خواهد گرفت. هفته گذشته هم ریاض حجاب، رئیس هیئت عالی مذاکرات مخالفان و هشت نفر دیگر از اعضای بلندپایه این گروه استعفا دادند و دلیل کناره‌گیری خود را تحت‌فشار قرارگرفتن برای پذیرفتن بشار اسد در آینده سوریه عنوان کردند و ازهمین‌رو به نظر می‌رسید این گروه در نهایت بناست از مواضع پیشین خود مبنی‌بر برکناری بشار اسد از قدرت عقب‌نشینی کند.
نشست اخیر مخالفان در عربستان‌سعودی که با حضور بیش از ١٤٠ نماینده از طیف گسترده‌ای از مخالفان اصلی سوریه برگزار شد، نتیجه دیگری داشت و درواقع تکرار مواضع پیشین این مخالفان بود. این گروه از مخالفان در پایان نشست روز پنجشنبه خود در بیانیه‌ای تأکید کردند که انتقال سیاسی قدرت و آغاز دوران موقت بدون رفتن بشار اسد نمی‌تواند اتفاق بیفتد. مخالفان اسد نشست ریاض را به‌منظور هماهنگی مواضع خود پیش از آغاز مذاکرات صلح ژنو زیر نظر سازمان ملل، برگزار کرده‌اند.
این نشست روز چهارشنبه با حضور استفان دی‌میستورا، فرستاده سازمان ملل در امور سوریه و عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان‌سعودی، آغاز شد. آن‌طور که احمد رمضان، سخنگوی مخالفان، به رویترز گفته؛ اپوزیسیون سوریه آماده برگزاری مذاکرات مستقیم درباره مرحله انتقالی در سوریه است و موضع و چشم‌اندازی یکسان برای آینده سوریه دارد. شرکت‌کنندگان در این نشست همچنان ٥٠ نفر از اعضای کمیته عالی مذاکرات مخالفان را انتخاب کردند که نماینده این گروه در دور بعدی مذاکرات تحت حمایت سازمان ملل خواهد بود. مذاکرات ژنو تاکنون پیشرفت چندانی در زمینه صلح نداشته و مخالفان، دولت سوریه را مسئول عدم پیشرفت این مذاکرات دانسته‌اند.
مذاکرات صلح سوریه در ژنو با حضور هیئت‌های نمایندگی دولت سوریه و مخالفانش هفت دور برگزار شده که آخرین دور آن حدود هفت‌ماه پیش بود. در این مذاکرات نقش بشار اسد در دولت انتقالی از جمله موارد مورد اختلاف نمایندگان دولت و اپوزیسیون سوریه است. در سال‌های اخیر، کشورهای غربی و عربی از خواسته مخالفان سوری مبنی‌بر کناررفتن بشار اسد از قدرت حمایت می‌کردند، اما از دو سال پیش به این‌سو و با آغاز عملیات‌های نظامی روسیه در سوریه و حمایت‌های زمینی دیگر متحدان دولت بیش‌ازپیش روشن شد که چشم‌انداز پیروزی مخالفان در میدان نبرد اندک است.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، خواستار گردهمایی مخالفان و دولت سوریه برای رسیدن به چارچوب دولت آتی سوریه، نوشتن قانون اساسی جدید و برگزاری انتخاباتی زیر نظر سازمان ملل شده است. بااین‌حال به باور رئیس‌جمهوری روسیه، هرگونه توافق سیاسی درباره سوریه باید در روند مذاکرات تحت حمایت سازمان ملل در ژنو نهایی شود. استفان دی‌میستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه که روز پنجشنبه در نشست مخالفان سوری در ریاض شرکت کرد و روز گذشته هم برای دیدار با ولادیمیر پوتین راهی روسیه شد، گفته است دور تازه مذاکرات صلح ژنو در روز ۲۸ نوامبر تحت نظارت سازمان ملل برگزار می‌شود.
کاهش حضور نظامی روسیه در سوریه
مذاکرات صلح سوریه در حالی رنگ‌وبوی جدی‌تری گرفته است که داعش اگر نگوییم به‌طورکلی در سوریه شکست خورده، دست‌کم نفس‌های آخر را می‌کشد. روسیه با حملات هوایی متعدد خود علیه مخالفان مسلح و گروه تروریستی داعش نقش تعیین‌کننده‌ای در پیروزی دولت سوریه در این جنگ هفت‌ساله داشت، اما اکنون ادامه حضور نیروهای نظامی کشورهای متحد سوریه به یکی از مسائل بحث‌برانگیز تبدیل شده است.
درهمین‌حال رئیس ستاد نیروهای مسلح روسیه روز پنجشنبه اعلام کرد شمار نظامیان روسیه که در سوریه مستقر هستند به احتمال زیاد کاهش خواهد یافت. والری گرازیمف در حاشیه دیدار ولادیمیر پوتین با فرماندهان نظامی ارشد این کشور در سوچی گفت: «خدا تصمیم خواهد گرفت (که کاهش نظامیان روسی مستقر در خاک سوریه) چگونه انجام خواهد شد، ولی به احتمال زیاد این امر اتفاق خواهد افتاد». ژنرال گرازیمف اما حاضر نشد در مورد جدول زمانی خروج این نیروها یا تعداد آنها اطلاعات بیشتری بدهد.
احتمال دیدار اردوغان و بشار اسد
در این میان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه که زمانی به کمتر از برکناری بشار اسد در سوریه رضایت نمی‌داد، حالا احتمال دیدار مستقیم خود و رئیس‌جمهوری سوریه را رد نکرده است. آن‌طور که روزنامه حریت نوشته است، این امکان وجود دارد که اردوغان درباره مسئله کُردها با بشار اسد گفت‌و‌گو کند. به گزارش حریت، اردوغان در پایان نشست سوچی ضمن بیان این مطلب به خبرنگاران گفت: «بااین‌حال ترکیه فعلا هیچ پیشنهادی درباره برقراری تماس با بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، از جمله از طریق میانجی‌ها مطرح نکرده است».
رئیس‌جمهور ترکیه دوباره آمریکا را به‌خاطر افزایش حضور نظامی خود در سوریه مورد نکوهش قرار داده و گفت واشنگتن نه‌فقط با ارسال اسلحه، بلکه با اعزام نفر به یگان‌های مدافع خلق کُردها کمک می‌کند. به نظر می‌رسد رئیس‌جمهوری ترکیه که از همراهی دولت آمریکا با ترکیه در سرکوب کُردها ناامید شده است اکنون می‌خواهد با همکاری با روسیه و سوریه قدرت کردهای سوریه را کم کند. یگان‌های مدافع خلق در سال‌های اخیر با همراهی جنگنده‌های آمریکایی، یکی از مهمترین نیروها در مبارزه با داعش بودند.
- 14
- 2
