سازمان حفاظت محیط زیست امسال چه برنامه‌ای برای کاهش آلودگی هوای تهران دارد؟

پاییز هزار رنگ جلوه دیگری از زیبایی را به همراه دارد؛ در کنار وزش بادهای پاییزی که خنکای تغییر فصل را ارمغان می آورد، خش خش برگ ها نیز زیر پای رهگذران به عنوان موسیقی ورود عروس فصل ها نوایی خوش دارد؛ وارونگی دما اما میهمان ناخوانده این بزم است.

 پدیده اینورژن یا وارونگی دما که در زندگی مدرن امروزی قوت گرفته و چند سالی است با شدت زیاد گریبانگیر کلانشهرها و شهرهای صنعتی شده است، با آغاز پاییز و مهیا شدن شرایط، خود را می نمایاند. 

به گزارش ایرنا،این پدیده زمانی رخ می‌‌دهد که یک توده هوای سرد همچون پتویی سطح شهر را می‌‌پوشاند و اجازه خروج گازهای سمی یا آلودگی‌‌های جوی را نمی‌‌دهد، به این ترتیب هوای آلوده در سطح شهر حبس می‌‌شود و تا زمانی که باران نیاید، هوا گرم‌تر نشود و یا باد مناسبی نوزد، این آلودگی هم از بین نمی‌رود. در حقیقت، هنگام اینورژن به دلیل اینکه هوای سرد از هوای گرم سنگین‌تر است، زیر آن قرار می‌گیرد و تا زمانی که آفتاب همه جا را گرم نکند یا باد نوزد، به همان شکل باقی می‌ماند.

در چنین شرایطی تداوم فعالیت صنایع آلاینده و یا سایر منابع در سطح شهر منجر به افزایش آلودگی می‌شود و در این شرایط، سالمندان و کودکان به عنوان آسیب پذیرترین گروه‌ها متحمل بیشترین پیامدهای آن می‌شوند. استاندارد نبودن سوخت و خودروها یکی از دلایل اصلی آلودگی هوا و تشدید پدیده وارونگی دما است بر این اساس سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان نهادی نظارتی بر عملکرد دستگاه‌های متولی این دو صنعت کنترل دارد و با اقدامات صورت گرفته تا حدودی وضعیت سوخت و خودروها به استاندارد نزدیک شده و در برخی کلانشهرها نیز سوخت‌های استاندارد توزیع می‌شود.

هوای تهران پارسال ۱۵ روز پاک، ۲۴۹ روز سالم، ۹۳ روز ناسالم برای گروه‌‌های حساس و ۸ روز ناسالم برای همه گروه‌ها بود. این در حالی است که سال ۹۵ پایتخت‌نشینان ۱۶ روز هوای پاک و ۲۶۱ روز هوای سالم تنفس کردند، این آمار نشان می‌دهد تا رسیدن به شرایط مطلوب راه طولانی در پیش است و برای مقابله با آلودگی هوا لازم است تمام دستگاه‌ها هماهنگ و یکپارچه در کنار هم قرار گیرند.

تداوم اجرای برنامه‌های کاهش آلودگی هوا 

مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: اقداماتی را که قرار بود سال گذشته برای کاهش آلودگی هوا انجام شود، پیگیری می‌کنیم تا کامل انجام شود، دراین راستا مکاتبات خود درباره سوخت را آغاز کرده‌ایم و مقرر شد نیروگاه‌های اطراف تهران در زمان آلودگی هوا حتما از سوخت گاز استفاده کنند و برای این کار، گاز به آنها داده شود. وی افزود: در راستای کاهش آلودگی هوا توافق شده بود که از خردادماه امسال در ۸ کلانشهر به اضافه ۱۶۰ ایستگاه پمپ بنزین، گازوییل با استاندارد یورو ۴ که گوگرد آن کمتر از ۵۰ PPM است توزیع شود، هر چند این کار شروع شده بود اما نوساناتی داشت.

تعهد وزارت نفت برای توزیع گازوییل استاندارد 

تجریشی ادامه داد: چند روز پیش در جلسه‌ای که با شرکت پخش و پالایش وزارت نفت داشتیم تعهد کردند نه تنها در هشت کلانشهر و ۱۶۰ ایستگاه پمپ بنزین سوخت استاندارد توزیع کنند بلکه تعداد ایستگاه‌ها را به ۳۲۰ ایستگاه افزایش دهند.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: همچنین شرکت پخش و پالایش اعلام کرد در شهرهای تبریز، ارومیه و زنجان نیز سوخت گازوییل را به استاندارد یورو ۵ ارتقاء داده و تعهد کردند که در کلانشهرها سوخت استاندارد توزیع کنند.

توزیع سوخت استاندارد در ورودی کلانشهرها 

وی گفت: یکی از مشکلات در کلانشهرها مربوط به ورودی کامیون‌ها است؛ به عنوان مثال کامیونی که از بندرعباس به سمت تهران حرکت می‌کند با همان سوخت غیراستاندارد وارد شهر می‌شود، با توافقی که با شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی داشتیم قرار شد از اول خرداد ماه امسال سوخت با استاندارد یورو ۴ در ورودی کلانشهرها توزیع شود و در حال اجرا است.

یکپارچه‌سازی معاینه فنیخودروهای سبک و سنگین 

تجریشی به نقش معاینه فنی در کاهش آلودگی هوا هم اشاره کرد و گفت: مشکلی در معاینه فنی خودروها داشتیم به این صورت که معاینه فنی خودروهای سنگین را وزارت راه و شهرسازی و خودروهای سبک را وزارت کشور انجام می‌دهد در حالی که این دو نهاد با هم مرتبط نبودند. وی ادامه داد: بر این اساس و با هدف هماهنگ کردن معاینه فنی خودروها، در حال ایجاد سامانه‌ای مشترک هستیم تا معاینه فنی خودروهای سبک و سنگین با نظارت یک نهاد انجام شود. وی درباره کاهش زمان معاینه فنی خودروها گفت: در قانون هوای پاک معاینه فنی خودروها ۴ سال تعیین شده است، می‌خواهیم برای سال آینده ردیفی تقاضا کنیم تا خودروهایی که وارد خیابان‌ها شدند بعد از یکسال کنترل و پایش شوند.

معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: تلاش کردیم این موضوع را در قانون هوای پاک بگنجانیم اما با وزارت صنعت به توافق نرسیدیم بر همین اساس آن را در قالب ردیف‌های سازمان محیط زیست تعریف کردیم و سالانه به صورت تصادفی این پایش را انجام خواهیم داد. تجریشی با اشاره به نقش خودرو و موتورسیکلت‌ها در آلودگی هوا گفت: رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکید دارد پایش بر تولیدات خودرو و موتورسیکلت‌ها افزایش یابد، ۸۵ هزار صنعت داخل کشور فعال است و سازمان محیط‌زیست در تلاش است با کمک ادارات و دانشگاه‌ها هماهنگی لازم را به عمل آورد تا ظرفیت پایش، افزایش یابد.

اعلام سازمان هواشناسی ۹۶ ساعت قبل از وقوع وارونگی دما 

معاون محیط‌زیست انسانی سازمان محیط زیست افزود: بر اساس قانون هوای پاک، سازمان هواشناسی باید ۹۶ ساعت قبل از وقوع پدیده وارونگی دما اطلاع رسانی کند تا اقدامات لازم انجام شود و بتوانیم با هماهنگ کردن این سامانه، مانع ورود کامیون‌ها به داخل شهر شویم. وی با بیان اینکه این برنامه‌ها از گذشته بوده، تاکید کرد: تلاش ما بر اجرا و عملیاتی کردن این برنامه ها است تا در روزهای سرد سال با بروز پدیده وارونگی دما، کمترین میزان آلودگی را داشته باشیم که بر این اساس اقدامات برای معاینه فنی به ویژه اتوبوس‌ها از ماه پیش آغاز شده است. 

اجرای طرح L.E.Z 

طرح LEZ یا «کاهش» در واقع ممنوعیت یا اعمال عوامل بازدارنده برای تردد خودروهای فرسوده و به تبع آن کاهش ترافیک و آلودگی هوا است. طرحی که در کشورهای پیشرفته اجرای آن در کنار محدودیت ورود وسایل آلاینده با توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه اتوبوس، مترو و دیگر وسایل هم همراه بوده و آثار خوبی نیز به دنبال داشته است. مطالعات طرح کاهش در ایران نخستین بار سال ۹۲ انجام شد و در یکصد و بیست و هشتمین جلسه هماهنگی عالی ترافیک شهرهای کشور در ۹ تیر ۹۵ تصویب و مقرر شد اجرای آن در ۳ فاز انجام شود. بر این اساس فاز نخست طرح کاهش در تهران از ابتدای شهریور سال ۹۵ اجرا و طبق آن مالکان تمامی خودروها موظف شدند برای ورود به محدوده طرح زوج و فرد و ترافیک تهران برگه معاینه سلامت خودرو (معاینه فنی) اخذ کنند در غیر این صورت روزانه ۵۰ هزار تومان جریمه شوند.

با توجه به اهمیت کاهش آلودگی هوا قرار است فاز دوم آن آبان ماه سالجاری در تمام شهر تهران اجرا شود و بر اساس آن تمام دوربین‌های راهنمایی و رانندگی سطح پایتخت خودروهای فاقد معاینه فنی را رصد خواهند کرد. معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در این باره گفت: چون از سال گذشته روی موضوعات مربوط به کاهش آلودگی هوا کار می‌کنیم، به نظر می‌رسد برای آبان و آذر ماه آماده باشیم. طرح L.E.Z یا معاینه برتر در راستای کاهش آلودگی هوا در تهران شکل گرفته است، در واقع این طرح با ناموفق بودن طرح ترافیک و زوج و فرد به عنوان ایده‌ای نو از سوی مسئولان مطرح شد تا میزان دقت در پایش خودروهای آلاینده و فاقد معاینه فنی در سطح شهر افزایش یابد.

این طرح با هدف صدور مجوز تردد برای خودروهای کاملا پاک (هیبریدی و برقی) در تمامی ایام هفته و جلوگیری از تردد وسایل نقلیه دود‌زا، فاقد معاینه فنی و کاربراتوری در مرکز شهر و روزهای آلوده سال مربوط می‌شود. طرح L.E.Z اکنون در محدوده طرح ترافیک اجرا می‌شود و بر این اساس چنانچه خودرویی فاقد معاینه فنی برتر باشد، دوربین‌های نظارتی پلیس که تا پیش از این تنها روی زوج یا فرد بودن پلاک خودروها حساس بودند، نسبت به جریمه این خودرو اقدام می‌کنند.

در واقع طرح L.E.Z تنها باعث می‌شود که خودروهای آلاینده و فاقد معاینه فنی حتی در صورت مطابقت پلاک با ایام هفته (زوج و فرد) و خرید طرح ترافیک، امکان و اجازه حضور در مرکز شهر را نداشته باشند، در واقع خودروهای فاقد معاینه فنی مجوز خرید طرح ترافیک را نیز ندارند بنابراین با هر بار رد شدن از جلوی دوربین‌های طرح ترافیک، جریمه می‌شوند.