به گزارش دنیای اقتصاد، یک ماه تا آغاز تعطیلات نوروز مانده و اغلب کارشناسان و فعالان گردشگری پیش‌بینی می‌کنند مقاصد گردشگری با سیل عظیمی از سفرهای داخلی مواجه شوند. به باور آنها، اصلی‌ترین دلیل آن افزایش نرخ ارز است. بسیاری از کسانی که تا سال گذشته برای سفرهای نوروزی مقصدهای خارجی را انتخاب می‌کردند، امسال به دلیل بالا رفتن نرخ ارز، دیگر توانایی سفر خارجی را ندارند. برای همین توجه‌ها به سمت سفرهای داخلی برمی‌گردد. با اینهمه، بررسی‌ها نشان می‌دهد زیرساخت‌های شهرها و مقاصد گوناگون سفر برای سیل سفرهای نوروزی چندان کافی نیست. از سوی دیگر، این زیرساخت‌ها به میزان مساوی تقسیم نشده و به همین دلیل پیش‌بینی می‌شود مردم با مشکلات گوناگونی به‌ویژه در بخش اقامت مواجه شوند.
در این زمینه، فعالان و کارشناسان صنعت سفر به عرضه‌کنندگان خدمات سفر پیشنهاد می‌کنند تا فرصت باقی‌مانده برای توسعه (دست‌کم کوتاه‌مدت) زیرساخت‌ها، اقدامات فوری انجام دهند. آنها همچنین به مردم توصیه می‌کنند برای آنکه با مشکلات ناشی از ازدحام در مقاصد گردشگری مواجه نشوند، قبل از سفر برنامه‌ریزی‌های لازم را صورت دهند و محل اقامت خود را تعیین کنند و همچنین مقصدهایی برای سفر انتخاب کنند که مقاصد غیرکلاسیک و کمتر شناخته‌شده هستند. این کار باعث خواهد شد تا در سفرهای نوروزی توازن لازم ایجاد شود.
خطر نارضایتی مسافران
کاهش دست‌کم ۶۰ درصدی سفر خروجی در نوروز موضوعی است که امیدمحمد علیخان، عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران تاکید می‌کند و به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «با توجه به اینکه امسال با کاهش چشمگیر سفر خروجی مواجه هستیم و از سوی دیگر هیچ سالی در نوروز با گردشگر ورودی قابل‌توجهی مواجه نبوده‌ایم لذا پیش‌بینی من این است که امسال با حجم زیادی گردشگر داخلی روبه رو باشیم.»
او ادامه می‌دهد: «امسال هم مانند سال‌های قبل مقصدهای کلاسیک با ظرفیت کامل مواجه است و کسانی که سفر خارجی داشتند هم به سمت سفرهای داخلی گرایش پیدا کرده‌اند. گروه دوم، قشر رو به بالای جامعه یا در شهرهای شمالی و جنوبی ویلا و محل اقامت دارند یا به سراغ محل‌های اقامتی گران‌قیمت خواهند رفت.» به گفته علیخان، امسال گردشگری داخلی رشد کاملا چشمگیری خواهد داشت و از آنجایی که به ظرفیت اقامتگاه‌ها و سایر زیرساخت‌ها اضافه نشده است، اگر به درستی این سفرها مدیریت نشود با معضلاتی همچون بی‌نظمی و نارضایتی مسافران روبه‌رو خواهیم بود.
اهمیت برنامه‌ریزی قبل از سفر
اما دوازدهمین نمایشگاه گردشگری موجب شد بسیاری از فعالان گردشگری بتوانند به یک برآیند کلی در زمینه گردشگری سالی که در پیش است، دست پیدا کنند. محسن حاجی‌سعید، عضو هیات‌مدیره کانون سراسری انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری ایران با اشاره به این نمایشگاه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «در محافل راهنمایان و آنچه در نمایشگاه گردشگری اخیر دیده شد، پیش‌بینی‌ها بر این اساس است که امسال نسبت به سال‌های گذشته توجه به سفرهای داخلی بیشتر خواهد بود. برای همین میزان تقاضاها نیز افزایش پیدا می‌کند.»
او به این نکته نیز تاکید دارد که همچنان زیرساخت‌های کافی در زمینه گردشگری وجود ندارد و استان‌های مختلف به‌صورت برابر زیرساخت‌های گردشگری را در اختیار ندارند: «نبود زیرساخت‌های کافی موجب می‌شود بسیاری نتوانند به مقصد مدنظر خود بروند یا از امکانات ایده‌آل استفاده کنند. به همین دلیل توصیه می‌شود کسانی که قصد سفر به مقاصد داخلی را دارند، از قبل به‌طور کامل برنامه‌ریزی داشته باشند تا در حین سفر و رسیدن به مقصد با خدمات نامناسب روبه‌رو نباشند.»
حاجی‌سعید تاکید می‌کند مهمترین عاملی که باعث می‌شود در سفرهای نوروزی با بی‌نظمی مواجه شویم، بی‌برنامه سفر کردن مسافران نوروزی است: «امسال مسافران باید بیشتر از سال‌های قبل با برنامه سفر کنند.مخصوصا امسال مردم باید اگر قصد سفر دارند، از قبل محل اقامت خود را مشخص کنند چون قطعا وقتی به مقصد می‌رسند، نمی‌توانند به محل اقامت ایده‌آل خود دست پیدا کنند.» این فعال گردشگری همچنین در ادامه پیشنهاد دیگری در زمینه مقصد سفر می‌دهد و می‌گوید: «بهتر است برای نوروز مقصدهای کلاسیک انتخاب نشود و به سراغ مناطق کمتر شناخته شده کشور بروند چون به دلیل ضعف زیرساختی، خدمات با افت شدید روبه‌رو خواهد بود. بنابراین برای آنکه سفری با رضایت همراه باشد لازم است خود مسافر از قبل برنامه‌ریزی یک مقصد خاص و نوظهور را برگزیند، از قبل محل اقامت خود را تعیین کند و سپس کوله‌بار سفر را ببندد.»
ریزش کیفیت سفر در تمام طبقات جامعه
چنانچه اشاره شد افزایش گردشگران نوروزی شاید امسال نسبت به سال‌های گذشته محسوس‌تر باشد. رزرو هتل‌ها، خدمات حمل و نقل، تورهای گردشگری و... بر این موضوع صحه گذاشته است. در همین حال، سهند عقدایی، مدیر یکی از آژانس‌های طبیعت‌گردی بر این باور است که گردشگر خروجی امسال به گردشگر داخلی تبدیل خواهد شد و اکثر قشر متوسط جامعه که تا سال گذشته سفر داخلی را برای گردشگری نوروزی برمی‌گزیدند، بعضا امسال سفر را از لیست سبد خرید خود حذف خواهند کرد: «بسیاری از کسانی که علاقه‌مند به سفرهای خارجی هستند؛ امسال به سمت تورهای لوکس داخلی می‌روند. اگر مروری بر سایت‌های گوناگون تورهای گردشگری داشته باشید، درمی‌یابید که اکثر تورهای گران‌قیمت پُر شده‌اند. از سوی دیگر طبقه متوسطی که تا سال گذشته به سفر داخلی می‌رفت احتمالا سفر را در نوروز حذف می‌کند.»
البته عقدایی به این نکته تاکید دارد که تمام این قشر متوسط سفر را حذف نخواهند کرد، بلکه بخشی از آنها ریزش خواهند داشت و همانطور که گردشگر خروجی کیفیت سفر خود را پایین آورده است، آن قشر متوسط هم کیفیت سطح سفر خود را پایین آورده و اقدام به سفر می‌کند: «شاید کسی که تا سال گذشته در هتل اقامت می‌گرفت، امسال به سراغ مسافرخانه‌ها، خانه‌مسافرها و اقامتگاه‌های بوم‌گردی برود و کسی که این محل‌ها را قبل از این نوسانات و معضلات اقتصادی انتخاب می‌کرد چادر را برای محل اقامت و مقاصد نزدیک‌تر انتخاب کند.»
او باتوجه به این کاهش کیفیت سطح سفر بیان می‌کند که میزان حجم گردشگر داخلی در نوروز، قابل پیش‌بینی دقیق نیست و باید دید قشر متوسط در این میان تا چه حد تصمیم به سفر می‌گیرد که اگر این اتفاق بیفتد قطعا با خیل عظیمی از گردشگر داخلی مواجه خواهیم بود؛ در حالی که خبری از زیرساخت کافی در بخش گردشگری نیست.
استان‌های ایران دارای پتانسیل بسیار بالایی هستند؛ اما به دلیل نداشتن سیستم نظام‌مند آمار گردشگری نمی‌توان به‌صورت دقیق از میزان گردش مالی گردشگری در این مقاصد صحبت کرد. با این همه، دست‌کم شاخص‌های اقتصادی نشان می‌دهد گردشگری نتوانسته به‌صورت یکنواخت در سراسر کشور کمک‌رسان باشد. در صورتی که شرایط ارزی جدید فرصت مناسبی است تا بتوان زیرساخت استان‌های کمتر شناخته‌شده را بهبود بخشید تا از توجه گردشگران به مناطق داخلی بیشترین بهره را برد.
البته همچنان هم نمی‌توان به صراحت گفت کسانی که تاکنون به سفر خروجی می‌رفتند دیگر به سفرهای داخلی گرایش پیدا کرده و از طرف دیگر کسانی که سفر داخلی می‌رفتند همچنان سفر را در سبد خرید خود حفظ می‌کنند؛ اما می‌شود بخشی از این گردشگران را با راهکارهای مختلف و درست به گردشگری داخلی، علاقه‌مند و متمایل کرد؛ راهکارهایی که با برنامه‌ریزی صحیح صورت گیرد و فرهنگ سفر در بین مردم کشور جا بیفتد، می‌تواند اتفاق موفقیت‌آمیزی در بخش گردشگری داخلی محسوب شود.
آزاده باقری
- 9
- 6
