طالبان تروریست یا جنگجو؟

یکی از مسائلی که مانع پیشرفت در مذاکرات شده این مساله بنیادین است: تروریسم چیست و تروریست کیست؟ «مجیب مشعل»، گزارشگر نیویورک‌تایمز در ۷ مارس نوشت پاسخ بسیار مهم است زیرا هر دو طرف در مورد دو مساله مهم «توافق اصولی» کرده بودند: خروج نیروهای آمریکایی و این تعهد که از خاک افغانستان برای حملات تروریستی علیه آمریکا و متحدانش استفاده نخواهد شد.

طالبان اعلام کرده است که اجازه نخواهد داد خاک افغانستان به‌عنوان سکویی برای حملات بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرد اما تیم مذاکره‌کننده آمریکایی خواستار روشن شدن شفاف این مساله از سوی طالبان است که این گروه رسما اعلام کند که هیچ گروه «تروریستی» اجازه استفاده از خاک افغانستان را نخواهد داشت. گروه طالبان اما اصرار می‌ورزد که هیچ تعریف جهان شمولی در مورد تروریسم وجود ندارد. 

اگرچه طالبان سعی می‌کند از برخی مسائل پا پس بکشد اما مقام‌ها از جمله برخی مقام‌های فعلی و قبلی این گروه می‌گویند این مساله برای آنها بسیار حساس و موجودیتی است. این مساله در بطن مبارزه ۱۸ ساله آنها قرار دارد. اگر طالبان در مورد مساله تروریسم تسلیم شود، بی‌تردید شکاف در صف مبارزانش بیشتر خواهد شد. هر دو طرف اگرچه رویکردی سخت در مذاکرات دارند اما اعلام کرده‌اند که خواهان تداوم مذاکرات هستند.

اما برخی طرف‌های مذاکره‌کننده از هر دو سو به شرط فاش نشدن نام (به‌خاطر حساسیت این مذاکرات) گفته‌اند که این مذاکرات در چند مرحله تقریبا متوقف شد زیرا اختلافات عمیق – و البته احساسی- میان طرفین وجود داشت. یک مقام آمریکایی نزدیک به این مذاکرات می‌گوید درحالی‌که طرفین از توقف مذاکرات بیم دارند اما همزمان درگیر مذاکرات جدی و اساسی در مورد جزئیات دشوار هستند. گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌افزاید طالبان که در میدان نبرد دست برتر دارد تلاش دارد تا از موضع قدرت و اطمینان با طرف آمریکایی وارد مذاکره شود؛ آن هم آمریکایی که به‌واسطه نگاه ترامپ به سیاست خارجی در موضع «تذبذب» و خروج قرار دارد.

پیش از این، مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا، گفته بود در صورت پیشرفت مذاکرات با گروه طالبان در این مذاکرات شرکت خواهد کرد. پمپئو که در ایالت آیوا صحبت می‌کرد، گفت هیات آمریکا به رهبری زلمای خلیل‌زاد در تلاش است «نقطه ‌نظراتی» را جست‌وجو کند که برای پیشرفت مذاکرات با طالبان روی آن توافق وجود داشته باشد. پمپئو افزود: «هیات ما مشغول گفت‌وگو با تروریست‌های طالبان در افغانستان است و تلاش دارد نتیجه این مذاکرات به افغانستانی بینجامد که در آن جنگ و خشونت پایان یافته باشد، تهدیدی برای ایالات‌متحده نباشد و کشوری باشد که در آن حقوق اساسی هر شهروند افغانستان - زنان و کودکان - محترم شمرده شود.»

او افزود:«این مساله (مذاکره با طالبان) پیچیده است و اگر بازیگران منطقه‌ای را به آن بیفزایید - مثل افغانستان، پاکستان، هند، چین، روسیه و همه آنهایی که در افغانستان منافع دارند - این مذاکرات فوق‌العاده بغرنج است.» به نوشته «مشعل»، اگرچه آمریکایی‌ها بحث خروج تدریجی در بازه زمانی ۳ تا ۵ سال را مطرح کرده‌اند اما مقام‌های طالبان می‌گویند خواستار خروج آمریکا ظرف کمتر از یک‌سال هستند شاید هم ۶ ماه. این خروج با آتش‌بس پیوند خورده است.