مختل شدن بینایی فضانوردان طی ماموریت‌های فضایی

به گزارش ایسنا به نقل از ساینس‌آلرت، هنگامی که فضانوردان از ایستگاه فضایی بین‌المللی بازمی‌گردند، بسیاری متوجه یک عارضه جانبی غیرمنتظره حاصل از ماموریت خود که تغییر بینایی است، می‌شوند. این پدیده که حدود ۷۰ درصد از فضانوردان در ماموریت‌های طولانی‌مدت را تحت تأثیر قرار می‌دهد، دانشمندان سازمان ناسا را وادار کرده است تا دلیل تأثیر بی‌وزنی بر بینایی را درک کنند.

دکتر «سارا جانسون»(Sarah Johnson) اولین بار در طول اقامت شش ماهه خود در ایستگاه فضایی بین‌المللی متوجه این موضوع شد. وی گزارش داد که متنی که قبل از پرتاب کاملاً واضح بود، تار شده است. «جانسون» تنها نیست؛ فضانوردان اغلب از مشکل در خواندن، تاری دید دور و سایر تغییرات بینایی که میتواند سال‌ها پس از بازگشت به زمین باقی بماند، شکایت دارند.

این وضعیت اکنون «سندرم عصبی چشم مرتبط با پرواز فضایی»(SANS) نام گرفته و به یکی از فوری‌ترین نگرانی‌های بهداشتی برای ماموریت‌های فضایی طولانی‌مدت تبدیل شده است. برخلاف بیماری حرکت یا ضعف عضلانی که به سرعت در بازگشت به زمین برطرف می‌شوند، تغییرات بینایی می‌تواند دائمی باشد. به نظر می‌رسد مقصر، «ریزگرانش»(microgravity) است. گرانش در زمین، به طور مداوم مایعات را از طریق بدن ما به سمت پایین می‌کشد. در فضا، این مایعات توزیع می‌شوند و باعث پف صورت و افزایش فشار درون جمجمه می‌شوند. این فشار بالا می‌تواند پشت کره چشم را صاف کرده و باعث تورم عصب بینایی شود. این یافته‌ها پیامدهای مهمی برای ماموریت‌های مریخی در آینده دارد که می‌تواند ۲ تا ۳ سال طول بکشد.

دکتر «مایکل رابرتز»(Michael Roberts) سرپرست تحقیقات بینایی ناسا می‌گوید: ما باید بفهمیم که آیا این تغییرات تثبیت می‌شوند یا به مرور زمان بدتر می‌شوند. فضانوردی با بینایی به شدت مختل شده می‌تواند کل ماموریت مریخ را به خطر بیندازد.

«رابرتز» و تیمش در ناسا در حال توسعه چندین راهکار مقابله‌ای از جمله لنزهای تماسی ویژه، داروهایی برای کاهش فشار مایعات و پروتکل‌های ورزشی که می‌تواند به حفظ گردش طبیعی خون کمک کنند، هستند. آنها همچنین در حال آزمایش دستگاهی با نام «محفظه فشار داخل جمجمه»(VIIP) هستند که می‌تواند شرایط فشار مشابه زمین را برای چشم شبیه‌سازی کند.

این پژوهش، در حالی که نگران‌کننده است، به همه افراد روی زمین نیز سود می‌رساند. دانشمندان در حال به دست آوردن بینش‌های جدیدی در مورد چگونگی تأثیر فشار بر بینایی هستند و به طور بالقوه به درمان بیماری‌هایی مانند «آب‌سیاه»(Glaucoma) و شار خون بالا (Hypertension) داخل جمجمه کمک می‌کنند.

«آب‌سیاه» یا «گلوکوم» اصطلاحی برای توصیف گروهی از اختلالات چشمی با علت‌های متفاوت ولی اثری بالینی و مشترک بر روی چشم و عصب بینایی و وابسته به فشار داخل چشمی است.

درک چگونگی سازگاری بدن ما با فضا همچنان حیاتی است. همانطور که ما از طریق پروازهای فضایی طولانی‌تر، محدودیت‌های بدن خود را بیشتر و بیشتر آزمایش می‌کنیم، متأسفانه با چالش‌های بیشتری روبرو می‌شویم. مطالعات برای یافتن راه حل‌ها در ناسا و در ایستگاه فضایی بین‌المللی ادامه خواهد یافت تا زمانی که سرانجام به مریخ سفر انسانی داشته باشیم و حداقل بتوانیم آنچه را که به دست آورده‌ایم به وضوح ببینیم.