به گزارش ایسنا و به نقل از تک تایمز، جسم فرانپتونی به اجرامی گفته می‌شود که در مدارهای دورتر از فاصله میانگین نپتون تا خورشید به دور خورشید در حال گردش باشند. نخستین جسم فرانپتونی، پلوتو بود که در سال ۱۹۳۰ کشف شد. تاکنون ۱۲۰۰ جسم فرانپتونی کشف شده است.
در تحقیقات اخیر محققان دریافتند که یک جسم فرانپتونی توسط سیاره نهم تحت تاثیر قرار گرفته است. سیاره نهم، نام موقتی یک سیاره‌ی یخی بزرگ احتمالی با جرم تقریبی ۱۰ برابر زمین و قطری حدو ۱۳ هزار تا ۲۶هزار کیلومتر در ناحیه‌ی بیرونی سامانه‌ی خورشیدی است. وجود این سیاره توجیه پیکربندی مداری غیرمعمول یک گروه از اجرام فرانپتونی در فضای بیرونی کمربند کویپر خواهد بود.
اکنون این جسم فرانپتونی که محققان در تحقیقات اخیرشان کشف کرده اند" ۲۰۱۵ BP519" ، نام دارد و دارای یک مدار در اطراف خورشید است که ۳۵ تا ۸۶۲ برابر شعاع مدار زمین در اطراف خورشید است. بر خلاف بقیه سیارات که در یک زاویه مشابه به نام صفحه مداری به دور خورشید می‌چرخند، ۲۰۱۵ BP519 با زاویه ۵۴ درجه با صفحه مداری معمول می‌چرخد.
محققان می‌گویند ۲۰۱۵ BP519 بزرگترین جسم فضایی فرانپتونی تاکنون کشف شده است. این جسم فرانپتونی با استفاده از داده‌های "پروژه بررسی توسعه جهان با بررسی عمیق فضا" (Dark Energy Survey) کشف شده است.
محققان "موسسه فناوری کالیفرنیا" (CalTech) با انجام شبیه‌سازی‌ها به دنبال کشف دلیل مدار غیرمعمول این جرم بوده‌اند اما تنها دلیلی که بتواند این الگوی حرکت غیرمعمول را توجیه کند وجود سیاره‌ی نهم بود.
"دیوید گردز" (David Gerdes ) یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: این شواهد به طور قطعی وجود سیاره نهم را نشان نمی‌دهد اما حضور ۲۰۱۵ BP519 گویای احتمال وجود یک سیاره نهم است.
احتمال وجود این سیاره فرانپتونی در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۶ با اعلام نتیجه‌های بررسی رفتار گروهی از اجرام کمربند کویپر بسیار بیشتر شد. محققان شواهد غیر مستقیم بیشتری از سیاره نهم بر اساس یک مدل جدید علمی از مدار غیرمعمول چند جرم فرانپتونی دیگر ارائه کردند. در بحث خود، نویسندگان مدل از شکل‌گیری سیاره که ممکن است شامل مهاجرت از منظوم شمسی داخلی، مانند "فرضیهٔ سیاره غول پیکر پنجم" باشد را در نظر گرفته‌اند.
نخستین نشانه‌های وجود سیاره نهم در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، که در آن ستاره شناسان از مؤسسه کارنگی و "رصدخانه جمینای هاوایی" نشان دادند که مدار غیرمعمول جرم‌های خاصی در کمربند کویپر ممکن است تحت تأثیر گرانشی یک سیاره عظیم ناشناخته در لبه منظومه شمسی پدید آمده باشد.
فرض بر این است که سیاره‌ی نهم در مسیر یک مدار بسیار بیضوی به دور خورشید، بادوره مداری از ۱۰ هزار تا ۲۰ هزار سال زمینی می‌چرخد. مدار این سیاره با طول نیم قطر بزرگش که در حدود ۷۰۰ واحد نجومی یا در حدود ۲۰ برابر فاصله سیاره نپتون تا خورشید است هر چند که این فاصله را تا نزدیک به ۲۰۰ واحد نجومی که حدود ۳۰ بیلیون کیلومتر است هم تخمین زده‌اند. انحراف مداری این مسیر در حدود ۱۰ ±۳۰ درجه است. خروج از مرکز مدار سیاره نهم آن را در جریان اوج و حضیض خورشیدی خود تا حدود ۱۲۰۰ واحد نجومی در هنگام اوج دور می‌کند.
تخمین زده می‌شود که این سیاره جرمی برابر جرم زمین و قطر آن دو تا چهار برابر قطر زمین باشد. یک بررسی فروسرخ توسط کاوشگر نقشه بردار فروسرخ میدان وسیع در سال ۲۰۰۹ وجود چنین جرمی را در جمع بندی‌های خود برای یک جسم هم اندازه نپتون فراتر از فاصله ۷۰۰ واحد نجومی رد نمی‌کند. بررسی مشابه دیگری که در سال ۲۰۱۴ با تمرکز بر احتمال و امکان وجود جرم‌هایی با مقدار بالا در قسمت بیرونی سامانه خورشیدی صورت گرفت. این بررسی امکان وجود جرمی در سطح و مقیاس سیاره مشتری را تا برد ۲۶ هزار واحد نجومی را رد کرده است.
در اوت ۲۰۱۴ "لورنزو آیریو" در مجله (MNARS) در نوشتن متن فرضیه وجود یک سیاره احتمالی با جرمی ۹ تا ۵۵ برابر جرم زمین که مسئول مدار غیرمعمول چند جرم فرانپتونی است نام «ثِی‌لیستو» یا «تِی‌لیستو» را به کار برده است.
در ماه اکتبر ۲۰۱۷ نیز ناسا یک مقاله ای مبنی بر وجود احتمالی سیاره نهم منتشر کرد. آنها در این مقاله اعلام کردند که احتمالا سیاره دیگری به منظومه شمسی اضافه شده است و آن را "سیاره ۹" نامیدند که در فاصله بسیار دوری از خورشید در حال گردش به دور آن است. وجود این سیاره توجیه پیکربندی مداری غیرمعمول یک گروه از اجرام فرانپتونی در فضای بیرونی کمربند کوئیپر خواهد بود.
مایکل براون معتقد است که این سیاره به احتمال زیاد یک غول یخی خارجی است که ترکیب آن به اورانوس و نپتون که مخلوطی از سنگ و یخ است، شباهت دارد.
- 10
- 3
