بر اساس شواهد یک سیاهچاله ی بزرگ با جرمی چند میلیارد برابر خورشید، باید در هسته ی خوشه ی کهکشانی Abell 2261 وجود داشته باشد، ولی رصدها چیزی نشان نمی دهد.
این طور تصور می شود که در مرکز بیشتر کهکشان ها و البته نه همه ی آنها ، سیاهچاله های بزرگ وجود دارند. برای نمونه کهکشان راه شیری ما یک سیاهچاله ی بزرگ با ابعاد ۴ میلیون برابر خورشید دارد و یا سیاهچاله ی مرکز کهکشان M87 که تنها سیاهچاله ای است که تا به حال به صورت مستقیم تصویربرداری شده، دارای جرمی ۲٫۴ میلیارد برابر خورشید است.
دانشمندان کهکشان های گوناگونی را برای وجود سیاهچاله ی مرکزی بررسی می کنند. از جمله ، پژوهش ها نشان می دهد کهکشان بزرگی که در هسته ی خوشه ی کهکشانی Abell 2261 قرار گرفته و حدود ۲٫۷ میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارد، باید دارای یک سیاهچاله ی مرکزی بزرگتر از نمونه های قبلی هم باشد. یک هیولای نورخوار که تخمین زده می شود بین ۳ تا ۱۰۰ میلیارد برابر خورشید جرم داشته باشد ولی تا به حال شناسایی نشده است.
برای نمونه، محققان در تلاش های خود قبل از این با استفاده از داده های گرداوری شده توسط« رصدخانه ی پرتو ایکس چاندرا»( Chandra X- ray Observatory) در سال های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۴ میلادی( ۱۳۷۸ و ۱۳۸۳ خورشیدی)، به دنبال اشعه ایکس منتشر شده از مرکز کهکشان بودند. هنگامی که ماده به درون سیاهچاله فرومی ریزد، شتاب بسیاری پیدا می کند، گرم می شود و مقادیر زیادی پرتو ایکس با انرژی بالا ساطع می کند. ولی این بررسی هیچ چیزی آشکار نکرد.
اکنون، یک مطالعه ی جدید که برای نشریه ی انجمن نجوم آمریکا قبول شده ، با استفاده از مشاهدات چاندرا از سال ۲۰۱۸ میلادی( ۱۳۹۷ خورشیدی)، بررسی عمیق تری را به دنبال پرتوهای ایکس در همان کهکشان انجام داده و در این تلاش جدید فقط به مرکز کهکشان اکتفاء نشده است. برای اینکه این احتمال درنظر گرفته شد که امکان دارد سیاهچاله بعد از فرآیند ادغام کهکشانی به طرف دیگری هدایت شده باشد.
زمانی که سیاهچاله ها و دیگر اجرام بزرگ به هم اصابت می کنند، اثر خود را در فضا- زمان به گونه امواج گرانشی نشان می دهد. به گفته ی دانشمندان اگر امواج درخشان شده از هر جهت دارای تقارن نباشند، میتوانند سیاهچاله را از مرکز کهکشان بزرگ حاصل، دور کنند.
فرآیند فروریختن مواد به درون سیاهچاله موجب فوارن امواج الکترومغناطیس ازجمله پرتو ایکس می‌شود. طرحی گرافیکی از سیاهچاله‌ی PIA16695 Credit: NASA/JPL-Caltech چنین سیاهچاله های دور رانده شده ای در حال حاضر کاملاً خیالی هستند و هیچ شخصی تا به حال به صورت قطعی نمونه ی آنها را مشاهده نکرده است. فی الواقع ، این چنین که در این مطالعه آمده است، چه بسا« معلوم نیست که سیاهچاله های بزرگ حتی به اندازه ی کافی به یکدیگر نزدیک شده باشند تا بتوانند امواج گرانشی تولید کنند و با هم ادغام شوند؛ تاکنون ستاره شناسان فقط ادغام سیاهچاله های بسیار کوچکتر را تأیید نموده اند ».
محققان تأکید کردند:« شناسایی سیاهچاله های بزرگ دور رانده شده، باعث می شود دانشمندان رصدخانه های ویژه ای را برای تشخیص امواج گرانشی ناشی از ادغام سیاهچاله ها استفاده کنند و توسعه دهند.»
به گفته ی آنها کهکشان مرکزی خوشه ی Abell 2261 مکان مناسبی برای شکار چنین جرمی است، زیرا چندین نشانه ی احتمالی این ادغام بزرگ را دارد. برای نمونه، مشاهدات تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ زمینی سوبارو نشان می دهد که هسته ی این خوشه که منطقه ای با بیشترین تراکم ستاره ای است، بسیار بزرگتر از چیزی است که برای یک کهکشان در این ابعاد انتظار می رود. همچنین به جز مرکز خوشه، متراکم ترین بخش ستاره ای حدود ۲۰۰۰ سال نوری با مرکز کهکشان فاصله دارد که به گفته ی ناسا« بسیار دور» است.
در پژوهش تازه، تیمی به سرپرستی« کیهان گل تکین»( Kayhan Gultekin) از دانشگاه میشیگان دریافتند که متراکم ترین غلظت گاز داغ، در مناطق مرکزی کهکشان وجود ندارد. قبل از این هم داده های چاندرا هیچ منبع قابل توجهی از پرتو ایکس را چه در هسته ی کهکشان و چه در انبوه ستارگان دورتر از آن نشان نداده بود. بدین ترتیب راز این سیاهچاله ی پرتاب شده و گمشده همچنان پابرجاست.
رازی که میتوان آنرا با کمک جانشین هابل، تلسکوپ فضایی بزرگ و قدرتمند« جیمز وب»( James Webb) که پرتاب آن برای اکتبر ۲۰۲۱( آبان ۱۴۰۰) برنامه ریزی شده است، حل کرد. در صورتیکه جیمز وب سیاهچاله ای را در قلب این کهکشان یا یکی از بزرگ ترین توده های ستاره ای آن مشاهده نکند، طبق گفته ی ناسا« بهترین توضیح این است که سیاهچاله بسیار از مرکز کهکشان دور شده است.»
- 14
- 2
