فرانس پرس: احیای دریاچه ارومیه آغاز شده است

فرانس پرس، خشک شدن تدریجی و کاهش مساحت این دریاچه را یکی از بدترین فاجعه های زیست محیطی در ده ها سال گذشته دانست و افزود: وجود یک کشتی پوشیده باربری و یک ردیف قایق های پدالی رنگارنگ در بستر کاملا خشک دریاچه ارومیه، نشانه کاهش فاجعه بار آب آن است که زمانی بزرگ ترین دریاچه خاورمیانه بود و در کوهستان های شمال غربی ایران قرار دارد.

این دریاچه که ۱۳ روخانه آب آن را تامین می کنند، بر اساس کنوانسیون سازمان ملل متحد درباره تالاب ها که در سال ۱۹۷۱ در شهر رامسر ایران امضا شد، از اهمیت بین المللی برخوردار است. 

آمار برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد حاکیست: کوچک شدن این دریاچه از سال ۱۹۵۵ به علت ترکیبی از تداوم خشکسالی طولانی، استفاده بیش از حد از آب رودخانه ها برای کشاورزی و ساخت چندین سد، آغاز شد و مساحت آن در اگوست ۲۰۱۱ میلادی ۲ هزار و ۳۶۶ کیلومتر مربع (۹۱۴ مایل مربع) بوده که در سال ۲۰۱۳ با کاهش شدید به ۷۰۰ کیلومتر مربع رسید. 

این فاجعه که زیستگاه میگوها، فلامینگوها، گوزن ها و بزهای کوهی را تهدید کرده و موجب برخاستن طوفان های نمک و آلوده شدن هوای شهرها و کشتزارهای حاشیه این دریاچه شده است، بالاخره منجر به آغاز تلاش های هماهنگ برای حفظ این دریاچه در سال ۲۰۱۳ با اجرای برنامه مشترک ایران و آژانس برنامه توسعه سازمان ملل متحد و بودجه دولت ژاپن شد.

این برنامه در آن سال ها در اولویت دولت حسن روحانی رئیس جمهوری تازه جای گرفت. وی در دیدارهای اخیر خود از این ناحیه گفت' یکی از وعده های من احیای دریاچه ارومیه بود که من هنوز به آن پایبند هستم. '

بر اساس آمار و ارزیابی های برنامه توسعه سازمان ملل متحد، بالاخره با پدیدار شدن برخی نتایج مثبت این طرح، مساحت این دریاچه در سال گذشته (۲۰۱۷) به ۲ هزار و ۳۰۰ کیلومترمربع افزایش یافت. 

به گفته ابوالفضل آبشت رئیس بخش تالاب های سازمان حفظ محیط زیست ایران، هر چند بازگشت مساحت دریاچه ارومیه به پنج هزار کیلومتر مربع اولیه، ده ها سال طول خواهد کشید، اما اکنون دستکم روند احیای آن آغاز شده است. 

فرانس پرس در ادامه این گزارش با عنوان کشاورزی پایدار به نقل از کارشناسان می افزاید: افزایش دمای هوا، کاهش میزان بارش و همچنین ساخت گذرگاهی در سال ۲۰۰۸ برای کاهش مسافت پیمایش زمینی میان شهرهای ارومیه و تبریز که موجب تقسیم شدن این دریاچه به ۲ نیم شد، عوامل مهمی در کاهش مساحت این دریاچه بوده اند.

عامل انسانی ساکن این ناحیه نیز به علت افزایش سریع جمعیت و گسترش کشت و کار در حوزه این دریاچه برای تامین زندگی حدود ۶ میلیون نفر، نیز بخش بزرگ و عمده ای از مشکل بوده است. 

به نوشته فرانس پرس؛ بنابراین تلاش ها برای احیای این دریاچه، بر تغییر مسیر رودخانه ها برای آبیاری کشتزارها و ترویج روش های کشاورزی پایدار متمرکز شد.

به گفته آبشت؛ ما تلاش می کنیم به کشاورزان با روش های کم هزینه و موثر به منظور کاهش استفاده از آب، کمک کنیم. 

افشین مدادی کشاورز ۴۷ ساله محلی گفت: اقداماتی مانند استفاده از کودهای طبیعی به جای شیمیایی یا مسطح کردن زمین برای جلوگیری از شسته شدن خاک، پیشرفت های مهمی ایجاد کرده است.

وی که باید بر تجهیزات تازه سرمایه گذاری کند، می گوید: کارها اکنون صرفه جویانه تر شده، به گونه ای که مصرف آب کشتزار وی به یک دهم کاهش یافته است. 

همچنین آلودگی نمک و گرد و غباری که در هنگام وقوع طوفان ها از کف خشک دریاچه برمی خیزد، به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. 

کشاورزان دیگر نیز ابتکارها و طرح های سبز متنوعی اجرا کرده اند. 

یک گروه ۲۰ نفری از بانوان، انجمنی برای بالابردن آگاهی جوامع ساکن در حاشیه این دریاچه در باره جلوگیری از هدر روی آب و تشویق تولید صنایع دستی برای تقویت اشتغال پایدار تشکیل داده اند و زنان دیگر را به کشت محصولاتی مانند زعفران و زیتون تشویق می کنند که به آب کمتری برای رشد نیاز دارند.