سرانه هر ایرانی از جنگل کمتر از دو دهم هکتار است

اظهارنظر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور درباره «عدم توجیه اقتصادی سرمایه‌گذاری برای اطفای حریق جنگل‌های کشور» به واکنش کارشناسان جنگل و منابع طبیعی منجر شد. «عیسی کلانتری» در یک گفت‌و‌گوی رسانه‌ای می‌گوید:«سرمایه‌گذاری در حوزه اطفای حریق جنگل‌ها توجیه اقتصادی ندارد.» «محمد درویش» معاون سابق پردیسان در واکنش به این اظهارنظر می‌گوید: «سرانه سهم هر ایرانی از جنگل‌ها به نسبت یک شهروند جهانی کمتر از یک‌چهارم است بنابراین در ایران باید حساسیت بیشتری برای حفظ جنگل به خرج داد.»

 «هادی کیادلیری» رئیس انجمن جنگلبانی ایران هم در گفت‌و‌گو با «ایران» اختصاص اعتبار برای حفاظت از جنگل‌ها در مقابل آتش‌سوزی‌های هرساله را یک سرمایه‌گذاری لازم برای نسل آینده می‌داند. او برخلاف گفته‌های کلانتری و براساس آمار‌های سازمان جنگل‌ها منشا  ۸۵ تا ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های شمال و زاگرس را انسانی می‌داند. مسأله‌ای که «فریبرز غیبی» رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال هم در گفت‌و‌گو با «ایران» آن را تأیید می‌کند.

کلانتری در پاسخ به این سؤال که چقدر از آتش‌سوزی‌ها ناشی از تعارضات مردم با دستگاه‌های دولتی و عمدی است، گفته است: «مطمئن باشید این اتفاقات بخشی از طبیعت است. در قدیم یکی از روش‌های اصلاح جنگل آتش‌سوزی بوده است. ما خیلی نباید بیش از حد به هر چیزی مشکوک باشیم.» هادی کیادلیری اما نظر او را کاملاً رد می‌کند. او می‌گوید: «افزایش وسعت و تغییر الگوی آتش‌سوزی‌ها نشان از عمدی بودن بسیاری از این آتش‌سوزی دارد».

او می‌گوید: «یکی از راه‌های ساده بررسی طبیعی بودن یا نبودن یک پدیده، توجه به‌ شدت و حدت آن است. اگر شدت و حدت آن نسبت به گذشته، افزایش پیدا کند یعنی طبیعی است و انسان در وقوع آن دخالت دارد.» به گفته کیادلیری حدت و شدت آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های شمال و زاگرس نشان می‌دهد که آتش‌سوزی‌ها عمدی است.

«خلیل آقایی» معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور هم ۹۵ درصد آتش‌سوزی‌ها در جنگل و مراتع کشور را عمدی و انسانی می‌داند.

هادی کیادلیری همچنین جنگل‌ها را ضامن پایداری اکوسیستم و امنیت حیاتی کشور می‌داند و با اشاره به نقش تخریب جنگل‌ها در سیلاب فروردین ماه، می‌گوید: «عدم توجه به حفاظت از جنگل‌ها به بحران‌های سیاسی، امنیتی و اجتماعی منجر می‌شود.» هشدارهایی که کیادلیری می‌گوید در سیل اخیر(هرچند کمرنگ) اما در لرستان و بویژه خوزستان دیده شد. او اعتقاد دارد که نگاه کلانتری به درد صنعت می‌خورد نه یک مجموعه زنده مثل جنگل. او با مخاطب قرار دادن مدیران پردیسان می‌پرسد آیا وظیفه سازمان حفاظت  محیط زیست تنها دادن مجوز به طرح‌های اقتصادی و عمرانی است؟ مگر وظیفه قانونی این سازمان حفاظت از محیط زیست نیست؟ او هزینه‌هایی را که برای اطفای حریق جنگل‌ها در دنیا می‌شود سرمایه‌گذاری مثل ساخت مدرسه و مسجد می‌داند ومی گوید: «آنها جنگل‌ها را برای آینده کشور حفظ می‌کنند اما در کشورهای توسعه‌نیافته چون ایران به‌صورت مستقیم از طبیعت برداشت می‌کنند.»

محمد درویش هم می‌گوید: «تنها در ۷ درصد ایران پوشش جنگلی وجود دارد. سرانه هر ایرانی از جنگل کمتر از دو دهم هکتار است، در صورتی که متوسط جهانی آن هشت‌دهم هکتار می‌شود. یعنی هر شهروند ایرانی به نسبت یک شهروند جهانی، یک‌چهارم از جنگل سهم می‌برد. بنابراین باید حساسیت بیشتری نسبت به رویشگاه‌های جنگلی داشته باشیم.» او رویشگاه‌های جنگلی را مهم‌ترین عامل ایجاد اکسیژن، حفظ ظرفیت گرمایی، تنوع زیستی، خاک و آب می‌داند و می‌گوید: «همین جنگل‌ها هستند که اجازه نمی‌دهند باران به سیل تبدیل شود».

او بحث را به سیل خسارت‌بار بهار امسال می‌برد و می‌گوید: «سیل امسال ۳۵ هزار میلیارد تومان به کشور خسارت زد که این عدد سه هزار میلیارد تومان از بودجه یک‌ساله بزرگترین وزارتخانه کشور یعنی آموزش و پرورش بیشتر است.» او اعتقاد دارد که اگر جنگل‌های شمال و زاگرس حفاظت می‌شد هرگز کشور با چنین خسارتی رو‌به‌رو نمی‌شد. هر درخت به گفته درویش ۳۳ کارکرد غیرقابل تبادل دارد. او می‌گوید: «در هندوستان هر درخت ۵۰ ساله تا ۲۰۰ هزار دلار ارزشگذاری شده اما در کشور ما تنها چوب و میوه آن قیمتگذاری می‌شود! این دو کمترین ارزش یک درخت است.»

درویش می‌پرسد: «وقتی رئیس سازمان حفاظت‌محیط زیست چنین حرفی می‌زند از دیگر دستگاه ‌ها چه انتظاری باید داشت؟» این کارشناس ارزشمندترین پاره اکوسیستم ایران(که روی کمربند خشک جهان قرا ر دارد) را جنگل‌ها می‌داند و می‌گوید: «اما متأسفانه اعتقاد داریم که سرمایه‌گذاری در این بخش ارزش ندارد! برای همین است که یک هلیکوپتر برای اطفای حریق نه در سازمان جنگل‌ها پیدا می‌شود نه در سازمان حفاظت‌محیط زیست!»

زهرا کشوری