نشاط اجتماعی، نیاز فراموش شده

نشاط اجتماعی یک احساس انبساط و شادمانی درونی است که پایدار و مقاوم است. وجود نشاط اجتماعی در جامعه آثار و پیامد‌های زیادی دارد. زمانی که مردم جامعه از نشاط اجتماعی برخوردار باشند وفاق، همبستگی، تعلق اجتماعی، تعاملات اجتماعی مطلوب، رضایت از زندگی و سلامت روانی و اجتماعی افرادافزایش می‌یابد و به موازات آن آسیب‌های اجتماعی نیز کاهش می‌یابد زیرا مشارکت اجتماعی و مسئولیت پذیری در میان مردم بیشتر می‌شود و مردم آن جامعه احساس زنده بودن می‌کنند.

از طرفی نیز می‌توان به رابطه نشاط اجتماعی و سلامت اجتماعی که یک رابطه دوسویه است اشاره کرد. در واقع افرادی که از سلامت جسمی‌و روانی برخوردارند احساس شادمانی بیشتری دارند از طرف دیگر افرادی که شادمان‌تر هستند کمتر از افراد افسرده بیمار شده و کمترنیزدراثرامراض می‌میرند. باید بپذیریم که یکی از نیازهای بشر امروزی ایجاد فرصت‌هایی برای شادی و نشاط است چرا که در دنیای امروز به دلیل شیوه زندگی فشارهای روانی مردم هم افزایش پیدا کرده است لذا بیش ازهر زمانی نیاز به شادی احساس می‌شود.

بر این اساس، لازم است مسئولان و متولیان امور با توجه به نتایج تحقیقات انجام شده با فراهم ساختن شرایط و بسترها برای بروز فعالیت‏های جمعی جوانان و استفاده از پتانسیل‏های موجود و حس مشارکت طلبی آنان، زمینه‏ها را برای گسترش هر چه بیشترمیزان نشاط و سرزندگی در جامعه و رشد و توسعه آن در سطح وسیع‌تر فراهم سازند.

یکی ازابعاد شادی و نشاط جامعه ارتباط بین سیاست و رخدادها و وقایع سیاسی با شادی و نشاط جامعه است. انتظارعموم جامعه از اتفاقات و رخدادهای سیاسی برای بهبود وضعیت در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی یک امر طبیعی است که اگر این رخداد و اتفاق مورد خواست اکثریت عموم جامعه باشد، آنگاه می‌توان انتظار نشاط و شادی طولانی مدت درجامعه را داشت.

نمونه چنین احساس شادکامی‌ها و نشاطی را می‌توان در رخدادهای ورزشی هم دید. مثلا انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و شادی‌های خیابانی و انتظاراتی که ایجاد شده بود و سپس راهیابی تیم ملی فوتبال به جام جهانی و بعد ازآن موفقیت‌های پیاپی تیم ملی والیبال در لیگ جهانی و... یک نوع احساس شادی و نشاط را درجامعه ایجاد کرد که البته به دلیل ضعف‌های ساختاری در حوزه اقتصادی، اجتماعی و... چندان دوامی نداشت.

نمره نشاط در ایران

گزارش نشاط سازمان ملل در سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد که نمره نشاط در ایران دررتبه ۱۰۵ قرار دارد. داده‌های این گزارش طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ از ۱۵۷کشور جهان با شاخص‌های اقتصاد، کارآفرینی و فرصت ها، درک از فساد، بخشندگی، سلامت، اطمینان و امنیت و آزادی‌های فردی جمع آوری شدند. گام نهادن در مسیر توسعه و یا ایجاد جامعه‌ای که در آن آرامش و سعادت محقق شود به زمینه یا مقدماتی نیاز دارد که با اتکا به آن این خواست تحقق یابد. از جمله این مقدمات نشاط اجتماعی است.

اموری مانند کیفیت زندگی، رضایت مندی، امنیت اجتماعی،سلامت، رفتارهای جمعی وفراغت ازجمله شاخص‌های شادی ونشاط اجتماعی است. دراین خصوص عباس قائد رحمت، معاون توسعه سرمایه اجتماعی و ساماندهی سواحل و دریا در سازمان امور اجتماعی کشور، درصدو چهاردهمین جلسه شورای اجتماعی کشور که درمحل وزارت کشور با موضوع نشاط اجتماعی برگزار شد، گفت: با توجه به نیازی که در کشور احساس می‌شد و سیر افزایشی آسیب‌های اجتماعی در برخی از سنوات گذشته و همچنین لزوم اینکه اقداماتی ضرورت داشت دربعد نشاط اجتماعی در جامعه و شادکامی برای مردم پیش بینی شود، یکی از دستورات اصلی شورای اجتماعی کشور به این موضوع اختصاص پیدا کرد.

معاون سازمان امور اجتماعی کشور تصریح کرد: آمارها وگزارش‌ها متاسفانه نشان می‌دهد که سطح نشاط اجتماعی در کشور پایین است. باید با همه شیوه‌ها و روش‌ها، دستگاه‌ها، سمن‌ها، ان‌.جی‌.او‌ها و جریان‌های داوطلبی مشارکت کنند و به میدان بیایند تا بتوانند سطح نشاط اجتماعی را درآستانه نوروز و تمام طول سال بالا برد. با توجه به اهمیت موضوع پژوهشگر ایرنا با علی اکبرارجمند نیا، رئیس موسسه روان شناسی دانشگاه تهران به گفت وگو نشست.

نشاط اجتماعی و شاخص‌های آن

ارجمندنیا درخصوص ماهیت وچیستی نشاط اجتماعی و شاخص‌های آن گفت: منظورازنشاط اجتماعی داشتن روحیه شاد و سرزنده و مشارکت جدی در فعالیت‌های فردی واجتماعی است به گونه‌ای که منجر به افزایش کیفیت زندگی خود واطرافیان شود. وی همچنین افزود: نشاط اجتماعی دارای شاخص‌های فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و ذهنی و روانشناختی است. ارجمندنیا افزود: یک فرد با نشاط از کیفیت زندگی خوبی برخورداراست. ازامکانات حداقلی برای زندگی بهره مند است. ثبات و امنیت شغلی دارد و از بودن با اطرافیان لذت می‌برد و دیگران نیز بودن با او را بر تنهایی ترجیح می‌دهند.

نشانه‌های نشاط در جامعه

ارجمندنیا در خصوص نشانه‌های شادی و نشاط در جامعه گفت: در یک جامعه با نشاط درگیری‌ها و خشونت‌های لفظی و فیزیکی کمتررخ می‌دهد و مشارکت اجتماعی در آن درحد بهینه است. ازآنجایی که نشاط اجتماعی عنصری بازدارنده، پیشگیرانه از آسیب‌های فردی و اجتماعی است و به عنوان عنصری محرک در موفقیت‌های اجتماعی است ضرورت دارد تا مدیران جوامع برای آن برنامه ریزی داشته باشند. وی همچنین افزود: این متغیرتاثیر گذاراجتماعی به شدت بر سلامت فردی و اجتماعی افراد و خانواده‌ها موثر است و به نوعی امنیت روانی اعضای جامعه را تامین می‌کند

وضعیت ایران در خصوص شادی و نشاط اجتماعی

ارجمندنیا درتحلیل وضعیت ایران در خصوص شادی و نشاط اجتماعی گفت: وضعیت جامعه ما از منظر نشاط اجتماعی مطلوب نیست و خانواده‌ها و مردم عموما برنامه مشخصی برای افزایش نشاط و شادی اجتماعی ندارند. اگرچه اعتقاد اینجانب این است که نشاط اجتماعی چالش مدیران جامعه است نه افراد و مردم. به عبارت بهتر نشاط اجتماعی نتیجه عملکرد مطلوب مدیریتی است درمقابل نشاط فردی چالش تک تک اعضای جامعه است. ارجمندنیا افزود: عناصری همچون گسست روابط بین فردی، سست شدن روابط فامیلی، غلبه بیمارگون تکنولوژی و فضای مجازی بر زندگی روزمره افراد، چالش‌های اقتصادی، ناامنی‌های شغلی، ضعیف شدن رفتارهای اخلاقی، از جمله عواملی است که به شدت نشاط اجتماعی جامعه فعلی ایرانی را تهدید می‌کند

راهکاری برای افزایش نشاط در جامعه

ارجمندنیا دراین خصوص گفت: همان گونه که عرض کردم نشاط اجتماعی بیشترمتاثرازتصمیمات دولتهاست تا افراد یک جامعه. پس ضروری است که این موضوع درتمام تصمیمات ریزودرشت دولت‌ها نفوذ داشته باشد. جامعه ما عطش ایجاد نشاط را دارد و به همین دلیل است که حتی درحوادث ناگوارهم طنزها و جوک‌ها ساخته می‌شود لذا به نظر می‌رسد که متولیان فرهنگی باید برای ایجاد و تقویت نشاط اجتماعی در جامعه فکری اساسی داشته باشند. این نکته را فراموش نکنیم که رواج شادی، رونق اقتصادی، عدالت اجتماعی، افزایش مشارکت مدنی و سیاسی وهمچنین بهبود سبک زندگی را در پی می‌آورد.

فاطمه غفاری