افزایش مستمری مددجویان در سال ۹۸

توسعه ملی و تحقق عدالت اجتماعی در هر جامعه‌ای در گرو حمایت و توانمند‌سازی اقشار آسیب پذیر و دهک‌‌های پایین آن جامعه قرار دارد. موضوعی که در جامعه ما نیز بر مدار توجه مسئولان قرار گرفته به‌گونه‌ای که چندین سازمان و نهاد دولتی موظف به فراگیرسازی خدمات حمایتی و توانمند‌سازی حدود ۱۱ میلیون نفر از اقشار محروم و آسیب پذیر می‌‌باشند. از سوی دیگر دولت تلاش کرده با تصویب و ابلاغ دستورالعمل‌‌های اجرایی و تزریق بودجه لازم، ضمن حمایت از عملکرد این نهادها، در مسیر دستیابی به عدالت اجتماعی و فراگیرسازی خدمات بهتر برای بهبود معیشت اقشار مختلف جامعه گام‌‌های مفیدی بردارد. سازمان بهزیستی با پوشش حمایتی برای حدود۶ میلیون مددجو از مهم‌ترین نهادهای حمایتی کشور است که به‌گفته وحید قبادی دانا توانسته طی یک سال اخیر با وجود مشکلات و چالش‌های فراوان تعداد افراد تحت حمایتش را افزایش دهد. هرچند در این مسیر هنوز مشکلاتی وجود دارد و نیازمند توجه بیشتر است اما با توجه به شرایط سخت کشور در دوران تحریم گسترش چتر حمایتی دولت می‌تواند بخشی از مشکلات خانواده‌های آسیب پذیر را مرتفع کند.

رئیس سازمان بهزیستی کشور می‌‌گوید: در همین راستا حمایت، توانمندسازی و استفاده مطلوب از ظرفیت‌‌های ارزنده افراد دارای معلولیت در برنامه‌‌های دولت از اولویت خاصی برخوردار است. از این‌رو دولت با اصلاح و تصویب قانون حمایت از حقوق معلولان و تدوین و ابلاغ دستورالعمل‌‌های اجرایی آن به دستگاه‌های مختلف، ابلاغ مصوبه هیأت دولت در امور معلولان به نهادهای زیرمجموعه، عزم ملی برای احیای حقوق معلولان را تقویت کرده است.

قبادی دانا ادامه می‌‌دهد: سازمان بهزیستی کشور بر اساس سیاست‌‌ها و اهداف ترسیمی در مسیر حمایت و توانمندسازی اقشار آسیب پذیر از همه ظرفیت‌‌های خود برای کاهش آسیب‌‌های جسمی و روانی ناشی از انواع معلولیت‌‌ها و توانمندسازی این افراد در زمینه‌‌های مختلف فردی و اجتماعی استفاده می‌‌کند. وی با تأکید بر اهمیت برنامه‌‌های حمایتی با هدف کاهش هزینه‌‌های معیشتی، درمانی و توانبخشی افراد معلول و خانواده‌‌های آنان و ارتقای کیفیت زندگی این گروه از جامعه می‌‌گوید: تا نیمه سال ۹۷ حدود ۵۰۰هزار خانوار جمعیت تحت پوشش سازمان بهزیستی مستمری ماهانه دریافت می‌کردند، اما با مساعدت دولت محترم ۵۵۰ هزار خانوار پشت نوبت به این تعداد اضافه شد. برخی از این افراد در حدود ۱۵ سال در نوبت دریافت مستمری بودند اما خوشبختانه این مشکل رفع شد و تا پایان سال ۹۷ حدود یک میلیون و ۵۰هزار خانوار تحت پوشش مستمری ماهانه قرار گرفتند.

وی ادامه می‌دهد:کل مبلغی که این خانوار‌ها در سال ۹۷ دریافت کردند ۱۷۰۰میلیارد تومان بود که با همراهی دولت این مبلغ در سال ۹۸ به ۲۷۶۰میلیارد تومان افزایش یافت. البته با بررسی‌هایی که انجام شد حدود۱۷۸هزار خانوار تحت سرپرستی فرد معلول که مستمری یک معلول را دریافت می‌کردند با حمایت دولت و همراهی معاونت سازمان برنامه و بودجه کشور، مشمول بازنگری شدند و مقرر شد از این پس مستمری مناسبی دریافت کنند. در راستای حمایت از اقشار آسیب پذیر برای ۲۴ هزار و ۳۷۶ نفر به‌صورت الکترونیک حق پرستاری پرداخت می‌شود. همچنین برای ۴۷ هزار نفر هم ماهانه با سرانه ۷۷۰ هزارتومان هزینه نگه‌داری در مراکز شبانه پرداخت می‌شود. نکته مهم دیگر این است که برای ایجاد عدالت حداکثری در پرداخت‌ها و نقش حمایتی سازمان بهزیستی برای افراد دارای معلولیت شدید و خیلی شدید که سرپرست خانوار هستند بر طبق آزمون وسع در دهک یک، دو و سه توانمندی قرار دارند علاوه بر مستمری عادی و حق پرستاری، هر سه ماه یکبار بار مبلغی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان پرداخت خواهیم کرد.

تأمین ۷۰ هزار واحد مسکونی در ۶سال

تأمین مسکن یکی از چالش برانگیزترین و پرهزینه‌ترین مسائل زندگی هر فردی است که بخش زیادی از هزینه زندگی افراد را شامل می‌شود. این موضوع در میان خانواده‌های آسیب پذیر اهمیتی مضاعف می‌یابد چرا که نه تنها هزینه‌های درمان امکان پس‌انداز را از آنها می‌گیرد بلکه جابه‌جایی هرساله می‌تواند آنها را با مشکلات بسیاری مواجه کند. همین امر باعث شده توجه به این حوزه و تأمین مسکن یکی از اولویت‌های اصلی دولت و نهادهای حمایتی باشد.

رئیس سازمان بهزیستی در این باره می‌گوید: تلاش می‌کنیم همه افراد تحت پوشش سازمان، خانه دار شوند. تا سال ۸۶ حدود ۶۰۰ واحد مسکونی در اختیار افراد تحت پوشش قرار گرفته بود. از آن سال تا امروز این تعداد به ۱۰۸ هزار واحد مسکونی رسیده است. از میان این واحدها در حدود ۷۰ هزار واحدمسکونی در ۶ ساله اخیر و در دولت آقای دکتر روحانی واگذار شده است. البته از سال ۹۴ برای تسهیل مسکن برای خانوارهای دارای دو عضو معلول و بیشتر هم طرح خوبی آغاز شد که بواسطه آن از ۱۴ هزار خانوار واجد شرایط حدود ۶ هزار خانوار خانه دار شدند. مسکن ۶۴۰۰ خانوار هم در حال ساخت است و تقریباً ۱۲۰۰خانوار هم در نوبت قرار دارند.

البته پس از سرشماری انجام شده مشخص شده که درطی این سال‌ها ۲ هزارخانوار دیگر نیز به تعداد خانوار‌های در انتظار مسکن اضافه شده است. اما از آنجایی که امکان خانه دار شدن سریع همه مددجویان وجود ندارد سعی کردیم با کمک هزینه ودیعه مسکن بخشی از مشکلات افراد در انتظار مسکن را رفع کنیم. با تلاش‌های انجام شده توانستیم برای اولین بار، در سال ۹۸ بودجه مستقل کمک هزینه ودیعه مسکن برای افراد تحت پوشش سازمان در نظر بگیریم. موضوعی که تاکنون به‌صورت فراگیر در بهزیستی عملیاتی نشده بود. بودجه در نظر گرفته شده برای این خدمت، ۱۲میلیارد تومان در سال است که تا سقف ۵ میلیون تومان به ۲۵۰۰ نفر پرداخت خواهد شد.

۹۸درصد رشد در تهیه لوازم توانبخشی

قبادی دانا می‌افزاید: در زمینه تهیه لوازم توانبخشی در سال‌جاری نسبت به سال ۹۷، حدود ۹۸ درصد رشد داشتیم. در مورد افزایش اعتبار خرید وسایل بهداشتی برای افراد دارای معلولیت نیز ۱۲۶ درصد رشد داشته‌ایم. همچنین با تلاش‌های انجام شده مقرر شد در سال‌جاری در حوزه ارتوپدی و اورولوژی برای ۱۰۰۰مددجوی نیازمند به‌صورت رایگان عمل جراحی انجام شود. وی با اشاره به سایر خدمات حمایتی به مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی می‌گوید: بیش از ۴۷ هزار نفر در مراکز توانبخشی نگهداری می‌شوند.

البته این اطلاعات را توانستیم با بررسی‌های همه جانبه در بهمن ماه سال ۹۷ تهیه کنیم و تا قبل ازاین تاریخ آمار دقیقی از این افراد در دسترس نبود. فقدان اطلاعات دقیق باعث شده بود دولت برای ۳۹۰۰۰ نفر یارانه در نظر بگیرد. با مذاکرات انجام شده با دولت و سازمان برنامه و بودجه کشور ان‌شاءالله به ۳۵۰۰نفر از این ۸۰۰۰خانواری که در آمار نبودند یارانه پرداخت خواهد شد. وی می‌گوید: در این راستا تاکنون بالغ بر ۴۸۳۰۰۰ نفر از معلولان در مناطق روستایی سراسر کشور شناسایی شده و همراه با خانواده‌هایشان تحت پوشش برنامه‌های آموزشی و توانبخشی و حرفه آموزی و اشتغال قرار گرفته‌اند. همچنین در حال حاضر ۷۳ مرکز توانبخشی روزانه ویژه بیماران روانی مزمن با ۲۹۱۳ خدمت گیرنده، ۹۱ مرکز مختص کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم با ۳۴۰۸ خدمت گیرنده و ۲۹۰مرکز ویژه کم توانان ذهنی با ارائه خدمت به ۱۰۶۰۰ نفر در سراسر کشور مشغول به کار هستند.

اهمیت اشتغال معلولان

در کنار همه حمایت‌های انجام شده، ایجاد اشتغال می‌تواند راهی بسیار مؤثر‌تر در زمینه توانمند‌سازی و حفظ کرامت این گروه از جامعه باشد. فرد دارای معلولیت که امکان اشتغال می‌یابد می‌تواند ضمن حفظ کرامت انسانی به زندگی طبیعی باز گردد و نیاز وی به برخی خدمات حمایتی کاهش یابد. بنابراین می‌توان گفت آموزش، کسب مهارت و اشتغال یکی از ضروری‌ترین نیازهای جمعیت هدف سازمان بهزیستی است که باید برای دستیابی به آن برنامه‌ریزی‌های دقیق و مؤثر انجام شود.

رئیس سازمان بهزیستی همچنین می‌گوید: پرداخت کمک هزینه تحصیل در دانشگاه‌های غیر دولتی برای جامعه هدف و افراد تحت تکفل آنها اقدامی دیگر در راستای توانمند‌سازی این گروه از جامعه است که برای نخستین بار در سال ۹۸ انجام خواهد شد. در حال حاضر حدود ۳۲ هزار نفر کمک هزینه تحصیلی دریافت می‌کنند که حدود ۱۶ هزار نفر افراد دارای معلولیت و حدود ۱۶ هزار نفر در حوزه اجتماعی تحت پوشش سازمان هستند. در مورد توسعه اشتغال هم بسته خوبی در نظر گرفته شده است. برای مثال با پیگیری‌های انجام شده از سوی سازمان بهزیستی سهمیه سه درصد افراد دارای معلولیت در آزمون استخدامی فراگیر کشور که در اسفند ماه سال ۹۷ برگزار شد به طور کامل رعایت شد.۱۲۰۰ نفر از این افراد در این آزمون شرکت کردند که ۱۱۵ نفر پذیرفته شده‌اند و در حال حاضر پیگیر مراحل به‌کار‌گیری آنها هستیم.

پیشگیری و مداخله بموقع در آسیب‌ها

آسیب‌های اجتماعی یکی از بزرگ‌ترین معضلات جوامع امروزی است که متأسفانه در مناطق محروم بیشتر به چشم می‌خورد و افراد ساکن در این مناطق بیش از سایر گروه‌های جامعه در معرض آسیب قرار دارند. ارائه خدمات روانشناختی و مداخلات بموقع و تخصصی می‌تواند امکان بروز و شیوع بسیاری از معضلات اجتماعی را کاهش داده و از عواقب ناگوار آن پیشگیری کند.

به‌گفته قبادی دانا، پیشگیری و کنترل آسیب‌های اجتماعی یکی از مهم‌ترین رویکردهای سازمان بهزیستی است. لذا در این راستا تلاش می‌کند با آموزش مهارت‌های زندگی به فرد و توسعه سواد سلامت اجتماعی او شرایطی را فراهم کند که خود فرد در مواجهه با چالش‌ها بتواند راه درست را انتخاب کنند.

البته برای افرادی که در محله‌های آسیب خیز زندگی می‌کنند یا در دهک پایین درآمدی قرار دارند و به‌طور کلی احتمال آسیب دیدگی بیشتری دارند خدمات مشاوره و مددکاری هم صورت می‌گیرد. در واقع استفاده از خط ۱۴۸۰ که خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌دهند یا خط۱۲۳ در موارد آسیب‌های شدید به افزایش دسترسی افراد به خدمات اجتماعی ومشاوره‌ای منجر شده است. وی تأکید می‌کند: اما در مورد کودکان کار به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل اجتماعی هم اقدامات بسیاری صورت گرفته است. با تصویب آیین نامه ساماندهی کودکان کار در سال ۸۴ علاوه بر بهزیستی برای سایر دستگاه‌ها هم وظایفی مشخص شد. سازمان بهزیستی به‌عنوان یک سازمان دوستدار کودک معتقد است که کودکان نباید در خیابان‌ها باشند و حضور کودک در خیابان نوعی ازکودک آزاری قلمداد می‌شود.

از این‌رو با همکاری سازمان‌های مردم نهاد و سایر ارگان‌ها و دستگاه‌ها، این کودکان شناسایی و جذب شدند و بر اساس گزارش مددکاری اقدامات مداخله‌ای مناسب در دست انجام است. برای مثال اگر خانواده کودک کار مشکل معیشتی داشت کمیته امداد امام برای رفع مشکل اقدام می‌کند و اگر کودک بدسرپرست بهزیستی مداخله می‌کند و مسیر توانمند‌سازی آنها را با همکاری سازمان‌های مردم نهاد به نحوی ادامه می‌دهد که دیگر شاهد حضور کودکان در خیابان نباشیم.

حتی در مواردی که مشخص شود حقوق و مصالح عالی کودک در خانواده رعایت نمی‌شود درخواست سلب حضانت از خانواده توسط بهزیستی صورت خواهد گرفت. وی در ادامه به موضوع زباله گردی کودکان اشاره می‌کند و می‌گوید: به‌کار گرفتن کودکان در کارهای سخت و زیان آور خلاف قانون است. یکی از بدترین اشکال کار کودکان موضوع زباله گردی است. از این‌رو بهزیستی برای حفظ کرامت این کودکان برنامه‌های بسیاری از جمله مذاکره با شهرداری را دردستور کار خود دارد.

قبادی دانا کودکان بی‌سرپرست دارای اعتیاد را یکی دیگر از موضوعات مهم حوزه کوکان می‌داند و می‌گوید: سازمان بهزیستی در این زمینه هم وارد شده و با همکاری وزارت بهداشت و ستاد مبارزه با مواد مخدر اقدامات مناسبی را انجام داده است. از دوسال پیش با همکاری سازمان مبارزه با مواد مخدر توانستیم مراکزی را در چند استان تشکیل دهیم تا کودکان بدسرپرست که تحت تأثیر مواد مخدر هستند وارد مراکز بهزیستی شوند. طی چند ماه حضور این کودکان در مراکز، مراحل درمان و مددکاری انجام می‌شود. سپس تلاش می‌شود این کودکان به خانواده‌های دارای صلاحیت یا خانواده‌های نسبی و سببی خود بازگردانده شوند اما اگر شرایط مهیا نبود این کودکان بعد از گذراندن دوره آماده‌سازی وارد مراکز شبانه روزی می‌شوند تا از امکانات تحصیل و... برخوردار شوند و بتوانند مسیر زندگی را بدرستی طی کنند.

بـــــرش

کاهش شیب طلاق با مداخله بموقع

کنترل و کاهش طلاق موضوع مهم دیگری است که مداخلات پیشگیرانه بموقع را می‌طلبد. در واقع برای کاهش آمار طلاق و داشتن خانواده پایدار و سالم باید مشکلات و تعارضات خانوادگی کمتر شود. سازمان بهزیستی تلاش کرده با توسعه آموزش‌های مهارت‌های زندگی در قالب آموزش‌های پیش، هنگام و بعد از ازدواج، بویژه آموزش‌های ۵ سال اول ازدواج در این مسیر گام بردارد چرا که مطالعات نشان می‌دهد ۴۷ درصد طلاق‌ها در ۵سال اول زندگی اتفاق می‌افتد. از سوی دیگر برای مقابله با افزایش شیب طلاق که طی سال‌های اخیر اتفاق افتاده سامانه تصمیم راه‌اندازی شد. این سامانه اولین بار در استان خراسان رضوی انجام شد و در حال حاضر در ۲۱استان در حال بهره‌برداری است. خدمات مددکاری و روانشناسی انجام شده در این سامانه توانسته در کل کشور به کاهش ۱۰ تا ۲۰ درصدی شیب طلاق در کشور کمک کند.

پرستو رفیعی