زلزله احتمالی تهران؛ بحرانی که باید از پیش برایش برنامه ریزی کرد

به گزارش فارس، محسن پیرهادی عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران یادداشتی در اختیار این خبرگزاری قرار داده است:

۱.    ساعت ۱۰:۳۹ صبح چهارشنبه زلزله ای به بزرگی ۶ ریشتر شهرستان فریمان در استان خراسان رضوی را لرزاند. این زلزله در مشهد و حتی در هرات افغانستان هم احساس شد. میزان تلفات این حادثه،۲ فوتی و ۶ نفر مجروح اعلام شده، اما احتمال دارد که افزایش داشته باشد. با توجه به منطقه و زمان وقوع زمین لرزه، خوشبختانه میزان تلفات پایین بوده است.

۲. بزرگترین زلزله ۱۵ ساله اخیر کشورمان در دی ماه ۸۲ اتفاق افتاد. زلزله ای به بزرگی ۶/۶ ریشتر که در مقایسه با بسیاری از زمین لرزه های بزرگ دنیا چندان هم قوی محسوب نمی شود، در کمتر از چند ثانیه شهر بم در استان کرمان را به تلی از خاک تبدیل کرد و ۴۰ هزار کشته و ۳۰ هزار زخمی روی دست شهری گذاشت که تنها ۱۰۰ هزار نفر جمعیت داشت. زمان زلزله ساعت ۵:۲۶ صبح بود و اکثر مردم در خواب بودند، موضوعی که باعث شد تلفات حادثه چند برابر شود و زمین لرزه بم را به عنوان یک فاجعه در تاریخ ایران ثبت کند.

۳.  شهر تهران به عنوان پایتخت کشور و با نزدیک به ۹ میلیون نفر جمعیت، از زلزله خیز ترین مناطق ایران است. شهر تهران متاسفانه و به دلیل یک اشتباه تاریخی بر روی گسل های بزرگ و مخرب بنا شده که بارها بنا به اسناد تاریخی فعال شده اند. گسل شمال تهران که از لواسانات شروع شده و تا کرج امتداد می یابد، گسل ری در جنوب تهران، گسل فشم که نزدیک به ۳۰۰ کلیومتر طول دارد و از فیروزکوه تا کندوان کشیده شده است و گسل لشکرک یا پارچین از این دسته اند. غیر از این ها تهران چندین گسل فرعی و کوچک هم دارد. طبق محاسبات علمی، هر یک از گسل های اصلی تهران می توانند زمین لرزه ای به قدرت ۷ ریشتر یا بزرگ تر ایجاد کنند. این را هم باید اضافه کرد که از حدود ۲۰۰۰ سال پیش تا به حال تقریبا هر ۱۵۰ سال یک زلزله ی حدودا ۷ ریشتری در تهران رخ داده و آخرین آنها در سال ۱۸۳۰ میلادی یعنی ۱۸۷ سال قبل به وقوع پیوسته است.

۴. در مورد شرایط تهران پس از زمین لرزه بزرگ، پژوهش های زیادی انجام شده و گفته ها و احتمالات فراوان است. بر اساس بررسی های مختلف، کارشناسان معتقدند که بین ۴۰۰ تا ۶۵۰ هزار ساختمان مسکونی در تهران ویران خواهند شد و بسته به ساعت وقوع زلزله، تعداد کشته ها از نیم میلیون تا یک و نیم میلیون و تعداد مجروحین حدود ۲ برابر آن است. بغرنج تر آن که فجایعی از جمله آتش سوزی و شیوع بیماری های مختلف با پایان یافتن زمین لرزه تازه شروع می شوند و ۸۰ درصد تلفات در زمانی اتفاق می افتد که ۲ ساعت از وقوع زلزله گذشته باشد. حتی عجیب است بدانید که یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در روزهای پس از وقوع زلزله، موش های زنده خواری هستند که به جان زیر آوار ماندگان خواهند افتاد.

۵.    اما چه باید کرد؟ درست است که زلزله، حادثه ای طبیعی است و وقوع آن به صورت قطعی قابل پیش بینی نیست اما تبعات آن مطمئنا قابل کنترل است. پیش از این بیان شد که در زلزله ۶/۶ ریشتری بم ۴۰ هزار نفر کشته شدند. جالب است بدانید که در همان سال ها در ژاپن دقیقا زلزله ای با همان شدت رخ داد و تنها یک کشته بر جای گذاشت. این یعنی در برخی کشورها، زلزله دیگر آن چنان بحران ترسناکی نیست و به کنترل درآمده است. آن چه باید بر آن تاکید کرد آن است که انجام پیش بینی و تمهیدات لازم برای زلزله ی احتمالی تهران در حیطه ی یک یا چند دستگاه و ارگان نیست و طرح جامع و مشترک و عزمی ملی می طلبد.

در بین راهکارهای موجود، بیشترین توجه و سریع ترین اقدامات را باید به ۳ حوزه اختصاص داد: ایمنی در ساختمان و رعایت استانداردهای ساخت و ساز به صورت جدی و بدون اغماض، ارائه آموزش های همگانی از طریق رسانه ی ملی و در مدارس و دانشگاه ها در مورد اقدامات پیش از وقوع زلزله، حین زلزله و پس از آن و همچنین تمرین و بازبینی فرآیند های مدیریت بحران و نحوه عمل دستگاه ها پس از وقوع زلزله.

۶. مطالعاتی که توسط جایکا (مجمع زلزله شناسی ژاپن) در مورد تهران انجام شده نشان می دهد گسل های شمالی و جنوبی تهران امکان ایجاد زمین لرزه هایی به بزرگی ۷.۲ و ۷ ریشتر را دارند و این حادثه چندان هم دور نخواهد بود. باید همان طور که برای کسب آمادگی در برابر حمله دشمن خارجی مانور برگزار می کنیم، زلزله را هم جدی بگیریم و برای آن مانور برگزار کنیم. زلزله تهران را باید از همین حالا جدی گرفت، شاید روزها و ماه های بعد دیر باشد.