گسترش حملات اسیدی در شمال غرب

متاسفانه این‌روزها تعداد شهروندانی که قربانی اسیدپاشی می‌شوند رو به افزایش است. روزی نیست که خبری از پاشیده‌شدن این مایع سوزان بر سر و صورت افراد کام‌ها را تلخ نکند. هفت حادثه اسیدپاشی از ابتدای‌ سال‌جاری رسانه‌ای شده است که طی آن یک‌نفر کشته و ٦ نفر دچار جراحت و سوختگی شده‌اند، یعنی طی ٤٠روز دو زن و چهار مرد و یک کودک قربانی حمله‌های اسیدی شده‌اند. تنها در تبریز از ابتدای سال ٩٧ تاکنون ٥نفر در اثر اسیدپاشی مصدوم شده‌اند که وضع برخی از آنها مساعد نیست.

یک مرد هم در سیستان از سوی مردی با همکاری همسر قربانی اسیدپاشی مورد حمله قرار گرفت. این مرد جوان به دلیل شدت جراحات وارده در بیمارستان جان سپرد. در کرمانشاه هم یک دانش‌آموز ١١ساله در راه ‌رفتن به مدرسه از سوی دو نوجوان قربانی اسیدپاشی شد. حوادثی مشابه اما با انگیزه‌های مختلف و بررسی سن‌و‌سال قربانیان و متهمان این پرونده نشان از فراگیرشدن استفاده از این مایع سوزان و سیاه در نزاع‌ها و اختلافات دارد. شرایط به گونه‌ای شده که انگار اسیدپاشی به عنوان یکی از جنایت‌بارترین رفتارها  درحال تبدیل شدن به یکی از ادوات درگیری و انتقام است.

اسیدپاشی به خاطر جواب رد

حمله‌های اسیدی ‌سال جدید از ماجرای معصومه شروع شد. دختر ٢٦ساله تبریزی که قربانی کینه سخت و سوزان خواستگار سنگدلش شد. این دختر تنها به دلیل جواب رد به درخواست ازدواج با مردی که هیچ علاقه‌ای به او نداشت، مورد حمله قرار گرفت. خواستگار معصومه وقتی دید که این دختر هیچ علاقه‌ای برای ازدواج و تشکیل زندگی با او ندارد، با اسید به او حمله کرد. این حادثه تنها چند ساعت مانده به ‌سال تحویل رخ داد.

محمد متهم جوان این پرونده بعد از آن‌که شنید معصومه نمی‌خواهد با او ازدواج کند، اول با قمه دو انگشت او را برید و بعد نشست روی سینه‌اش و از فاصله نزدیک روی او اسید ریخت. صورت و سینه معصومه کاملا سوخته و بخش‌هایی از گردن، گوش و پشت او هم دچار سوختگی و جراحت شده است. چشم این دختر هم در این حادثه آسیب جدی دیده است. خبر این حادثه البته پس از پایان تعطیلات رسانه‌ای شد که البته بازتاب‌های زیادی هم به همراه داشت.

تکرار اسیدپاشی در تبریز

اما اسیدپاشی‌های تبریز به همین جا ختم نشد. در تازه‌ترین حادثه سه مرد به علت سوختگی ناشی از اسیدپاشی راهی بیمارستان شدند. این حادثه روز یکشنبه این هفته در خیابان وحدت تبریز رخ داد. مردی ٤٨ساله با اسید به دو مرد دیگر حمله کرد و خودش هم در این حمله از ناحیه چشم مجروح شد. عامل این حادثه درحال حاضر بازداشت شده و براساس شنیده‌ها یکی از قربانیان این حادثه در خطر از دست دادن بینایی قرار دارد. به گفته مسئولان مرکز فوریت‌های پزشکی تبریز در این حادثه مردی ٣٠ساله با سوختگی ١٥‌درصدی و مجروحیت چشم و یک مرد ٦٥ساله با سوختگی ٦‌درصد در بیمارستان سینای تبریز تحت مداوا قرار گرفته‌اند. پلیس تبریز هنوز درباره علت و انگیزه این اسیدپاشی توضیحی ارایه نکرده است.

درگیری کودکانه

واکنش‌ها به ماجرای تلخ معصومه با آن چهره سوخته و دگرگون‌شده‌اش ادامه داشت که خبر یک اسیدپاشی دیگر منتشر شد. این بار حادثه تلخ در اسلام‌آباد، غرب کرمانشاه رخ داده بود و دانش‌آموزی ١١ساله هدف حمله اسیدی قرار گرفت. حوالی ساعت ٨صبح ٢٦فروردین‌ماه بود که رضا درحالی‌که به طرف مدرسه می‌رفت از سوی دو نوجوان ١٦، ٢٠ ساله مورد حمله قرار گرفت. این دو نوجوان تنها به دلیل یک اختلاف و درگیری کودکانه به صورت رضا اسید ریختند. این کودک که از ناحیه صورت و سینه بشدت دچار جراحت و سوختگی شد. تاکنون چندعمل جراحی بر روی او انجام شده و درحال حاضر هم در یکی از مراکز درمانی کرمانشاه بستری است.

حمله مرگبار

حدود ١٠روز بعد یک حادثه تلخ دیگر این بار در زاهدان خبرساز شد که مرد جوانی در خواب هدف حمله قرار گرفت.در این حادثه مرد آشنایی پس از ورود مخفیانه به خانه این زوج جوان، درحالی‌که این زوج خواب بودند، روی آنها اسید ریخت و متواری شد. مرد جوان به دلیل شدت سوختگی در بیمارستان تسلیم مرگ شد.

اما در بررسی‌های پلیسی مشخص شد عامل این حادثه مرگبار خواستگار قبلی زنی بوده که به ازدواج قربانی درآمده

بود.

در ادامه تحقیقات هم مشخص شد زن جوان که پس از ازدواج نیز با فرد اسیدپاش در ارتباط بوده است، در این حادثه با فرد اسیدپاش همکاری داشته و حتی ورود این فرد در نیمه شب به خانه این زوج جوان با هماهنگی زن مقتول انجام شده است. درنهایت هم عامل این جنایت شناسایی و دستگیر شد و درحال حاضر همراه با زن جوان در بازداشت پلیس است.

کانون‌های تولید خشونت در جامعه

اما افزایش تعداد قربانیان اسیدپاشی در‌ سال جدید چه دلیلی دارد. آیا مصدوم شدن پنج نفر در اثر سوختگی اسید در یک شهر می‌تواند زنگ‌خطری برای فراگیرشدن استفاده از این مایع خطرناک برای تسویه‌حساب‌های خانوادگی و نزاع‌ها باشد. مجید خراط‌ها، آسیب‌شناس اجتماعی معتقد است اسید به ابزاری برای استفاده در رفتارهای خشن تبدیل شده و همین موضوع می‌تواند تعداد قربانیان اسیدپاشی در کشور را افزایش دهد.

او در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «بررسی حوادث اخیر نشان می‌دهد پدیده اسیدپاشی دیگر فقط به مشکلات خانوادگی و عشق‌های نافرجام محدود نیست. وقتی در کرمانشاه یک دانش‌آموز به خاطر یک درگیری و اختلاف بچگانه از سوی دو نوجوان دیگر مورد حمله با اسید قرار می‌گیرد، این به معنای فراگیر شدن اسید به‌عنوان یک سلاح برای برتری‌جویی در اختلافات است.»

اما درباره این‌که چرا تاکنون در توقف یا کاهش استفاده از اسید موفقیتی حاصل نشده، خراط‌ها عقیده دارد: «یکی از موضوعات مهم دسترسی به این ماده است. چرا چنین مایع خطرناکی به‌راحتی و بدون هیچ نظارتی خرید و فروش می‌شود. به نظر می‌رسد با وجود تلاش‌های صورت‌گرفته برای قانونمند‌تر شدن استفاده از اسید، هنوز تصمیمی جدی برای برخورد با متخلفان و کنترل این ماده وجود ندارد. از سوی دیگر قوانین قضائی و برخورد با متهمان یا همان عاملان این حوادث هم بازدارندگی لازم را نداشته است.»

اما افزایش خشونت در جامعه موضوعی است که این آسیب‌شناس دلیل اصلی افزایش تعداد قربانیان اسیدپاشی را در آن جست‌وجو می‌کند: «متاسفانه جامعه ما به دلایل مختلف دچار خشونت شده، یعنی مردم جامعه رفتار خشن‌تری از خودشان بروز می‌دهند. از سوی دیگر فشارها و محرک‌های بیرونی، این خشونت را تشدید می‌کند، ضمن این‌که ما کانون‌های تولید و تئوریزه کردن خشونت در جامعه داریم که نقش مهمی در افزایش این گونه حوادث دارد.»

انتقامجویی اسیدی

اما درست دو روز بعد یک حادثه اسیدپاشی دیگر دوباره در تبریز رخ داد. در این حادثه هم یک زن، قربانی انتقام‌جویی همسرش شد. مریم زن جوان درست بلایی سرش آمد که یک‌ماه پیش معصومه آن را تجربه کرده بود. این زن که چند وقتی بود با همسرش دچار اختلاف شده بود، درنهایت کینه‌های همسرش را با یک لیتر اسید سوزان با تمام وجود حس کرد.

موضوع قابل‌توجه در این حادثه تشابه بیش از حد آن با اسیدپاشی معصومه بود. آن‌طور که مریم به رسانه‌ها گفته به دلیل رفتار نامناسب، پرخاشگری و بی‌مسئولیتی همسرش تصمیم به جدایی از او گرفته بود. اما همسرش به طلاق راضی نبوده، تا این‌که روز حادثه به بهانه دیدار و صحبت کردن مریم را به یک مکان خلوت برد و در یک لحظه او را کف خیابان انداخت و یک لیتر اسید را روی دست و صورت او ریخت و پا به فرار گذاشت. پلیس در جست‌وجوی عامل این حادثه است و مریم هم برای مداوا به تهران منتقل شده و نیاز به چند عمل جراحی دارد.

قوانین، بازدارنده نیست

محمد کاظمی نایب‌رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس هم معتقد است؛ قوانین موجود درخصوص برخورد با عاملان اسیدپاشی کامل و بازدارنده نیست و نیاز به اصلاح و بازنگری دارد، او در توضیح بیشتر به «شهروند» می‌گوید: «قوانین فعلی قصاص را برای مرتکبین به این جرایم درنظرگرفته، اما بنا به دلایل مختلف معمولا شاکیان این پرونده‌ها از قصاص صرف‌نظر می‌کنند، به همین دلیل عاملان اسیدپاشی معمولا بعد از مدتی بدون هیچ‌گونه تحمل مجازات درخور و هم‌تراز با جرم از زندان آزاد می‌شوند. با توجه به این موضوع به نظر می‌رسد باید جدا از بحث قصاص مجازاتی هم درخصوص جنبه عمومی جرم در نظر گرفت، تا شاید از این طریق بتوان از فراگیرشدن این پدیده جلوگیری کرد. البته هنوز این موضوع در کمیسیون قضائی مجلس مطرح نشده و از سوی قوه‌قضائیه هم درخواستی انجام نگرفته است.»