اشباع بازار مسکن از «خانه‌های لوکس» به دنبال گرایش سوداگرانه بازار در سال‌های اخیر باعث پیدایش پدیده «عرضه نامتوازن» شده. این معضل از طرفی تولید واحدهای متوسط برای تقاضای مصرفی «میان درآمدها» را کاهش داده و از طرف دیگر باعث انباشت بیش از دو میلیون خانه بدون سرنشین در کشور شده است. بر اساس آخرین آمار نفوس و مسکن، در حال حاضر دو میلیون و ۵۰۰ هزار خانه خالی در کشور وجود دارد که بیش از۴۰۰ هزار واحد مسکونی آن در تهران واقع شده.
این واحدها که بیشترشان لوکس بوده و عموما با اهداف سوداگرانه تولید شده‌اند، توازن بازار پایتخت را بر هم زده‌اند. عباس آخوندی، وزیر راه‌و‌شهرسازی اعلام کرده ارزش سرمایه‌های حبس‌شده در بخش مسکن بالغ بر ۲۵۰ میلیارد دلار است که معادل ۵/۲ برابر ارزش فعلی بورس کشور است.
وجود چنین آماری در هر کشور از وضعیت خوب مسکن در آن حکایت می‌کند چراکه با وجود این تعداد مسکن در کشور، به ازای هر خانوار، بیش از یک واحد مسکونی وجود خواهد داشت و شاخص «تراکم خانوار در خانه» مثبت است. اما این یک روی سکه است. واقعیت این است که تولید مازاد مسکن در خدمت صاحب خانه کردن عموم مردم نبوده و تنها مالکیت واحدهای مسکونی را در بخش کمتری از جامعه متمرکز کرده است.
در حال حاضر بازار مسکن از تولید خانه‌های لوکس سیراب شده و جذابیت‌های تولید واحدهای ارزان‌قیمت برای سازندگان مسکن به اندازه‌ای نبوده که آنها را به طور موثر وارد بازار کند. وزیر راه‌و‌شهرسازی علت اصلی انباشت واحدهای خالی را طرح «مسکن مهر» می‌داند.
آخوندی می‌گوید: «سیاست‌های اتخاذ شده درحوزه مسکن که منجر به افزایش خانه‌های خالی و لوکس یا ایجاد مسکن مهر در بیابان‌ها که فاقد متقاضی هستند، شد، سیاست‌های درستی نبوده است و ثروت‌های ملی در این زمینه بهره‌وری نداشته‌اند.
از این رو تصور می‌کنم اساسا سیاست‌هایی از این دست قابل تداوم نیست.» به دنبال این وضعیت، وزارت راه‌و‌شهرسازی با چرخش عمده در برنامه‌ریزی کلان بازار مسکن، سیاست اصلی خود را حمایت مالی از تولید خانه‌های ارزان برای دهک‌های پایین جامعه قرار داده است. ایجاد صندوق پس‌انداز مسکن یکم، مسکن اجتماعی، مسکن اقساطی و بازآفرینی بافت فرسوده از جمله سیاست‌هایی است که نشان می‌دهد نیاز فعلی بازار کشور، تولید واحدهای ارزان‌قیمت و استیجاری است.
بر اساس نتایج آمار نفوس و مسکن کشوری، دو میلیون و ۱۱۵ هزار واحد «خانه دوم» در ایران وجود دارد که معادل هفت درصد کل موجودی مسکن را شامل میشود. به بیان دیگر آمار خانه‌های خالی و شبه‌خالی (خانه دوم) بیش از چهار میلیون و ۶۰۰ هزار واحد است.
معمولا یکی از مهمترین دلایل رکود بازار مسکن همین خانه‌های لوکس عنوان میشود. بسیاری از فعالان بخش‌خصوصی هرگونه ورود به بازار خانه‌های لوکس و راکد را نفی می‌کنند و معتقدند «برای یافتن دلایل رواج چنین رویکردی باید به دنبال ردپای بانک‌ها، موسسات مالی و نهادهای شبه‌دولتی بود».
این نهادها که در سال‌های اخیر به سمت سرمایه‌گذاری در بازار املاک و مستغلات گرایش پیدا کرده‌اند به واسطه خرید خانه‌های لوکس سودهای کلان برده و از این طریق سودهای غیرقانونی خود به سپرده‌گذاران را تامین می‌کنند. بر همین اساس یکی از دلایل تولید بیش از حد این خانه‌ها اهداف سوداگرانه بنگاه‌های مالی قدرتمند است.
امکانات قیمت (تومان) متراژ (مترمربع) محدوده
آپارتمان سه خوابه ۱.۶۵۰.۰۰۰.۰۰۰ ۱۸۰ جلفا
ویلایی- دوبلکس- پارکینگ اضافه ۱.۳۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ۱۵۰ شهرک غرب
ویلایی- دوبلکس- استخر ۱.۹۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ۲۰۰ سهروردی شمالی
آپارتمانی ۱.۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ۱۴۲ بوکان
ویلایی ۳.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ۲۰۰ فرمانیه
استخر- باغ ۱۱۲.۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ۳۷۵۰ الهیه
ویلایی همراه با آسانسور- استخر- سونا و جکوزی ۸.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ۱۰۰۰ نیاوران
- 19
- 3
