قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه ، درباره سکوت تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای درباره روند مذاکرات در مقایسه با تیم مذاکره‌کننده قبلی، گفت: یکی از مهمترین علت‌هایی که تیم مذاکره‌کننده در سانه‌ها حضور پیدا نمی‌کند این است که متأسفانه تا به امروز دستاوردی در این زمینه نداشتند و تقریباً برجام را به بن‌بست کشیده‌اند. تصور من این است که این عدم حضور در رسانه‌ها مخصوصاً رسانه ملی به این خاطر است که نمی‌خواهند این مسئله در سطح عموم مطرح شود.
تیم مذاکره‌کننده فاقد توانایی و تجربه دیپلماتیک است
وی ادامه داد: تیم قبلی یک تیم حرفه‌ای بود و توانایی صحبت‌کردن هم به فارسی و هم به انگلیسی را داشتند؛ ولی این تیم جدید فاقد توانایی‌های کافی است چه از نظر تجربه دیپلماتیک و چه از نظر ارائه مطالب فاقد مهارت لازم هستند. وقتی صحبت می‌کنند به‌جای اینکه باعث روشنگری شوند ممکن است حاشیه‌های جدیدی را به‌وجود آورند و برای همین شاید به آنها گفته‌اند که کمتر مصاحبه کنند و کمتر حرف بزنند تا کمتر حاشیه ایجاد شود.
نقشه راه مشخصی در مذاکرات نداریم
محبعلی با بیان اینکه سیاست کلان در این نیست که برجام به نتیجه برسد، خاطرنشان کرد: به‌خاطر همین نقشه راه مشخصی دولت و تیم مذاکره‌کننده نیز ندارند. پس طبیعتاً نیازی نیست که به افکارِعمومی امید داده شود و اینکه فاصله مدیران موجود این دولت با مدیران دولت قبلی فاصله بسیار زیادی است و اصلاً با همدیگر قابل‌مقایسه نیستند.
مدیرکل پیشین خاورمیانه در خصوص راهکاری که باید در این زمینه پیاده کرد پاسخ داد: به نظر من، نمی‌شود راهکار مشخص و دقیقی ارائه داد به‌دلیل اینکه مشکل در چیدمانی است که در دولت اتفاق افتاده. متأسفانه دولتی سر کار آمده که ناکارآمد است، این دولت نه در سیاست خارجی و نه در سیاست داخلی و نه در اداره وزارتخانه‌ها و نه در اداره دستگاه‌ها کارآمد نیست؛ پس طبیعتاً آثار آن همین چیزها است و نمی‌شود توقع بیشتری از این دوستان داشت.
وی گفت: آنها در حد توان خودشان تلاششان را می‌کنند ولی نتیجه‌بخش نیست. اگر در یک کشور دموکراتیک بود شاید تصمیم می‌گرفتند که انتخابات را زودتر برگزار کنند برای اینکه این مشکل را حل کنند ولی ساختار ما ساختاری نیست که متناسب با کشورهای توسعه‌یافته گام برداریم.
به‌نظر می‌رسد احیای برجام منتفی شده است
این کارشناس سیاست خارجی اظهار کرد: کسانی که مسئول مذاکرات هستند خودشان از مخالفان برجام بودند و با مذاکره مخالف بودند. در حال حاضر نیز با توجه به صحبت‌هایی که در چند روز اخیر شده نشان می‌دهد که هدف احیای برجام نیست؛ بلکه هدف چیز دیگری است و صحبت‌هایی که آقای خرازی عنوان کردند طبیعتاً موضوع برجام منتفی‌شده به‌نظر می‌رسد.
محبعلی تصریح کرد: هر سیاستی تبعات و هزینه فایده‌های خودش را دارد. سیاست براساس هزینه فایده است و طبیعتاً شاید فکر می‌کنند فایده‌های این سیاست بیشتر از هزینه‌های آن است. شاید الان فکر می‌کنند برجام خسارت محض است.
بازگشت ایران و آمریکا به برجام نیاز به تصمیم سیاسی دارد
وی درباره بازگشت ایران و آمریکا به برجام گفت: اگر هدف تهیه یک تصمیم سیاسی است و اگر می‌خواهند ایران و آمریکا به برجام برگردند طبیعتاً چهارچوب آن مشخص است و نباید مسائل فرابرجامی در آن دخالت داده شود یا سیاست‌هایی که بعد از قضیه اوکراین اتفاق افتاد و روس‌ها علاقه‌مند نیستند که ایران به بازار انرژی و به بازار نفت برگردد.
برجام احیا می‌شود اگر...
مدیرکل پیشین خاورمیانه ادامه داد: اگر تصمیم سیاسی در ایران گرفته شود که به برجام برگردیم فکر می‌کنم توافق آسان باشد. همان‌طور که بیش از نود درصد این توافقات صورت گرفته بود و آن چیزهایی که مانده بود تصمیمات سیاسی‌ای بود که باید در تهران یا واشنگتن گرفته می‌شد. اگر این تصمیم‌ها گرفته شود که بیشتر آن هم باید در تهران گرفته شود فکر می‌کنم برجام قابل‌احیا باشد. با توجه به مواضعی که دو طرف گرفته‌اند به‌نظر نمی‌رسد بعد از دوحه شرایط به‌گونه‌ای باشد چشم‌انداز روشنی برای احیای مذاکرات و بازگشت به برجام وجود داشته باشد.
روس‌ها مذاکرات برجام را به بن‌بست کشاندند؟
وی در پایان خاطرنشان کرد: طرفین خواسته‌های فرابرجامی دارند؛ یعنی برجام توافقی بود که در شرایطی خاص صورت گرفته بود و الان طرفین خواسته‌های فرابرجامی را مطرح می‌کنند. مثل اینکه شاید آمریکایی‌ها علاقه‌مند باشند که احیای برجام را به سیاست‌های خاورمیانه‌ای ایران یا به امنیت اسرائیل و خواسته‌های عربستان سعودی گره بزنند. از این طرف ایران خروج سپاه از تحریم و لیست تروریستی را خواستار هستند یا خواستار کلیه تحریم‌هایی هستند که اساساً در مذاکره برجام مطرح نبود و این موضوعات چه در سال ۹۴ و چه در سال ۹۹ که مذاکرات شکل گرفت اصلاً مطرح نبود.
محبعلی گفت: اما وقتی موضوعات دیگری مطرح شد مذاکرات دچار گره‌های جدید شد و سرنوشت مذاکرات را به بن‌بست کشید و آخرین اتفاق هم اتفاق‌هایی بود که بعد از اوکراین افتاد و شاید انتظارات جدیدی از سوی ایران مطرح شد و روس‌ها در قضیه مداخله کردند و باعث شدند برجام عملاً از دستورکار خارج شود و به بن‌بست برسد.
- 16
- 2
