برجام در حاشیه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد به موضوع اصلی ملاقات و گفت‌و‌گوی مقام‌های بلندپایه ایران و جهان تبدیل شده است. در شرایطی که چشم‌انداز اجرای توافق هسته‌ای با مانع تراشی مقام‌های کاخ سفید مورد تهدید قرار گرفته است و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با طرح مطالبات بدون سند واشنگتن مبنی بر بازدید از اماکن نظامی ایران مواجه شده، مقام‌های اروپایی در نشست نیویورک بر لزوم پایبندی به تعهدات برجامی کشورهای ۱+۵ تأکید کردند.
چنانکه رئیس جمهوری فرانسه، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر خارجه انگلیس در خلال دیدارهایی که با مسئولان بلندپایه کشورمان داشتند خواستار اجرای کامل توافق هسته‌ای شدند.
این تأکید در حالی بود که همزمان ده‌ها شخصیت و مقام اروپایی در اعتراض به اقدام یکجانبه امریکا در خصوص برجام در نامه‌ای به دونالد ترامپ درباره رفتارهای یکجانبه گرایانه او درباره برجام هشدار دادند. در چنین فضایی بود که روز گذشته اعضای کمیسیون مشترک برجام در سطح کارشناسان بر سر میز مذاکره نشستند تا امروز، شرایط برای دیدار وزیران خارجه ایران و ۱+۵ مهیا شود. نشستی که بعد از مهرماه سال گذشته در نیویورک برای دومین بار است که در سطح وزیران امور خارجه در همان شهر برگزار می‌شود.
موگرینی: آژانس ۷ بار پایبندی ایران به تعهداتش را تأیید کرده است
حمایت مقام‌های بلند پایه اروپا از برجام در حالی است که واشنگتن با هدف کارشکنی در روند اجرای برجام و قوت بخشیدن به این فرض که احتمالاً در ماه اکتبر پایبندی ایران به برجام را تأیید نمی‌کند، فهرستی از درخواست‌های خود مبنی بر بازدید از مراکز نظامی ایران را تحویل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داده تا با مخالفت احتمالی ایران فضا مهیای نقض برجام به بهانه کارشکنی ایران شود. نقشه‌ای که اگرچه مقام‌های آژانس تاکنون با آن همراهی نکرده و بازدید از مراکز نظامی ایران را منوط به در اختیار داشتن مدارک قابل استناد از تخلف ایران دانسته‌اند، اما به نظر می‌رسد که دولتمردان امریکا عزم خود را جزم کرده‌اند تا آژانس را برای عملیاتی کردن درخواست‌های خود تحت فشار قرار دهند.
چنانکه رئیس جمهوری امریکا روز دوشنبه در پیامی به نشست اعضای شورای حکام، مقامات آژانس را تهدید کرد چنانچه بازرسی‌های این سازمان بین‌المللی از مراکز هسته‌ای و نظامی ایران کافی نباشد، امریکا از برجام خارج خواهد شد. طرح چنین موضعی بود که باعث شد فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حاشیه نشست مجمع عمومی با تأکید بر کارایی توافق هسته‌ای با ایران اعلام کند: «من بارها گفته‌ام که این توافق کارایی دارد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم ۷ بار پایبندی ایران به تعهداتش را تأیید کرده است».
موگرینی درباره احتمال خروج امریکا از این توافق هم تأکید کرد که چنین توافق‌هایی با یک کشور به‌دست نیامده‌اند و به جامعه جهانی مربوط می‌شوند. این در حالی است که رئیس جمهوری امریکا در دیدار دوجانبه‌ای که با همتای فرانسوی خود داشته ضمن انتقاد دوباره از برجام تأکید کرده که برجام نقاط ضعف اساسی و عمیقی دارد. انتقاد ترامپ در حالی است که نخست‌وزیر اسرائیل گفته است در دیدار با رئیس جمهوری امریکا، از تمایل وی برای تغییر برجام مطلع شده و طرحی در این خصوص به امریکایی‌ها پیشنهاد داده است.
تأکید اروپا بر لزوم اجرای توافق هسته‌ای
حمایت پاریس از توافق هسته‌ای با ایران موضعی بود که در دیدار رؤسای جمهوری ایران وفرانسه مورد تأکید قرار گرفت. امانوئل مکرون در دیدار روحانی با تأکید بر عزم کشورش برای گسترش و تعمیق روابط با تهران گفت که فرانسه خواستار اجرای کامل برجام است و هر گونه مذاکره مجدد درباره آن را بی‌معنا می‌داند.
در همین حال بوریس جانسون، وزیر امور خارجه انگلیس نیز در دیدار محمد جواد ظریف موضعی مشابه مقام‌های پاریس درباره برجام داشت و با بیان اینکه لندن از برجام قاطعانه حمایت می‌کند، بر لزوم حفظ و اجرای آن تأکید کرد. اما تنها مقام‌های رسمی ۱+۵ نبودند که صراحتاً خواستار پایبندی همه طرف‌های توافق به اجرای آن شدند. بلکه همزمان با برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل، بیش از هفتاد نفر از شخصیت‌های سیاسی اروپا که در میان آنها نام «خاویر سولانا»، مسئول اسبق سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیده می‌شود از دولت امریکا خواسته‌اند از هر گونه اقدام یکجانبه درباره توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ خودداری کند.
این چهره‌های سیاسی در نامه خود به ترامپ به احتمال تأیید نشدن پایبندی ایران به تعهدات برجامی‌اش از سوی امریکا در ماه اکتبر(مهرماه) اشاره داشته و این موضوع را دستمایه نگرانی خود عنوان کرده‌اند.
آنها با یادآوری اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همواره پایبندی ایران به تعهداتش را تأیید کرده نوشته‌اند: «در واقع، به گفته مدیر کل آژانس، ایران اکنون در معرض شدیدترین نظام راستی‌آزمایی قرار دارد». نگارندگان نامه همچنین نوشته‌اند: «هر گونه اقدام یکجانبه از سوی امریکا که برجام را به مخاطره بیندازد، خطایی فاحش است. چنین اقدامی باعث لطمه به منافع امریکا و اعتبار این کشور در اروپا و فراتر از آن خواهد شد و همکاری‌ها در شورای امنیت سازمان ملل متحد را مخدوش خواهد کرد». آنها همچنین نوشته‌اند: «اتحادیه اروپا، مسکو، پکن، لندن، پاریس و برلین نیز طرف‌های این توافق چندجانبه هستند». شخصیت‌های اروپایی در این نامه از ترامپ و کنگره امریکا خواسته‌اند پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را بر اساس مفاد مندرج در آن و نه بر اساس مسائل دیگر، تأیید کنند.
دومین نشست وزیران خارجه ایران و ۱+۵ در نیویورک
افزون بر گفت‌و‌گوهای دوجانبه مسئولان ایرانی با اعضای کشورهای ۱+۵ درباره توافق هسته‌ای، نهمین نشست اعضای کمیسیون مشترک برجام به ریاست سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزیر خارجه ایران و هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیروز (سه‌شنبه) در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار شد. به دنبال برگزاری این نشست، دومین گردهمایی وزیران خارجه ایران و ۶ کشور به همراه فدریکا موگرینی نیز امروز (چهارشنبه) در نیویورک برگزار می‌شود.
گفتنی است کمیسیون مشترک برجام پیش از این، یک دور نشست در سطح وزیران خارجه ایران و ۱+۵ برگزار کرده بود که این نشست اول مهر ماه ۱۳۹۵ در نیویورک برگزار شد. نشست امروز، نخستین نشست است که در دولت ترامپ برگزار می‌شود و این بار رکس تیلرسون وزیر خارجه کنونی امریکا در نشست حضور خواهد داشت. زیگمار گابریل نیز جایگزین فرانک والتر اشتاین مایر و «ژان ایو لودریان» هم که جایگزین ژان مارک آیرو شده‌اند، قرار است در این مذاکرات شرکت کنند.
- 9
- 6
