در شرایطی که رئیس جمهوری امریکا احتمال می‌رود با هدف مانع‌تراشی در مسیر اجرای برجام پایبندی ایران به تعهدات برجامی‌اش را تأیید نکند، تلاش مسئولان و مقام‌های بلندپایه اروپایی بر حراست از توافق هسته‌ای ومقابله با کارشکنی‌های کاخ سفید متمرکز شده است. چنانکه شماری از سفرای کشورهای اروپایی به جمع نمایندگان کنگره رفته‌اند تا عواقب جدی خروج یکجانبه امریکا از توافق هسته‌ای با ایران را یادآور شوند.
بنابراین اگرچه دولتمردان امریکا به‌عنوان یکی از طرف‌های اصلی توافق هسته‌ای یک منبع اصلی تهدید برجام به شمار می‌آیند اما سایر کشورها برای در امان ماندن آن از عهدشکنی‌‌ها و بهانه‌جویی‌های طرف امریکایی تلاش می‌کنند.
این اتحاد و همسویی شکل گرفته در میان اروپایی‌ها برای حراست از برجام در عالی‌ترین سطوح درامتداد همان موضعی است که چندی پیش فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حمایت از برجام، مطرح و اروپا را ضامن اجرای آن اعلام کرد. موضعی که پیگیری و عملیاتی کردن آن اینک در رایزنی‌های پیدا و پنهان مقام‌های اروپایی با مسئولان امریکایی برای جلوگیری از به چالش کشیدن برجام بروز یافته است.
در همین چارچوب سفرای انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا در نشستی که هفته گذشته (چهارشنبه) در ساختمان کنگره و توسط «ریچارد دوربین»، نماینده دموکرات در سنا برگزار شد، به دفاع از برجام برخاستند. به گزارش رویترز، حاضران این نشست با یادآوری پیامدهای فروپاشی توافق هسته‌ای، تلاش کردند تا شخصیت های مؤثر و سیاسی امریکایی را متوجه این نکته نمایند که برجام یک توافق مهم چندجانبه است که واشنگتن به تنهایی نمی‌تواند اجرای آن را متوقف کند.
همچنین روزنامه واشنگتن پست به نقل از یک مقام آگاه اروپایی که خواست نامش را فاش نکند، اعلام کرد: «هیچ یک از ۲۸ عضو اتحادیه اروپا و سه کشور عضو توافق ایران (انگلیس، فرانسه و آلمان) امریکا را در نقض تعهدات بین‌المللی خود دنبال نخواهند کرد.»
این مقام اروپایی اعلام کرد در صورت لغو برجام از سوی امریکا یک بحران بزرگ اتفاق می‌افتد. خبرگزاری رویترز نیز به نقل از یکی از سخنگویان کمیسیون اروپا اعلام کرد که توافق هسته‌ای با ایران، کارایی داشته است و همه طرف‌ها هم باید به تعهدات خود پایبند باشند. پیش از این هم فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با یادآوری لزوم پایبندی امریکا به توافق هسته‌ای اعلام کرده بود که اروپا اجرای برجام را ضمانت می‌کند.
مشاور امنیتی ترامپ در صف موافقان برجام
از سوی دیگر شبکه خبری «سی‌ان‌ان» به نقل از منابع آگاه اعلام کرده است مک مستر، مشاور امنیت ملی ترامپ که اعلام داشته از رد پایبندی ایران به برجام ناراضی است، با دعوت گروهی از سناتورهای دموکرات به کاخ سفید تلاش کرده تا با بهره‌گیری از ایده حمایت جویانه آنها از برجام، رئیس جمهوری امریکا را برای ماندن در توافق هسته‌ای متقاعد کند.
همچنین برخی از مقام‌های سابق دولت امریکا هم از ترامپ خواستند که در رویکرد خود نسبت به برجام تجدیدنظر کند. از جمله این چهره‌ها جو بایدن، معاون رئیس جمهوری پیشین امریکاست که خروج کشورش از توافق هسته‌ای را باعث منزوی شدن واشنگتن در جهان دانست.
به گزارش «گاردین»، بایدن با تأکید بر اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تأیید کرده است، گفت حتی دولت ترامپ نیز قبلاً این موضوع را تأیید کرده است. معاون رئیس جمهوری پیشین امریکا با بیان اینکه ایالات متحده امروز «مسیر تاریکی» را در عرصه بین‌المللی طی می‌کند، تأکید کرد درمذاکره مجدد برای توافقی جدید دنیا دیگر از ما حمایت نمی‌کند.
بایدن همچنین خروج از توافق هسته‌ای ایران را باعث ناتوانی امریکا برای انجام مذاکراتی مشابه با کره‌شمالی دانست. وزیر انرژی سابق امریکا هم در یادداشتی نوشته که توافق هسته‌ای گزینه‌های واشنگتن علیه ایران را حفظ می‌کند. پیش از این جیمز ماتیس، وزیر دفاع امریکا و جوزف دانفورد رئیس ستاد مشترک ارتش در نشستی با نمایندگان کنگره به سناتورهای امریکایی تأکید کرده بودند که خروج از برجام باعث ضربه زدن به اعتبار امریکا می‌شود.
با وجود این مخالفت‌ها، «تد کروز» سناتور جمهوریخواه کنگره خواستار آن شده است که ترامپ می‌بایست پایبندی ایران به برجام را تأیید نکند و به کنگره اجازه بدهد تحریم‌های سختی علیه تهران به کار گیرد.
لاوروف: امیدواریم ترامپ تصمیم متعادلی بگیرد
مقام‌های روسیه نیز که بارها در واکنش به مواضع ضد برجامی کاخ سفید، حمایت خود را از بقای توافق اعلام کرده اند، با قوت گرفتن مانع تراشی احتمالی ترامپ، خواستار پایبند ماندن امریکا در برجام شدند. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز ابراز امیدواری کرده که ترامپ تصمیم متعادلی درباره ماندن این کشور در توافق هسته‌ای با ایران، برجام، بگیرد. به گفته لاوروف بسیار مهم است که این توافق را به شکل فعلی حفظ کرد و البته مشارکت امریکا در این توافق عامل بسیار مهمی است.
گمانه زنی ها در مورد موضع ترامپ
رئیس جمهوری امریکا در شرایطی که احتمال می‌رود با هدف مانع‌تراشی در مسیر اجرای برجام پایبندی ایران به تعهدات برجام را تأیید نکند، بار دیگر ایران را ناقض روح توافق هسته‌ای اعلام کرد. دونالد ترامپ که با توصیف فضای کنونی به آرامش قبل از طوفان، به گمانه‌زنی‌ها درباره جدی‌تر شدن خروج امریکا از توافق هسته‌ای دامن زده است، با هدف تحقق بخشیدن به وعده پیشینش در پاره کردن برجام و اقداماتی که از طریق تصویب تحریم‌های جدید و موضع کج دار و مریز علیه ایران در پیش گرفته است، دورنمای بقای توافق بدون امریکا را پدید آورده است.
ترامپ در تازه‌ترین موضعگیری خود نسبت به برجام در خلال نشست با فرماندهان ارتش امریکا و بررسی نحوه تقابل با فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و برجام بار دیگر تکرار کرد که ایران به روح توافق هسته‌ای پایبند نبوده است. رئیس جمهوری امریکا در حالی که تلاش می‌کرد با طرح ادعاهای تکراری مبنی بر حمایت ایران از تروریسم مبنای قابل استنادی برای رونمایی از مواضع امریکا درباره برجام پدید آورد، به ادامه یافتن تلاش‌ها برای برهم زدن توافق هسته‌ای اشاره داشت و گفت: «بزودی خبرهایی درباره ایران خواهید شنید.» او همچنین پس از دیدار با فرماندهان ارشد کشورش، در سخنانی مبهم از «آرامش قبل از طوفان» سخن گفت.
سخنان ترامپ در حالی مطرح شد که روزنامه امریکایی واشنگتن پست به نقل از منابع آگاه گزارش داد رئیس جمهوری این کشور در سخنرانی خود در هفته آینده (بیست مهر) برجام را مغایر با امنیت ملی امریکا اعلام خواهد کرد.
پیش از این منابع خبری گزارش داده‌اند تیمی که مأموریت انجام بررسی برجام به سرپرستی «هربرت ریموند مک‌مستر»، مشاور امنیت ملی کاخ سفید را برعهده داشته بعد از چند ماه، راهبردی درخصوص ایران تدوین کرده که مورد موافقت تمامی اعضای تیم امنیت ملی امریکا قرار گرفته است. تیم دیپلماتیک ترامپ در طرح خود پیشنهاد داده‌اند که کاخ سفید در گزارش جدید به کنگره پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تأیید نکند، اما با انجام رایزنی‌هایی با کنگره از بازگشت تحریم‌های رفع‌شده به موجب برجام علیه ایران جلوگیری کند.
این تصمیم ترامپ چنانچه عملیاتی شود، نخستین گام ترامپ برای خروج یکجانبه امریکا از برجام است، سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید می‌گوید همه اعضای تیم امنیت ملی ترامپ، از استراتژی جامع تدوین شده برای مقابله با ایران حمایت می‌کنند. رئیس جمهوری امریکا بر اساس قوانین داخلی امریکا موظف است هر ۹۰ روز یکبار گزارشی درباره پایبندی ایران به برجام به کنگره ارائه کند. سومین موعد گزارش جدیدی که دولت ترامپ باید ارائه بدهد، در حالی فرا می‌رسد که احتمال می‌رود او از تأیید تعهدات برجامی ایران خودداری کند.
صالحی: برجام قابل مذاکره مجدد نیست
اعلام موافقت‌ها و مخالفت‌های جهانی با برجام در حالی است که رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با تأکید بر اینکه همه طرف‌ها باید به برجام پایبند باشند، گفت: «برخی می‌خواهند که برجام در ابعاد فنی مجدداً مورد مذاکره قرار گیرد، اما این توافق قابل مذاکره مجدد نیست.»
علی اکبر صالحی که برای شرکت در کنفرانس بین المللی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به رم سفر کرده است، در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما با تأکید بر اینکه همه طرف‌ها باید به برجام پایبند باشند، گفت: «اگر امریکا از برجام خارج شود و دیگر کشورها از آن پیروی کنند، قطعاً برجام به هم خواهد ریخت. اما اگر فقط امریکا از برجام خارج شود، باید هیأت نظارت بر برجام کشورمان در این خصوص تصمیم بگیرد.»
رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان گفت: «توصیه ما پایبندی به برجام است و مذاکره مجدد از نظر جمهوری اسلامی قابل قبول نیست و بارها مسئولان ما از جمله رئیس جمهوری و وزیر خارجه اعلام کرده‌اند که به هیچ وجه دوباره مذاکره نخواهیم کرد.»
- 9
- 1
