دستاوردهای غير قابل تخريب برجام

برجام يك معاهده بين‌المللي است و به تصويب چند كشور و از جمله شوراي امنيت رسيده است. از اين رو خروج امريكا از برجام اگرچه اختلالي در برجام ايجاد خواهد كرد اما آن را متوقف نمي‌كند. البته واضح است كه آن را با مشكلاتي مواجه خواهد كرد. بايد توجه داشت كه خروج امريكا از برجام همانقدر كه براي ايران مي‌تواند آثار نامطلوبي داشته باشد؛ براي امريكا نيز چنين خواهد بود. اين اقدام امريكا نقض عهد محسوب مي‌شود و در جهان به اين معني خواهد بود كه تعهدات امريكا قابل اعتماد نيست.

اين مساله پيامدهاي جدي براي اين كشور خواهد داشت. چه برجام به سامان بماند و چه نه، اين تعهدنامه بخش مهمي از جايگاه و نقش خود را در كشور ايفا كرده است. اجماعي كه در دنيا عليه ايران ايجاد شده بود، امروز از بين رفته است؛ تحريم‌هاي ناعادلانه عليه كشور متوقف شد؛ تبليغات منفي‌اي كه عليه كشور انجام مي‌شد و اين احتمال داشت كه به بهانه آن اتهامات واهي كشور وارد جنگ شود، كم اثر شد و اين تهديد از سر كشور برداشته شد و موانع پيش پاي فروش نفت ايران برداشته شد.

برجام در يك كلام بهانه را از بدخواهان كشور گرفت و اين نكته بسيار مهمي است. افكار عمومي جهان در مورد ايران متوجه شد كه ايران با حفظ مواضع خود كشوري صلح طلب است. اينها دستاوردهاي كمي نيست و چه برجام بماند و چه نه، اين دستاوردها در جايگاه خود از بين رفتني نيست. بيشترين سود را از رويه‌هاي گذشته اسراييل مي‌برد كه نسبت به ايران موضعي دشمنانه دارد.

ممكن است خيلي از معاهدات بين‌المللي در عمل با مشكلاتي مواجه شود. حتي در ارتباط با قطعنامه ٥٩٨ هم كه به منزله آتش‌بس ميان ايران و عراق بود، تعهداتي عراقي‌ها بايد انجام مي‌دادند؛ به‌خصوص درباره غرامت جنگي كه تحقق پيدا نكرد. بايد توجه داشت كه دولت روحاني فشار بسيار سنگيني را از دوش كشور برداشت. ايران را وارد عرصه فعالي در جهان كرد. طبيعي است كه عده‌اي كه از اين قرارداد متضرر شده‌اند، عكس العمل نشان دهند.

اين مساله كه امريكايي‌ها مي‌خواهند زير برجام بزنند، نشان مي‌دهد كه امريكايي‌ها از اين قرارداد دچار زيان شده‌اند. عده‌اي هم در داخل كشور به آثار مثبت برجام بي‌توجه هستند، از به هم خوردن اين قرارداد خوشحالند. امروز امريكا است كه در مقابل نقض عهد كردن يك معاهده بين‌المللي بايد پاسخ دهد. آنچه دولت روحاني انجام داد كار درستي بود و با پشتوانه همه مسوولان نظام بود.

با خروج امريكا از برجام منتفي نخواهد شد و نبايد دولت روحاني را مورد شماتت قرار داد. موضع راديكال و تندروانه آقاي ترامپ تنها در مورد برجام نبوده است و در موارد ديگري هم رفتارهايي از اين دست را از رييس‌جمهور امريكا شاهد بوده‌ايم. افراط به هر حال افراط مي‌آورد. وقتي كشوري مثل امريكا با اين خط‌مشي جلو مي‌رود، طبيعي است كه در جاهاي ديگر جهان هم افراطي‌گري احتمال رشد پيدا كردن دارد. در كشور نيز برخي از جريانات افراطي اين عمل امريكا را محملي قرار مي‌دهند تا بگويند شيوه‌هاي آنها در مورد اينكه نبايد وارد برجام مي‌شديم، درست‌تر بوده است.

غلامرضا ظريفيان