آرون ميلر، پژوهشگر مهم مرکز «ولسن سنتر» درباره تأييد انتخاب ديويد فريدمن، بهعنوان سفير ايالاتمتحده در اسرائيل توسط مجلس سنا و به پيشنهاد دونالد ترامپ، رئيسجمهوري ايالاتمتحده آمريکا، ميگويد که اين انتخاب ميتواند بحران خاورميانه را در سياستهاي خارجي آمريکا طولانيتر کند. وي ميگويد انتخاب اين فرد جنجالي در تاريخ روابط واشنگتن و تلآويو بيسابقه بوده و چهبسا بيش از هر زمان ديگري تحريککننده باشد.
دليل آن هم به روابط شخصي فريدمن با اسرائيل و همزمان پايبندي به ايدئولوژياي که به آن اعتقاد دارد، بازميگردد. فريدمن از شهرکسازيهاي يهوديها حمايت ميکند و حتي در سرمايهگذاري طرحهاي ساخت شهرکها مشارکت دارد. وي همچنين معتقد است که بيتالمقدس پايتخت ابدي اسرائيل است. به اعتقاد ميلر، انتخاب فريدمن بهعنوان سفير آمريکا در اسرائيل، بيانگر تغيير بنيادي در روابط آمريکا با اسرائيل بعد از مرحله اختلافات شديدي است که اوباما با نتانياهو داشت. با اين وجود، ميلر به استناد خبرگي و مطالعات طولانياي که دراينزمينه داشته است، ميگويد که فريدمن نقشي مهم و آزاردهنده آنطور که بعضيها ميبينند، نخواهد داشت.
از ميلر پرسيدم، چه دلايلي دارد که ميگويد نبايد زياد از بابت انتخاب فريدمن نگران بود؟ ميگويد: «دلايل بسياري وجود دارد. من و بسياري از اهالي خبره در واشنگتن که تجربه بسيار و طولانياي در اين رابطه داريم، معتقديم به سه دليل نبايد از بابت انتخاب او نگران بود؛ اولا، اين مسئوليت سفراست که بايد براساس سياستهاي آمريکا عمل کنند که مرتبط با سياستهاي وضعي آمريکا نيست.
فريدمن با وجود اينکه دوستي بسيار نزديکي با ترامپ دارد اما انتخابش به اين سمت سبب ميشود تا مطالعات عميقتري در روابط کشورش با اسرائيل انجام دهد. با وجود اين قبل از اينکه ترامپ رئيسجمهوري شود و رسما براي اين سمت سوگند بخورد، وي گفته بود که سفارت کشورش را به بيتالمقدس منتقل ميکند، با همه اين حرفها، مسئوليت سفير اجراي سياستهاي کشورش است؛ نه وضع سياست براي کشورش.»
وي تأکيد ميکند، همانطور که شاهديم ترامپ بعد از اينکه کار خود را در کسوت رياستجمهوري آغاز کرد، ديگر اصراري به انتقال سفارت کشورش به بيتالمقدس نميکند. دعوت اخير او از نتانياهو براي آمدن به کاخ سفيد نيز درباره موضوع شهرکسازيها بود.
ميلر درباره دليل دوم ميگويد: «فريدمن صدايي از صداهاي مختلف داخل تيم رئيسجمهوري ترامپ و دولت او است. شايد طرف مشورتي در مسائل مختلف درباره روابط با اسرائيل بهدليل دوستي طولانيشان با يکديگر باشد اما قطعا تنها کسي نيست که طرف مشورت با او در موضوعاتي اينچنيني است و قطعا صداهاي ديگري هستند که از صداي او بلندتر باشند. فريدمن جزء تيم انتخاباتي ترامپ بود که وقتي او به رياستجمهوري رسيد، به همراه او به دولتش منتقل شد.
در تيم تبليغاتي ترامپ صداهاي بسياري وجود دارد. براي همين ترامپ بايد صداهاي مختلفي را بشنود که بعضي از آنها اصلا نميگذارند صداي فريدمن به گوش ترامپ برسند يا آن قدر کوتاه باشد که در ميان صداهاي بلند شنيده نشود. صداي فريدمن يکي از صداهاي مجموعه ترامپ است. شايد بتوان گفت که جيمز متيس، وزير دفاع و رکس تيلرسون، وزير امور خارجه، دو صداي معقول دولت ترامپ هستند، همچنين ترامپ به حرفهاي کشورهاي عربي که ميخواهد با تکيه به آنها، نزديکي و صلح ميان اسرائيل و فلسطين را بسازد، متکي است. علاوه بر همه اينها، جرد کوشنر، داماد و مشاور نزديک ترامپ نيز هست که انتظار ميرود بيشترين تأثير را در تعامل آمريکا با اسرائيل در عمليات صلح داشته باشد.
شايد بعضيها فکر کنند که فريدمن با اصحاب نفوذ مشاوران کاخ سفيد متفاوت باشد؛ براي اينکه در اسرائيل است و در تماس شبههدائمي با نتانياهو و مسئولان ديگر در دولت او و خارج از دولت او است اما فراموش نبايد کرد که تجربههاي دو دهه اخير نشان ميدهد که تمايل بسياري نزد رؤسايجمهوری آمريکا و نخستوزيرهاي اسرائيل وجود دارد که خارج از چارچوبهاي ديپلماتيک (از طريق سفرا) با هم کار کنند؛ اعلام مسئولان عاليرتبه در واشنگتن و بيتالمقدس تنها براي ايجاد کانال ارتباطي دوجانبه يا براي انجام مطلوب کارهاست.
دولت کلينتون خطي تلفني با خانه ايهود باراک، نخستوزير اسرائيل ايجاد کرد تا بهاينترتيب تماسها تسهيل شود. طبيعي است وقتي مصداق سفير تضعيف شود، اين تماسها تقويت ميشوند. خلاصه بگويم، شايد کوشنر و رون ديرمِر، نماينده اسرائيل در سازمان ملل که به دولت نتانياهو نزديک است، نقش متمايزتر و مؤثرتري نسبت به فريدمن داشته باشند.»
ميلر درباره دليل سوم ميگويد: «دولت آمريکا نميتواند فقط يک عامل واحد در خط رابطه با اسرائيل و حتي با کشورهاي ديگر داشته باشد؛ البته اين را هم در نظر بگيريد، سفير فريدمن وقتي که در جلسه استماع کنگره حاضر شد تا رأي اعتماد براي تثبيت سمتش بگيرد، از مواضع خود عقب نشست و از لحن تندش کاست. او موافقت کرد که شهرکسازيها کمکي به صلح نميکنند، همچنين به اين مسئله فکر کرد که «راهحل دودولتي»، تنها راهحلي است که راه گريزي از آن نيست؛ البته وقتي که از شهرکها ديدن ميکند و ميزبان مسئولان شهرکسازي است بايد مراقب باشد.
شايد عواطف و احساساتش به همان شکل سابق باقي بماند اما از سطح بيان آن خواهد کاست تا تلاشهاي رئيسجمهوري اگر موفق به رسيدن به توافقي ابتدايي براي تسويه مشکلات شد، به مشکل برنخورد. شايد هم ترامپ از او بهعنوان کانالي استفاده کند تا شهرکنشينها را راضي کند که جانب «اعتدال» را بگيرند.»
وي در پايان ميگويد: «در آخر فريدمن مجبور است جلوي خودش را بگيرد و نظراتش را براي خودش نگه دارد و بهعنوان يک عامل تندرو و ايدئولوژیک بر سر شهرکسازيها عمل نکند، اين چيزي است که اسلاف او در اسرائيل انجام دادند.»
سرکيس نعوم
روزنامهنگار لبناني
- 13
- 6