تحقق چین بزرگ یا بازگشت به دوران سیاه مائو

تمرکز قدرت در دست شی جین پینگ از زمان زمامداری «مائو» بی‌سابقه است

شی جی پینگ، رئیس‌جمهوری چین، بر اساس تصمیم کنگره خلق چین موفق به لغو محدودیت زمانی دوره ریاست‌جمهوری کشورش شد؛ او به این ترتیب می‌تواند تا پایان عمرش در این سمت باقی بماند. اتفاقی که مخالفان از آن به‌ عنوان یک کودتای نرم سیاسی یاد می‌کنند. کنگره خلق چین دیروز، یکشنبه با رأی خود محدودیت دو دوره زمامداری برای رئیس‌جمهوری کشور را لغو کرد. محدودیتی که‌ سال ۱۹۸۲ توسط رهبر وقت چین، «دنگ ژیائوپینگ» در قانون اساسی این کشور وارد شده بود.

تمرکز قدرت در دست شی جی پینگ از زمان زمامداری «مائو» بی‌سابقه است. ‌سال ۱۹۸۲ دنگ ژیائوپینگ با عزیمت از هرج‌و‌مرج ناشی از زمامداری مائو به تغییر قانون اساسی جمهوری خلق چین اقدام كرد. محدود‌کردن دوره‌ زمامداری یک رئیس‌جمهوری با این هدف پیش‌بینی شده بود که مانع از شکل‌گیری حکومت دیکتاتوری مادام‌العمر در این کشور شود. از میان نزدیک به ۳هزار اعضای کنگره خلق چین، همگی، به جز ۵ نفر که ۳ نفر آنها غایب بودند و ۲ نفر رأی مخالف دادند، به لغو محدودیت دوره زمامداری رئیس‌جمهوری چین رأی مثبت دادند.

پس از رأی‌گیری، یکی از اعلام‌کننده‌ها گفت: «من اکنون می‌توانم اعلام کنم که پیشنهادهای اصلاح قانون اساسی جمهوری خلق چین به تصویب رسید.» با اعلام این موضوع، همه اعضای کنگره برای ۲۰ ثانیه کف زدند. شی جی پینگ در‌ سال ۲۰۱۲ به مقام ریاست‌جمهوری چین انتخاب شد. حزب کمونیست چین،‌ سال گذشته دوره فعالیت او را در مقام ریاست‌جمهوری چین تمدید کرد. به این ترتیب، شی جی پینگ باید در‌ سال ۲۰۲۲ به کار خود به‌ عنوان رئیس‌جمهوری پایان می‌داد؛ اما این محدودیت با تغییر قانون اساسی چین عملا لغو شد.

طرفداران شی جی پینگ در حزب کمونیست چین بر این باورند که هدف رئیس‌جمهوری چین از برداشتن محدودیت‌های ناظر بر دوره زمامداری رئیس‌جمهوری در این کشور آن بوده است که از افتادن قدرت سیاسی کشور به دست تکنوکرات‌ها جلوگیری کند. «ژانگ دجیانگ»، رئیس مجلس خلق چین به نمایندگان گفت، وقت آن رسیده که پشت‌ سر «شی» قرار بگیریم و دوباره عظمت را به چین بازگردانیم. او گفت: «دوران جدید به ما کمک می‌کند تا به جلو حرکت کنیم. بگذارید پرچم سوسیالیسم چینی را بالا ببریم و با استفاده از اندیشه‌های شی جی پینگ رویای چینی را تحقق ببخشیم.»

شی جی پینگ بر آن است تا چین را به یکی از قدرت‌های بزرگ جهان بدل کند. برنامه‌های عظمت‌طلبانه‌ شی جین پینگ به «رویای چینی» شهرت یافته است. شی جین پینگ در چارچوب این رویای چینی بر آن است تا قدرت اقتصادی چین در جهان را مبنایی برای گسترش قدرت سیاسی این کشور در پهنه گیتی بسازد و چین را به یک ابرقدرت جهانی بدل کند.

«یوان ویسیا»، یکی از نمایندگان کنگره خلق چین می‌گوید که بسیار خوشحال است که در تاریخ چین، بخشی از این حرکت را در حمایت از رهبرش برعهده داشته است. او گفت: «شی، مسیر درست توسعه را به ما نشان داده است و اگر شما مسیر درست را یافته باشید، چرا باید این مسیر را تغییر دهید؟ ما به یک رهبری قدرتمند احتیاج داریم تا ما را به سوی جلو پیش ببرد.»

«مائیسیفو» نماینده دیگر کنگره نیز با تأیید اصلاح قانون اساسی گفت: «این همان چیزی است که ما برای پیشرفت به آن احتیاج داریم.» برای شی که در حال حاضر قدرتمندترین رهبر چین پس از مائو است، رأی‌گیری روز یکشنبه، پیروزی بزرگی برای او در رهبری دومین قدرت اقتصادی جهان به شمار می‌رود. با این حال، قدرت نامحدود شی جی پینگ در چین و خارج از مرزهای این کشور باعث نگرانی شده است. شی جی پینگ در ۵‌ سال گذشته، گام‌به‌گام در جهت تثبیت قدرت خود در حزب حرکت کرد.

گفته می‌شود که شی جی پینگ در راستای تثبیت قدرت خود، ترکیب کمیته مرکزی حزب کمونیست را به سود خود تغییر داده است. مخالفان شی جی پینگ عملکرد او را نوعی کودتای نرم ارزیابی کرده و معتقدند که او خواستار ایجاد حکومتی اتوکراتیک یا استبداد فردی در چین است. مخالفان بر این باورند که شی جی پینگ از ‌سال ۲۰۱۲ تا کنون تحت نام مبارزه با فساد، مخالفان خود را یکی پس از دیگری از صحنه سیاست و قدرت در چین بیرون رانده و بر دامنه قدرت خود افزوده است.

حالا اما با تصمیم کنگره خلق چین، راه برای رهبری نامحدود شی جی پینگ هموار شده است. او می‌تواند بر پایه این تغییر، بنیادهای قدرت خود را بیش از پیش تحکیم کند. مخالفان تصمیم کنگره، با دفاع از محدودیت دوره ریاست‌جمهوری که در‌ سال ۱۹۸۲ به قانون اضافه شد، نگران آن هستند که به دوران ترس و وحشت مائو بازگردند و دیکتاتوری تک نفره در چین، بیش از پیش گسترش یابد.

«لی داتونگ»، روزنامه‌نگار بازنشسته که چهره سرشناس و مخالف قدرت شی شناخته می‌شود، می‌گوید: «با این اقدام هم کشور چین و هم مردم چین نابود خواهند شد. بنابراین من نمی‌توانم در این مورد سکوت کنم. باید به آنها نشان دهم که مردم مخالف قدرت نامحدود و مادام‌العمر هستند.»

آقای لی می‌گوید که احساس می‌کند با رأی‌گیری روز یکشنبه بیش از ۲هزار نماینده مثل عروسک خیمه‌شب‌بازی عمل کردند و ما را به دوران مائو بازگرداندند اما آنها که می‌گویند مردم مدافع مادام‌العمر‌شدن قدرت شی هستند، چرا جرأت برگزاری رفراندوم را ندارند؟ قطعا جرأت چنین کاری را ندارند؛ چون پاسخ مردم را می‌دانند.»

«کری هوانگ» نظریه‌پرداز سیاسی تلاش شی را برای تبدیل‌کردن چین به یک سلطنت واقعی نقد می‌کند و می‌گوید: «تاریخ نشان داده، بسیاری از رهبران سیاسی که قدرت مادام‌العمر داشتند، نتوانستند چشم‌اندازهای خود را تحقق ببخشند.» او هشدار داد: «برخی از این رهبران عزل و برخی هم توسط دشمنان سیاسی ترور شدند.»

هوانگ همچنین تأکید کرد که «چین در معرض تکرار تراژدی دوران مائو قرار گرفته است.»