کیفیت و نحوه خواندن نافله صبح

قبل از اینکه نماز صبح را بخوانید، میتوانید نافله صبح را بخوانید

نافله صبح

به كار مستحب و نیكویی كه انجام آن توسط انسان، مستحب است نافله گفته می شود. همچنین نافله در لغت به معنای نوه، غنیمت و عطاء نیز میباشد و نافله در اصطلاح فقهاء، به نمازهای مستحبی در شرع مقدس اسلام گفته میشود. بیشترین استعمال نافله در نمازهای مستحبّی است. اخصّ، معنای اصطلاحی نافله است که صرفا به نماز مستحبّی گفته می شود. ولی نافله در معنای لغوی، اعّم نامیده شده است و هم به نماز مستحبّی و هم به غنیمت و عطاء گفته می شود.

قبل از این که نماز صبح را بخوانید، می توانید نافله صبح را بخوانید و درحقیقت، این نماز را پس از گذشتن از نیمه شب می خوانند که یازده رکعت نماز شب است و بنابر احتیاط، بهتر است که پیش از فجر اوّل خوانده نشود، مگر آن که بعد از نافله شب بلافاصله بخوانند که مشکلی ندارد.

اهمیت و فضیلت نماز نافله

تأکید فراوانی در دین اسلام برای خواندن نمازهای مستحبی شده و ثواب های بسیاری دارد. نماز شب در بین نمازهای مستحبی، فضیلت بیشتری دارد.

در مورد اهمیت نافله از معصومین( ع) روایات فراوانی ذکر شده که در ادامه عبارتند از:

« إِیّاکُمْ وَ الْکَسَل. إِنَّ رَبّكُمْ رَحیمٌ یَشْكُرُ الْقَلیلَ. إِنَّ الرَجُلَ لَیُصَلّی رَکْعَتَینِ تَطَوُّعاً یُریدُ بِهِما وَجْهَ اللهِ فَیَدْخُلُهُ اللهُ بِهِما الْجَنَّةَ ( ترجمه: امام صادق( ع) فرمود:« بر شما باد دوری از تنبلی و کسلی! همانا پروردگار شما مهربان است و چیز کم را سپاس و شکر می گوید. همانا مردی برای رضا و خشنودی خدا دو رکعت نماز مستحبّی به جا می آورد و خداوند بخاطر خواندن همان دو رکعت او را داخل بهشت می کند.»

نماز‌ نافله صبح را می‌توانید به صورت نشسته، خوابیده یا حتی درحال حرکت بخوانید

نمازهای نافله در بعضی روایات، باعث میشود که نقص نمازهای واجب جبران شود. همچنین از امام باقر( ع) روایتی نقل شده است:« ...وَ إِنَّمَا أَمَرْنَا بِالنَّافِلَةِ لِیَتِمَّ لَهُمْ بِهَا مَا نَقَصُوا مِنَ الْفَرِیضَة؛ همانا ما به نمازهای نافله امر شدیم تا به واسطه آن ها نقص نمازهای واجب جبران شود.»

فضیل بن یسار به نقل از امام جعفر صادق ( ع) فرمود:« مجموع تعداد رکعت های نماز های واجب و نافله، پنجاه و یک رکعت می باشد. دو رکعت نافله عشاء یک رکعت محسوب می شود که درحالت نشسته خوانده می شود. تعداد رکعت های نمازهای واجب، هفده رکعت است در حالی که تعداد رکعت های نمازهای نافله، سی و چهار رکعت است»

نحوه خواندن نافله صبح

برای خواندن نماز های نافله میتوانید به صورت نشسته، خوابیده یا حتی درحال حرکت، آن را بخوانید ولی بهتر است که هر دو رکعت نشسته را به جای یک رکعت ایستاده بخوانید یعنی کسی که قصد خواندن نماز نافله صبح به صورت نشسته دارد بهتر است که چهار رکعت را به جای دو رکعت بخواند.

نحوه ی خواندن تمام نماز های نافله به صورت دو رکعتی میباشد به جز نماز وتر که یک رکعت است. برای این که نماز نافله صبح بخوانید باید نیم ساعت قبل از اذان بیدار شوید و مثل سایر نمازها وضو بگیرید. نحوه ی خواندن نماز نافله به این صورت است که ابتدا نیت کنید یعنی دو رکعت نماز نافله صبح می خوانم بعد سوره حمد و سوره قل یا ایّها الكافرون را در ركعت اول بخوانید و در ركعت دوم بعد از این که سوره حمد و توحید را خواندید و سلام‏ دادید، به طرف قبله به پهلوى راست به صورت مرده در قبر بخوابید و گونه ی راست خود را بر روى دست راستتان بگذارید و بگویید:

اِسْتَمْسَكْتُ بِعُرْوَةِ اللّهِ الْوُثْقىَ الَّتى لاَانْفِصامَ لَها وَاعْتَصَمْتُ بِحَبْلِ اللّهِ الْمَتینِ وَ اَعُوذُ بِاللّهِ مِنْ شَرِّ فَسَقَةِ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ وَ اَعُوذُ بِاللّهِ مِنْ شَرِّ فَسَقَةِ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ

کسی که قصد خواندن نماز نافله صبح بصورت نشسته دارد بهتر است که چهار رکعت بخواند

چنگ زدم به دستاویز محكم‏تر خدا، كه گستنى نیست برایش، و تمسّك جستم به رشته استوار خدا، و پناه مى‏برم به خدا، از شرّ فاسقان عرب و عجم، و پناه مى‏برم به خدا از شرّ بدكاران جنّ و انس‏.

سپس سه دفعه بگویید:

سُبْحانَ رَبِّ الصَّباحِ فالِقِ الاِْصْباحِ

منزّه است پروردگار بامداد، شكافنده سپیده.

بهتر است بین نافله نماز صبح و نماز صبح، سه مرتبه صلوات بفرستید که هر کس این کار را انجام دهد، خداوند از صورت وی در مقابل حرارت آتش جهنّم محافظت می کند. پس از به جا آوردن سجده شکر و بعد از اذان و اقامه، نماز صبحتان را بخوانید.

و پنج آیه آل عمران را كه در سطور بعد ذكر شده را بخوانید، آنگاه برخیزید و بنشینید و تسبیحات حضرت زهرا علیها السّلام را بگویید.

پنج آیه سوره آل عمران

اِنَّ فى خَلْقِ السَّمواتِ وَالاَْرْضِ وَاخْتِلافِ اللَّیْلِ وَالنَّهارِ لاَ یاتٍ لاِ وُلىِ الاَْلْبابِ الَّذینَ یَذْكُروُنَ اللّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَكَّرُونَ فى خَلْقِ السَّمواتِ وَالاَْرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النّارِ رَبَّنا اِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النّارَ فَقَدْ اَخْزَیْتهَ وَ ما لِلظّالِمینَ مِنْ اَنْصارٍ رَبَّنا اِنَّنا سَمِعْنا مُنادِیاً یُنادى لِلاْیمانِ اَنْ امِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنّا رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُ نُوبَنا وَ كَفِّرْ عَنّا سَیِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الاَْبْرارِ رَبَّنا وَ اتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِكَ وَلاتُخْزِنا یَوْمَ الْقِیمَةِ اِنَّكَ لاتُخْلِفُ الْمیعادَ

به درستى كه در آفرینش آسمانها و زمین، و رفت‏وآمد شب و روز، نشانه‏ هایى است براى صاحبان خرد، آنان‏كه خدا را در حال‏ ایستاده و نشسته و پهلو خفته یاد مى‏كنند، و در آفرینش آسمانها و زمین اندیشه مى‏نماید، پروردگارا این‏ همه را به ناحق نیافریدى، منزّهى تو، ما را از عذاب دوزخ حفظ كن، پروردگارا هركه تو وارد آتش دوزخ كنى به یقین او را رسوا نموده‏اى، و براى ستمكاران یاورى نیست. پروردگارا شنیدم فریاد كننده‏اى براى ایمان فریاد مى‏زند به پروردگارتان ایمان‏ بیاورید، پس ما ایمان آوردیم، پروردگارا گناهان ما را بیامرز، و بدى‏هاى ما را بپوشان، و ما را همرا نیكان بمیران، پروردگارا آنچه بر رسولانت‏ وعده كردى به ما عنایت كن، و در قیامت ما را رسوا مكن، كه تو هرگز خلف وعده نمى‏كنى.

نحوه ی خواندن نافله صبح به صورت دو رکعتی می باشد

ثواب خواندن نماز نافله صبح

برای خود خانه ای در بهشت بسازید

در كتاب( من لا یحضره الفقیه) آمده است:هرکس كه صد مرتبه صلوات بین دو ركعت نافله صبح و نماز صبح بفرستد، خداوند چهره اش را از حرارت آتش حفظ میكند و كسى ‏كه صد مرتبه ذکر سبحان ربّى العظیم و بحمد استغفر الله ربّى و اتوب الیه‏ حق تعالى را بگوید، خداوند برای وی خانه‏ اى در بهشت بنا میكند و كسى‏ كه ذکر قل هو اللّه احد را بیست‏ و یك مرتبه بخواند، خداى تعالى برایش در بهشت، خانه‏اى را میسازد و درصورت خواندن این ذکر به تعداد چهل مرتبه، حق تعالى وی را می امرزد.

بنده من به سبب نوافل به من نزدیک می شود.

آیت الله العظمی سیداحمد خوانساری( ره) نوافل را تا آخر عمرش به صورت ایستاده میخواند. در حرم امام رضا ( علیه السلام ) پیرمردی بود که طول عمر او حدود ۱۰۰ سال بود ولی نسبت به خواندن نوافلش به صورت ایستاده مقید بود.

در حدیث قرب نوافل، مهمترین اثر نافله چنین آمده است:راوی از امام صادق( ع) و ایشان از پیامبر( ص) و پیامبر( ص) از خداوند عزوجل چنین بیان کرد :خداوند متعال فرموده که بنده من همواره با خواندن نوافل به من نزدیک می شود در حالیکه خالص برای من است تا اینکه او را دوست می دارم، پس زمانی که او را دوست داشتم گوش او می شوم که با آن می شنود و چشم او می شوم که با آن می بیند و دست او می شوم که با آن انتقام می گیرد و در صورتیکه حاجتی را از من بخواهد به او می دهم و اگر از چیزی به من پناه آورد، به او پناهگاه می دهم.

استغفاری برای آمرزش گناهان ورفع فقر بعداز نافله صبح

بعد از نافله صبح به ذکراستغفار دیگری سفارش شده است که امام سجاد ( علیه السلام ) در این ساعت بر قرائت این استغفار مواظبت مى كردند كه دارای بركات فراوانى میباشد و قرائت آن براى دین و دنیاى انسان، آثار پر بارى را بهمراه دارد.

رسول خدا ( صلى الله علیه وآله وسلم) درخصوص فضائل این استغفار فرمودند:

خداوند گناهان صاحب این استغفار را با اینکه گناهانش آسمان ها و زمین هاى هفتگانه را پر كرده، همچنین به سنگینى كوه ها و عدد قطرات باران و به تعداد آنچه در بیابان و دریا باشد، را می آمرزد و به همین اندازه براى تلاوت کننده این استغفار، حسنات نوشته مى شودو وقتی بنده اى در شب یا روزى كه این استغفار را میخواند، بمیرد؛ به بهشت مى رود و هیچ موقع گرفتار فقر نمى شود.

کسیكه صد مرتبه صلوات بین دو ركعت نماز و نافله صبح بفرستد، خدا چهره اش را از آتش حفظ میكند

متن این استغفار به شرح زیر می باشد :

اللّهُمَّ اِنّى اَسْتَغْفِرُكَ مِمّا تُبْتُ اِلَیْكَ مِنْهُ ثُمَّ عُدْتُ فیهِ وَ اَسْتَغْفِرُكَ لِما اَرَدْتُ بِهِ وَجْهَكَ فَخالَطَنى فیهِ ما لَیْسَ لَكَ وَ اَسْتَغْفِرُكَ لِلنِّعَمِ الَّتى مَنَنْتَ بِها عَلَىَّ فَقَوِیْتُ بِها عَلى مَعاصیك.

أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذى لا إِلهَ إِلاّ هُوَ الحَىُّ الْقَیُّومُ، عالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ، لِكُلِّ ذَنْب اَذْنَبْتُهُ وَ لِكُلِّ مَعْصِیَة ارْتَكَبْتُها، اَللّهُمَّ ارْزُقْنى عَقْلاً كامِلاً ، وَ عَزْماً ثابِتاً( ثاقباً) وَ لُبّاً راجِحاً ، وَ قَلْبًا زَكِیّاً( ذاكیاً) وَ عِلْماً كَثیراً وَ اَدْباً بارِعاً وَاجْعَلْ ذلكَ كُلَّهُ لى وَ لا تَجْعَلْهُ عَلَىَّ بِرَحْمَتِكَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.

خداوندا ، از گناهى آمرزش مى طلبم كه از آن به سوى تو توبه كردم ، سپس به سوى آن باز گشتم ، از تو آمرزش مى جویم براى عملى كه در انجامش تو را اراده نمودم سپس در نیّت من چیزى راه یافت كه براى تو نبود ، از تو آمرزش مى خواهم براى نعمتهایى كه آن ها را بر من منّت نهادى ولى من از آن ها براى نافرمانى هاى تو نیرو گرفتم، از خدائى طلب آمرزش مى كنم كه معبودى جز او نیست ، زنده اى ازلى و ابدى ، سرپرستى بى همتا ، دانایى به پنهان و آشكار و بخشنده اى مهربان است . از وی براى هر گناهى كه انجامش داده و هر معصیتى كه مرتكبش شده ام ، آمرزش مى طلبم. خدایا به من عقل كامل ، اراده پا بر جا ، عقل برتر ، قلب پاكیزه ، علم فراوان و ادب نیكو عطا فرما و همه این نعمت ها را به سود من قرار ده و بر ضرر من قرار مده ، به رحمت خودت اى مهربان ترین مهربانان

سپس پنج مرتبه بگویید:

أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذى لا إِلـهَ إِلاّ هُو الْحَىُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ.

از خدائى امرزش مى طلبم كه معبودى جز او نیست ، زنده اى ازلى و ابدى و سر پرستى بى همتا است و به سوى او باز مى گردم.

در دین اسلام برای خواندن نماز نافله صبح تأکید فراوانی شده و ثواب‌های بسیاری دارد

گردآوری: بخش مذهبی سرپوش