هشدار ضعیف شدن میدان مغناطیسی زمین

به گزارش مهر، میدان مغناطیسی پیچیده و دینامیک زمین برای بقای حیات مهم است و از سیاره خاکی در مقابل تشعشعات کهکشانی و ذرات باردار خورشید محافظت می‌کند.

اقیانوسی از آهن مذاب و مایع که هسته خارجی زمین در عمق سه هزار کیلومتری سطح سیاره را تشکیل می‌دهد، میدان مغناطیسی را تولید می‌کند. این اقیانوس چرخان از آهن مذاب دینامیکی مانند دوچرخه دارد که امواج الکتریکی را به وجود می‌آورد و به نوبه خود میدان الکترومغناطیسی محافظ زمین را تولید می‌کند.

اما فرایندهای دقیقی که میدان مغناطیسی را تولید می‌کند بسیار پیچیده‌تر است و همچنان تحت بررسی و تحقیق است. پژوهشگران هر روز به دانش بیشتری درباره مغناطیس سیاره دست می‌یابند که دلیل آن داده‌های مربوط به یک خوشه ماهواره‌ای سه تایی یکسان است که در ۲۰۱۳ میلادی به فضا پرتاب شدند تا سیگنال‌های مغناطیسی را به طور جداگانه از هسته، گوشته، پوسته و اقیانوس‌های زمین، همچنین لایه‌های بیرونی اتمسفر سیاره اندازه گیری کنند.

اکنون محققان پس از ۱۱ سال رصد میدان مغناطیسی زمین با کمک این خوشه ماهواره‌ای منطقه‌ای ضعیف در میدان مغناطیسی زمین بر فراز جنوب اقیانوس آتلانتیک با نام «ناهنجاری جنوب اقیانوس اطلس» (South Atlantic Anomaly) شناخته می‌شود را شناسایی کرده اند.

بر اساس پژوهشی جدید که در نشریه Physics of the Earth and Planetary Interiors منتشر شده، این منطقه ضعیف از سال ۲۰۱۴ تاکنون به اندازه‌ای تقریباً معادل نیمی از مساحت اروپا گسترش یافته است.

کریس فینلی مؤلف این پژوهش از دانشگاه فنی دانمارک در این باره می‌گوید: ناهنجاری جنوب اقیانوس اطلس (South Atlantic Anomaly) تنها یک بخش واحد نیست. این ناحیه در سمت آفریقا و در نزدیکی آمریکای جنوبی به‌طور متفاوتی در حال تغییر است. اتفاق خاصی در این منطقه در جریان است که باعث می‌شود میدان مغناطیسی در آنجا با شدت بیشتری تضعیف شود.

او در ادامه می‌افزاید: با کمک داده‌های ماهواره‌های پروژه Swarm می‌توان مشاهده کرد یکی از این مناطق به سمت غرب بر فراز آفریقا در حال حرکت است که به تضعیف ناهنجاری جنوب اقیانوس اطلس در این منطقه دامن می‌زند.

جدیدترین داده‌های ماهواره‌ای حاکی از آن است که میدان مغناطیسی بر فراز سیبری قدرتمندتر و برفراز کانادا ضعیف شده است. این تغییری مهم برای سیستم‌های ناوبری ماهواره‌ها به حساب می‌آید زیرا این سامانه‌ها تحت تأثیر تعامل میان دو ناحیه‌ی قوی میدان مغناطیسی زمین قرار می‌گیرند. آنها هشدار می‌دهند که این پدیده می‌تواند عامل مهمی در تعیین میزان دوز تابشی باشد که ماهواره‌های مدار پایین زمین در معرض آن قرار می‌گیرند.

پژوهشگران هشدار می‌دهند فضاپیماها و فضانوردان از جمله اعضای ایستگاه فضایی بین‌المللیدر صورت ورود به ناحیه ضعیف میدان مغناطیسی جنوب اقیانوس اطلس ممکن استن در معرض تابش بیشتری قرار گیرند.