سفر غیرممکن

مجری طرح بحث‌برانگیز اعزام فضانوردان به سفر بی‌بازگشت مریخ به‌تازگی از طرح اولیه لباس‌های این سفر پرمخاطره رونمایی کرده است. شرکت هلندی «مارس وان» (Mars One) از مدت‌ها پیش ایده اعزام فضانوردان را به مریخ پیگیری می‌کند اما باید دانست عجیب‌ترین نکته این سفر، بی‌بازگشت‌بودن آن است یعنی کسانی که به مریخ سفر می‌کنند باید تا پایان عمر در این سیاره بمانند و امکان بازگشت به زمین برایشان فراهم نیست. همین موضوع موجب شده انتقادات زیادی نسبت به استراتژی این شرکت مطرح شود، زیرا بسیاری از کارشناسان بر این باورند كه با توجه به فناوری‌های موجود، امکان انجام چنین سفری فراهم نیست اما حتی در صورت مهیاشدن مقدمات سفر به مریخ، بی‌بازگشت‌بودن آن، نشانه غیرمنطقی‌بودن و نداشتن توجیه علمی است.

 بااین‌حال، «مارس وان» روی برنامه خود پافشاری می‌کند و به‌تازگی نیز از مدل اولیه لباس‌های مخصوص فضانوردی رونمایی کرده است. مدیران این شرکت مدعی هستند این لباس فضایی می‌تواند از پیشگامان سفر به مریخ (که کارشناسان آن را دارای «سخت‌ترین و خشن‌ترین شرایط محیطی» می‌دانند)، محافظت ‌کند. این لباس شامل کلاهی مخصوص است که به دلیل برخورداری از حباب شیشه‌ای بسیار مستحکم، این امکان را برای فضانورد فراهم می‌کند که به‌راحتی محیط اطراف را مشاهده کند. درعین‌حال، «مارس وان» در بیانیه‌ای اعلام کرد: این لباس فوق‌مدرن به فضانوردان امکان می‌دهد از منابع مریخ برای ایجاد محیطی مناسب و قابل سکونت، بیشترین استفاده را ببرند.

این لباس از مشابه موادی ساخته شده که ناسا از آن برای تولید لباس‌های فضانوردی به‌کاررفته در مأموریت آپولو (سفر به ماه) استفاده کرده بود. البته این شرکت هلندی اعلام کرده در طراحی این لباس به چالش «محیط سخت و خشن» مریخ هم توجه کرده که از جمله می‌توان به رسوب‌های قرمز پراکنده در سراسر سطح این سیاره اشاره کرد. گفتنی است «مارس وان» یک سازمان غیرانتفاعی برای اعزام نخستین انسان‌ها به مریخ و ایجاد اجتماع‌های دائمی انسانی برای اسکان انسان در مریخ است. این طرح تا سال ۲۰۲۷ انجام می‌شود. کارآفرین هلندی، «باس لانس‌دورپ» این شرکت را در سال ٢٠١٠ تأسیس کرد. طبق برنامه‌ای که این شرکت اعلام کرده است، در این پروژه ابتدا یک مریخ‌نشین رباتیک و یک ربات مدارگرد به مقصد مریخ ارسال می‌شود و سپس یک گروه چهارنفره را در سال ٢٠٢٢ به مریخ اعزام می‌کنند.

پس از آن در هر دو سال یک‌بار، یک گروه چهارنفره از فضانوردان دیگر نیز به آنها افزوده می‌شود. یکی از مهم‌ترین مشکلات همه برنامه‌های پژوهشی و طرح‌های اکتشافی و به‌ویژه طرح‌های فضایی، چگونگی تأمین بودجه‌های سنگین برنامه است. این شرکت می‌گوید  منبع اصلی درآمد این برنامه پژوهشی، اجرای یک برنامه تلویزیونی واقع‌نما از سفر داوطلب‌ها به مریخ است. باید دانست هرچند به لحاظ زمین‌شناختی، بسیاری از کارشناسان بر این باورند كه مریخ تا حدود زیادی شبیه زمین است، اما این موضوع برای اینکه انسان بتواند در این سیاره دوام بیاورد و به زندگی طبیعی خود ادامه دهد، کافی نیست. نبود یا کمبود شدید آب، جو رقیق مریخ و نبود اکسیژن، نبود مواد غذایی و منابع انرژی، اثرهای زیان‌بار پرتوهای فضایی و حتی دشواری‌های روان‌شناختی مربوط به دوری از خانواده و حضور مداوم در یک اجتماع کم‌جمعیت، دمای کم مریخ و بسیاری مشکلات دیگر، باعث می‌شود فکر کنیم انجام سفری این‌چنین، چندان عاقلانه نیست، حتی اگر لباس فضایی قابل اطمینانی هم برای این سفر عرضه شده باشد.

فاطمه کاظمی