به گزارش ایسنا، پژوهشگران موفق به شناسایی مولکول‌های دارای بار الکتریکی شبه توپ فوتبال در فضا شده‌اند. نکته جالب توجه این است که آنها این مولکول‌ها را در "محیط میان‌ستاره‌ای"(interstellar medium) شناسایی کرده‌اند. در این محیط گاز و گرد و غبار فضای بین سیارات و ستارگان را پر می‌کنند. محیطمیان‌ستاره‌ای یا فضای میان‌ستاره‌ای در اخترشناسی به موادی گفته می‌شود که در فضای بیرونی، فاصلهٔ میان سامانه‌های ستاره‌ای را پر می‌کند و این مواد معمولاً متشکل از گاز با شکل‌های یونی، مولکولی یا اتمی به همراه غبارها و پرتوهای کیهانی است.
محیط بین‌ستاره‌ای از فازهای چندگانه تشکیل شده است که این فازها از نظر یونیزه بودن یا نبودن مادهٔ تشکیل دهنده، اتمی یا مولکولی بودن، و نیز دما و چگالی ماده، از یکدیگر متمایز و مشخص هستند. محیط بین ستاره‌ای عمدتاً از هیدروژن تشکیل شده و پس از آن هلیوم، با مقدار کمی کربن، اکسیژن و نیتروژن در مقایسه با هیدروژن تشکیل شده است. فشارهای حرارتی این فازها با یکدیگر در تعادل تقریبی هستند. زمینه‌های مغناطیسی و حرکات آشفته نیز فشار را در محیط میان‌ستاره‌ای فراهم می‌کنند و معمولاً به صورت پویا از فشار حرارتی بیشتر هستند.
طی این مطالعه پژوهشگران گفتند با کمک تلسکوپ فضایی هابل ما موفق به شناسایی مولکول‌های دارای بار الکتریکی شدیم که این موضوع به ما درباره چگونگی تشکیل زمین و دیگر سیارات کمک می‌کند.
"مارتین کوردینر"(Martin Cordiner) نویسنده ارشد این مطالعه از "دانشگاه کاتولیک آمریکا"(Catholic University of America) گفت: برای فرآیندهای شیمیایی که در نهایت به چگونگی تشکیل سیاره‌ها منجر می‌شود، انتشار محیط بین‌ستاره‌ای می‌تواند به عنوان نقطه شروع در نظر گرفته شود. بنابراین شناسایی کامل محتویات آن اطلاعاتی در مورد مواد موجود برای ایجاد ستاره‌ها و سیارات ارائه می‌دهد.
مولکول‌هایی که توسط کوردینر و تیمش شناسایی شده‌اند، از یک نوع کربن به نام " فولرن باکمینستر "(Buckminsterfullerene) ساخته شده‌اند. فولرن باکمینستر ، شامل ۶۰ اتم کربن (C۶۰) است و سی ۶۰ نیز گرچه بر روی زمین پیدا می‌شود اما نادر است.
فولرن باکمینستر یا توپ باکی یک مولکول کروی با فرمول C۶۰ است. این ماده اولین بار در سال ۱۹۸۵ توسط هارولد کروتو، جیمز هلت، شاون اٌبرین، رابرت کارل و ریچارد اسمالی از دانشگاه رایس ایالت تگزاس تولید شد.کروتو، کارل و اسمالی در سال ۱۹۹۶ برای کشف فولرن باکمینستر و دسته‌بندی اطلاعات درباره آن جایزه نوبل شیمی را دریافت کردند. به افتخار باکمینستر فولر، سازندهٔ گنبد ژئودزیک نام این مادۀ شیمیایی را فولرن باکمینسترگذاشتند؛ از آن جهت که ساختار این مولکول شباهت زیادی به گنبد ژئودزیک دارد.
پیشتر نیز دانشمندان سی ۶۰ را در فضا شناسایی کرده‌اند اما این نخستین بار است که آنها را به صورت مولکول‌های دارای بار الکتریکی در محیط بین ستاره‌ای شناسایی می‌کنند. به گفته پژوهشگران هنگامی که نور فرا بنفش ستاره‌ها با جداکردن یک الکترون، بار مثبت را به این مولکول‌ها می‌دهند آنها دارای بار الکتریکی می‌شوند.
حضور سی ۶۰ در محیط میان ستاره‌ای نشان دهنده سطح بالایی از پیچیدگی‌های شیمیایی است و این به آن معنا است که احتمال قوی وجود دارد که دیگر مولکول‌های بسیار پیچیده و کربنی نیز ممکن است در فضا وجود داشته باشند.
این تیم قصد دارد از طریق تلسکوپ فضایی هابل همچنان به مطالعه وجود سی ۶۰ در فضا ادامه دهد تا اطلاعات بیشتری در مورد ترکیب محیط بین ستاره‌ای به دست آورند.
یافته‌های این مطالعه در مجله "Astrophysical Journal Letters" منتشر شد.
- 15
- 4
