به گزارش دنیای اقتصاد، یک نهاد تحقیقاتی مرتبط با موضوع زلزله و خطرپذیری‌های ناشی از بروز انواع حوادث غیرمترقبه، نسبت به احتمال ادامه سریال فروریزشها در شهر تهران در «سطح بالا» هشدار داد.
این مطالعه ۲۰صفحه‌ای در پی تداوم فروریزش زمین در شهر تهران که از ابتدای سال گذشته شدت گرفته و بعد از وقوع ۵ فروریزش ثبت شده طی یک سال و نیم گذشته، به‌صورت سریالی درآمده است، با معرفی سه منطقه پرخطر شهر تهران، موضوع فروریزشها در شهر تهران و خطرات ناشی از ادامه این پدیده را در سه سطح مورد بررسی قرار داده است.
بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این گزارش ضمن هشدار درباره خطر و تهدیدهای «زمین‌سست» در پایتخت دست‌کم سه منطقه شهر تهران شامل منطقه ۱۲، ۱۷ و ۱۸ را به‌عنوان مناطق دارای ریسک بالا و کانون خطر در سریال فروریزش زمین معرفی می‌کند و در عین حال تاکید می‌کند با توجه به برآوردهای صورت گرفته، احتمال وقوع فروریزش‌های بعدی در صورت عدم چاره‌اندیشی موثر از سوی نهادهای متولی در شهر تهران در «سطح بالا» ارزیابی می‌شود.
طی یکسال و نیم گذشته تا اواخر مهر امسال، دست‌کم ۵ فروریزش ثبت شده در مناطق مختلف شهر تهران اتفاق افتاد؛ این درحالی است که بنا بر اعلام تیم تحقیقاتی مرتبط با موضوع خطرپذیری در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، فروریزش‌های صورت گرفته در شهر تهران بیش از ۵ مورد ثبت شده طی یکسال و نیم گذشته بوده است که مستندسازی دقیقی از آنها در دست نیست.
از سال گذشته تاکنون، حداقل ۵ فروریزش عمده در مناطق مختلف شهر تهران شامل شهران، خیابان پیامبر، میدان قیام، خیابان مولوی و فروریزش ۲۲ مهرماه امسال در سه راهی خیابان خیام-امام خمینی(ره)به ثبت رسیده است؛ با این حال فروریزش‌های متعدد دیگری نیز در پایتخت اتفاق افتاده که به‌طور مشخص اخبار مربوط به آن فروریزشها انعکاس نیافته است. به این معنا که اگرچه طی یک سال و نیم گذشته، تنها ۵ فروریزش عمده به ثبت رسیده است، اما فروریزش‌های اخیر در شهر تهران به مراتب بیش از ۵ حادثه ثبت شده است.
شناسایی ۶ عامل فروریزش
این تیم تحقیقاتی ضمن هشدار به نهادهای متولی درخصوص ضرورت چاره‌اندیشی برای ادامه‌دار شدن حوادث فروریزش زمین در مناطق مختلف شهر تهران به ویژه مناطق مرکزی و نیمه جنوبی شهر تهران، مطالعه انجام شده را در سه سرفصل عمده به مقامات ارشد دولتی ارائه کرده‌اند.
در اولین سرفصل این مطالعه، عاملان سریال فروریزش معرفی شده و مورد بررسی قرار گرفته‌اند؛ بر این اساس، ۶ عامل عمده فروریزش در مناطق مختلف شهر تهران به خصوص مناطق مرکزی پایتخت از سوی این تیم تحقیقاتی شناسایی و معرفی شده است؛ «آب شستگی» ناشی از آسیب‌دیدگی کانال‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی و همچنین کانال‌های انتقال آب شهری در پی بروز فرسودگی یا حفاری‌های انجام شده نظیر حفاری مترو اولین عامل فروریزش زمین سست پایتخت است؛ همچنین «خاک‌های دستی» موجود در لایه‌های زیرین سطح زمین که از فعالیت‌های ساختمانی مربوط به سال‌های گذشته در این لایه‌های زیرسطحی مدفون شده‌اند نیز دومین عامل بروز فروریزش‌های سریالی محسوب می‌شود؛ وجود «چشمه»، «قنات‌ها»، «نهرهای زیرسطحی» و همچنین «حفره‌ها و مغارها» از دیگر عوامل بروز فروریزش زمین در پایتخت هستند که از مهمترین عوامل تشدید آب شستگی به‌عنوان مهمترین علت فروریزش زمین در مناطق مختلف شهر تهران نیز محسوب می‌شوند.
نتایج مطالعات انجام شده نشان می‌دهد، توالی پدیده فروریزش زمین طی یکسال و نیم اخیر و همچنین مطالعات صورت گرفته روی وضعیت زمین شهر تهران از بابت وجود قنات‌ها، چشمه‌ها، حفره‌ها و مغارها حاکی از استعداد تکرار پدیده فروریزش در شهر تهران در سطح بالا است؛ به‌طوری که هم‌اکنون پدیده فروریزش به‌عنوان یک هشدار مهم برای شهر تهران مطرح است.
کانون فروریزش زمین پایتخت
منطقه ۱۲ شهر تهران به‌عنوان حساس‌ترین منطقه مرکزی پایتخت به لحاظ «تمرکز بالای جمعیت»، «تجمع ساختمان‌ها و بناهای سیاسی، اقتصادی و تاریخی با اهمیت زیاد» و همچنین «حجم قابل توجه رفت و آمد در این منطقه» به دلیل قرار گرفتن بازار بزرگ شهر تهران و ساختمان‌ها و مراکز استراتژیک، طی یکسال گذشته برای دومین بار با فروریزش عمیق مواجه شد؛ آذرماه پارسال، حادثه فروریزش در خیابان مولوی با عمق ۱۲ متر منجر به اثرگذاری و بروز آسیب بر ساختمان‌های نزدیک به رویداد فروریزش تا شعاع ۵۰متری شد؛ این درحالی است که مهرماه امسال-تنها به فاصله یکسال از بروز فرو ریزش خیابان مولوی-حادثه فروریزش در خیابان خیام واقع در منطقه ۱۲ به عمق ۴ متر تا شعاع ۱۰ متری، معابر و ساختمان‌های اطراف را تحت تاثیر قرار داد.
تحقیقات صورت گرفته از سوی بخش ژئوتکنیک و زیرساخت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درخصوص خطر فروریزش زمین برای شهر تهران حاکی است با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از فروریزش‌های ثبت نشده در شهر تهران مربوط به نیمه جنوبی شهر تهران به خصوص منطقه ۱۲ است، خطر فروریزش زمین در این منطقه حساس، به «تهدیدی مضاعف» تبدیل شده است؛ به این معنا که خطر فروریزش گذشته از اینکه تمام مناطق شهر تهران را تهدید می‌کند برای منطقه ۱۲ نوعی تهدید مضاعف نسبت به سایر مناطق محسوب می‌شود؛ بر اساس این گزارش، رخداد مکرر فروریزش در منطقه ۱۲ شهر تهران به سه دلیل عمده از جمله تراکم بالای جمعیت ساکن و کسبه، تراکم تردد در معابر منطقه و همچنین تراکم ساختمان‌ها و مراکز با اهمیت زیاد همچون ساختمان وزارت خارجه، ساختمان مخابرات، کاخ دادگستری، مدرسه دارالفنون، ساختمان سازمان ثبت اسناد و املاک، باغ ملی، موزه عبرت و موزه ملی و... از اهمیت و درجه ریسک بالاتری در مقایسه با سایر مناطق شهر تهران برخوردار است؛ همین موضوع اهمیت توجه جدی به امر ارزیابی ریسک فروریزش زمین در منطقه ۱۲ تهران و اثرات آب‌های زیرسطحی، قنوات، حفاری‌های زیرزمینی و مواردی از این قبیل را که بر شدت احتمال تکرار حادثه فروریزش در این منطقه می‌افزاید، بیش از پیش نمایان می‌کند.
تیم تحقیقاتی سنجش و ارزیابی ریسک ناشی از حوادث فرونشست در شهر تهران با توجه ویژه به منطقه ۱۲ شهر تهران در این گزارش، به دولت و شهرداری و همه نهادهایی که به نوعی در ارتباط با موضوع فروریزش زمین قرار می‌گیرند توصیه می‌کند پدیده فروریزش را در منطقه ۱۲ شهر تهران به لحاظ آنچه بابت اهمیت و حساسیت این منطقه نسبت به سایر مناطق گفته شد، در اولویت برنامه‌ریزی برای شناسایی خطر وکاهش ریسک قرار دهند.
- 17
- 4
